بسط نظریه شهروند شرکتی در ارزیابی کارکردهای سبز حسابرسان داخلی

قربانیان, امیر; عبدلی, محمدرضا; ولیان, حسن; بودلائی, حسن

doi:10.22103/jak.2022.19900.3745

بسط نظریه شهروند شرکتی در ارزیابی کارکردهای سبز حسابرسان داخلی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری گروه حسابداری، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران.

² استاد گروه حسابداری، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران.

³ استادیار گروه حسابداری، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران.

⁴ استادیار گروه حسابداری، دانشگاه تهران، پردیس بین‌المللی، تهران، ایران.

10.22103/jak.2022.19900.3745

چکیده

هدف: حسابرسی داخلی در راستای ارتقاء سطح شفافیت‌های مالی شرکت‌ها امروزه به عنوان یک الزام ساختاری در درون شرکت‌ها تلقی می‌شود که در کنار حوزه‌های تخصصی در شرکت، مسئولیت اجتماعی افشاء عملکردهای شرکت در راستای انعکاس اخبار و اطلاعات شفاف به ذینفعان را به عنوان مطلع بر عهده دارند. هدف این پژوهش بسط نظریه شهروند شرکتی در ارزیابی کارکردهای سبز حسابرسان داخلی است.
روش: از نظر روش‌شناسی در دسته پژوهش‌های توسعه‌ای و ترکیبی قرار می‌گیرد. در این پژوهش از دو تحلیل فراترکیب و دلفی در بخش کیفی برای شناسایی کارکردهای سبز حسابرسان داخلی از منظر تئوری شهروند شرکتی و تحلیل فازی دو بُعدی () جهت تعیین تأثیرگذارترین بعد کارکردهای سبز حسابرسان داخلی در سطح شرکت‌های بازار سرمایه، استفاده شد.
یافته‌ها: نتایج در بخش کیفی، از وجود ۱۵ پژوهش تأیید شده و تعیین ۸ بعد کارکرد سبز حسابرسی داخلی برمبنای رویکرد شهروند شرکتی حکایت دارد. بر اساس نتایج بخش کمی مشخص شد، افشاء رعایت حدود الزامات محیط‌‌زیست مهم‌ترین کارکرد سبز حسابرسی داخلی شهروند شرکتی در سطح بازار سرمایه است.
نتیجه‌گیری: در تحلیل نتیجه‌ی کسب شده باید بیان نمود، نقش حسابرسان داخلی در راستای نظریه شهروند شرکتی در برابر ذینفعان رعایت الزامات و اختیاراتی است که نهادهای بالادستی در بازار سرمایه و استانداردهای گزارشگری مالی تدوین نموده‌اند.

کلیدواژه‌ها

مراجع

اعظمی، محسن و احمدی، فریدون (1400). طراحی و تدوین نقشه راه راهبردک توسعه شهروند شرکتی در واحدهای تولیدی ایران. مطالعات مدیریت راهبردی، 12(48)، 101-85 https://www.smsjournal.ir/article_130320.html.

جهانگرد، اسفندیار (1397). محیط‌‌زیست و برنامه‏‌های توسعه در ایران. اقتصاد محیط‌‌زیست و منابع طبیعی، 2(2)، 142-105 https://eenr.atu.ac.ir/article_8409.html.

حجازی، رضوان و حیاتی، نهاله (1396). جهان‌شهروندی شرکتی؛ از مفاهیم تا اقدامات. حسابداری. پاسخگویی و منافع جامعه، 7(1)، 34-17 https://jaacsi.alzahra.ac.ir/ article_2710.html.

حجازی، رضوان؛ رجب‌دُری، حسین و خانی ذلان، امیر رضا (۱۳۹۹). رابطه رهبری اخلاقی و رفتارهای شهروند شرکتی با نقش تعدیل‌گر خودکارآمدی؛ احترام و تعامل بین مدیر و کارکنان. اخلاق در علوم و فنّاوری، ۱۵(۳)، ۴۸-40 http://ethicsjournal.ir/article-1-1969-fa.html.

حجازی، رضوان و نصیری، سپیده‌سادات (1393). مفاهیم شهروند شرکتی و مسئولیت اجتماعی. پژوهش حسابداری و حسابرسی، 4(4)، 183-163 https://jaacsi.alzahra.ac.ir/ article_2015.html.

حقیقت‌شهرستانی، مریم؛ خردیار، سینا و محمدی‌نوده، فاضل (1400). تأثیر اثربخشی حسابرسی داخلی و کیفیت گزارشگری مالی بر عدم تقارن اطلاعاتی بین مدیر و حسابرس. پیشرفت‌های حسابداری، 13(1)، 22-1 https://jaa.shirazu.ac.ir/article_6348.html.

خواجوی، شکراله و محمدیان، محمد (1397). الگوی مفهومی حسابداری شهروندی مبتنی بر تفکر انتقادی. حسابداری مدیریت، 11(37)، 106-97 https://journals.srbiau.ac.ir/article_12439.html.

داروغه حضرتی، فاطمه و تفتیان، اکرم و معین‌الدین، محمود (1400). واکاوی عوامل مؤثر بر اقلام محتوایی گزارشگری یکپارچه مبتنی بر وب با رویکرد شهروند شرکتی. حسابداری مدیریت، 14(50)، 100-83 https://journals.srbiau.ac.ir/article_19290.html.

سبزعلی، نگین؛ عبدلی، محمدرضا و ولیان، حسن (1402). بسط نظریه اتوپایسیس در تأثیر ابعاد محتوایی ساختار شرکت‌ها بر توسعه‌ پارادایم گزارشگری یکپارچگی. مجله دانش حسابداری، 14(1)، 171-189 https://jak.uk.ac.ir/article_3121.html.

عبدلی، محمدرضا؛ ولیان، حسن؛ بی‌نیاز، عباس و حسن‌پور، داود (1399). مدل اقناع‌گری مدیرعامل در افشای اطلاعات مالی. دانش مالی تحلیل اوراق بهادار، 13(48)، 104-77 https://journals.srbiau.ac.ir/article_17461.html.

کمالی زرگانی، نوشین؛ شورورزی، محمدرضا و کوهبر، محمدامین (1402). ارزیابی محرک‌های دیالکتیک ارجاع هویت اجتماعی صاحبکار به حسابرس در کاهش اثربخشی مذاکره در حرفه حسابرسی. مجله دانش حسابداری، 14(2)، 117-145 https://jak.uk.ac.ir/article_3502.html.

محمدیان، محمد و ستایش، محمدحسین (1397). الگویی برای گزارشگری مالی و غیرمالی بانک‌ها: از طریق شاخص‌سازی گزارشگری شهروند شرکتی. پژوهش‌های کاربردی در گزارشگری مالی، 7(1)، 70-43 https://www.arfr.ir/article_68835.html.

محمودخانی، مهناز؛ رحمانی، علی؛ همایون، سعید و نیاکان، لیلی (1400). شناسایی مؤلفه‌های گزارشگری پایداری در صنعت بیمه. حسابداری ارزشی و رفتاری، ۶(۱۱)، ۲۱۶-۱۸۷ https://aapc.khu.ac.ir/article-1-1001-fa.html.

موسوی، میرجعفر و حاجیها، زهره (1397). ادراک حسابرسان داخلی از نقش آنان در مشاوره و اطمینان بخشی درباره محیط‌‌زیست؛ امور اجتماعی و راهبری. دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 7(25)، 162-153 https://journals.srbiau.ac.ir/article_11780.html.

References

Aazami, M., & Ahmadi, F. (2021). Designing and formulation Strategic action plan for development of corporate citizenship in producing unit in Iran. Journal of Strategic Management Studies, 12(48), 85-101 https://www.smsjournal.ir/article_130320.html [In Persian].

Abdoli, M., Valiyan, H., Biniyaz, A., & Hassanpour, D. (2021). Model CEO's persuasion by disclosure of financial information. Financial Knowledge of Securities Analysis, 13(48), 77-104 https://journals.srbiau.ac.ir/article_17461.html [In Persian].

Abu-Tayeh, G., Neumann, O., & Stuermer, M. (2018). Exploring the motives of citizen reporting engagement: Self-concern and other-orientation. Business & Information Systems Engineering, 60(1), 215–226 https://link.springer.com/ article/10.1007/s12599-018-0530-8.

Agudelo, M.A.L., Jóhannsdóttir, L., & Davídsdóttir, B. (2019). A literature review of the history and evolution of corporate social responsibility. International Journal of Corporate Social Responsibility, 4(1), 25-43 https://jcsr.springeropen.com/articles/10.1186/s40991-018-0039-y.

Alzeban, A., & Gwilliam, D. (2014). Factors affecting the internal audit effectiveness: a survey of the saudi public sector. Journal of International Accounting, Auditing and Taxation, 23(2), 74-86 https://doi.org/10.1016/j.intaccaudtax. 2014.06.001.

Andersen, S.E., & Johansen, T.S. (2021). Corporate citizenship: Challenging the corporate centricity in corporate marketing. Journal of Business Research, 131(2), 686-699 https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2020.12.061.

Arco-Castro, L., López-Pérez, M.V., López-Pérez, M.C., & Rodríguez-Ariza, L. (2018). Corporate philanthropy and employee engagement. Review of Managerial Science, 14(3), 705–725 DOI: 10.1007/s11846-018-0312-1.

Arena, M., & Azzone, G. (2009). Identifying organizational drivers of internal audit effectiveness. International Journal of Auditing, 13(1), 43–60 https://doi.org/10.1111/j.1099-1123.2008.00392.x.

Arif, M., Sajjad, A., Farooq, S., Abrar, M. & Joyo, A.S. (2021). The impact of audit committee attributes on the quality and quantity of environmental. Social and governance (ESG) disclosures, Corporate Governance, 21(3), 497-514 https://doi.org/10.1108/CG-06-2020-0243.

Arora, N.K. (2018). Environmental sustainability—necessary for survival. Environmental Sustainability, 1(1/2): 108-129 https://link.springer.com/article/10.1007/s42398-018-0013-3.

Cao, H., Zhang, L., Qi, Y., Yang, Zh., & Li, X. (2022). Government auditing and environmental governance: Evidence from China's auditing system reform. Environmental Impact Assessment Review, 93(2), 65-96 https://doi.org/10.1016/j.eiar.2021.106705.

Carini, C., Rocca, L., Veneziani, M., & Teodori, C. (2021). Sustainability regulation and global corporate citizenship: A lesson (already) learned? Corporate. Social Responsibility and Environmental Management, 28(1), 116-126 https://doi.org/10.1002/csr.2036.

Cohen, A., & Sayag, G. (2010). The effectiveness of internal auditing: an empirical examination of its determinants in Israeli organizations. Australian Accounting Review, 20(3), 296-307 https://doi.org/10.1111/ j.1835-2561.2010.00092.x.

Darogheh Hazrati, F., Taftiyan, A., & Moeinadin, M. (2021). An exploration of factors affecting content elements of the web-based integrated reporting with a corporate citizen approach. Management Accounting, 14(50), 83-100 https://journals.srbiau.ac.ir/article_19290.html [In Persian].

Desimone, S., D’Onza, G., & Sarens, G. (2021). Correlates of internal audit function involvement in sustainability audits. Journal of Management and Governance, 25(2), 561–591 https://link.springer.com/article/10.1007/ s10997-020-09511-3.

Du, J., Li, W., Lin, B., & Wu, D. (2021). Financial ecological environment and internal audit outsourcing: evidence from survey in China. China Journal of Accounting Studies, 2(5), 55-62 https://doi.org/10.1080/ 21697213.2021.2009175.

Ecer, F. (2020). Multi‑criteria decision making for green supplier selection using interval type‑2 fuzzy AHP: a case study of a home appliance manufacturer. Operational Research, 22, 199–233 https://link.springer.com/ article/10.1007/s12351-020-00552-y.

Fifka, M.S. (2013). Corporate responsibility reporting and its determinants in comparative perspective – a review of the empirical literature and a meta-analysis. Business Strategy and Environment, 22(1), 1-35 https://doi.org/ 10.1002/bse.729.

Goyal, S., Routroy, S., & Singhal, A. (2019). Analyzing environment sustainability enablers using fuzzy DEMATEL for an Indian steel manufacturing company. Journal of Engineering, Design and Technology, 17(2), 300-329 https://doi.org/10.1108/JEDT-02-2018-0033.

Haghighatshahrestani, M., Khordyar, S., & Mohammadi Nodeh, F. (2021). The effect of internal audit effectiveness and quality of financial reporting on information asymmetry between manager and auditor. Accounting Advances, 13(1), 1-22 https://jaa.shirazu.ac.ir/article_6348.html [In Persian].

Hejazi, R., & Nasiri, S.S. (2014). Concepts of corporate citizenship and social responsibility. Accounting and Auditing Research, 4(4), 163-183 https://jaacsi.alzahra.ac.ir/article_2015.html [In Persian].

Hejazi, R., Rajabudari, H., & Khani Zalan, A.R. (2020). The relationship between ethical leadership and corporate citizen behaviors with the role of moderator of self-efficacy; Respect and interaction between manager and staff. Ethics in Science and Technology, 15(3), 40-48 http://ethicsjournal.ir/article-1-1969-fa.html [In Persian].

Hejazi, R., & Hayati, N (2017). Corporate citizenship; from concepts to actions. Accounting, Accountability and Community Interests, 7(1), 17-34 https://jaacsi.alzahra.ac.ir/article_2710.html [In Persian].

Institute of Internal Auditors (IIA). (2015). Global internal audit common body of knowledge (CBOK) practitioner study. The IIA Research Foundation. Altamonte Springs, FL: IIA. Available at: http://www.theiia.org/CBOK.

Jahangard, E. (2018). Development plans and the environment in Iran. Journal of Environmental and Natural Resource Economics, 2(2), 105-142 https://eenr.atu.ac.ir/article_8409.html [In Persian].

Jorge, S., Nogueira, S.P. & Ribeiro, N. (2020). The institutionalization of public sector accounting reforms: The role of pilot entities. Journal of Public Budgeting, Accounting & Financial Management, 33(2), 114-137 https://doi.org/10.1108/JPBAFM-08-2019-0125.

Journeault, M., Levant, Y., & Picard, C.F. (2021). Sustainability performance reporting: A technocratic shadowing and silencing. Critical Perspectives on Accounting, 74(2), 102-145 https://doi.org/10.1016/j.cpa.2019.102145.

Kahraman, C., Öztaysi, B., Sari, I.U., & Turanoglu, E. (2014). Fuzzy analytic hierarchy process with interval type-2 fuzzy sets. Knowledge-Based Systems, 59(3), 48-57 https://doi.org/10.1016/j.knosys.2014.02.001.

Kamalizargani, N., Shoorvarzy, M., & Kohbor, M.A. (2023). Evaluating the dialectical drivers of the client's social identity referral to the auditor in reducing the effectiveness of auditing profession negotiation. Journal of Accounting Knowledge, 14(2), 117-145 https://jak.uk.ac.ir/article_3502.html?lang=en [In Persian].

Karnik, J.M.M. (2001). Operations on type-2 fuzzy sets. Fuzzy Sets Syst, 122(2), 327–348 http://www.people.vcu.edu/ ~lparker/DBGroup/References/Operatio.pdf.

Khajavi, S., & Mohammadian, M. (2018). Accounting for citizenship conceptual paradigm based on critical thinking. Management Accounting, 11(37), 97-106 https://journals.srbiau.ac.ir/article_12439.html [In Persian].

Kruggel, A., Tiberius, V., & Fabro, M. (2020). Corporate citizenship: Structuring the research field. Sustainability, 12(13), 52-89 https://doi.org/10.3390/su12135289.

Lenz, R., & Hahn, U. (2015). A synthesis of empirical internal audit effectiveness literature pointing to new research opportunities. Managerial Auditing Journal, 30(1), 5-33 DOI: 10.1108/MAJ-08-2014-1072.

Liang, Q., & Mendel, J.M. (2000) Interval type-2 fuzzy logic systems: Theory and design. IEEE Trans Fuzzy Syst, 8(5), 535–550 https://ieeexplore.ieee.org/document/873577.

Liu, X., Li, W., & Kristine, P. (2020). Exploring the antecedents of internal auditors' voice in environmental issues: Implications from China. International Journal of Auditing, 24(3), 396-411 https://doi.org/10.1111/ijau.12204.

Mahmoudkhani, M., Rahmani, A., Homayoun, S., & Niakan, L. (2021). Identify the components of sustainability reporting in the insurance industry. Journal of Value and Behavioral Accounting, 6(11), 187-216 https://aapc.khu.ac.ir/article-1-1001-fa.html [In Persian].

Matten, D., & Crane, A. (2005). Corporate citizenship: Toward an extended theoretical conceptualization. Academy of Management Review, 30(1), 166-179 https://www.jstor.org/stable/20159101.

Matten, D., Crane, A., & Chapple, W. (2003). Behind the mask: Revealing the True Face of corporate citizenship. Journal of business Ethics, 45(2), 109-120 https://www.jstor.org/stable/25075059.

Mendel, J.M., & John, R.I.B. (2002). Type-2 fuzzy sets made simple. IEEE Transactions on Fuzzy Systems, 10(2), 117-127 DOI: 10.1109/91.995115.

Mihret, D.G., James, K., & Mula, J.M. (2010). Antecedents and organizational performance implications of internal audit effectiveness: some propositions and research agenda. Pacific Accounting Review, 22(3), 224-252 DOI: 10.1108/01140581011091684.

Mohammadian, M., & Setayesh, M. (2018). A model of financial and non-financial reporting in banks: By indexing the corporate citizenship reporting. Applied Research in Financial Reporting, 7(1), 43-70 https://www.arfr.ir/article_68835.html [In Persian].

Moon, W. (2020). Corporate social vs. developmental responsibility: Corporate citizenship in the restructuring of China’s pharmaceutical industry. Citizenship Studies, 24(7), 887-903 https://doi.org/10.1080/13621025.2020.1812954.

Mousavi, M., & Hajiha, Z. (2018). Perceptions of internal auditors of their role in advising and reassuring the environment; social affairs and leadership. Management Accounting and Auditing Knowledge, 7(25), 153-162 https://journals.srbiau.ac.ir/article_11780.html [In Persian].

Ogola, F.O., & Mària, J.F. (2020). Mechanisms for development in corporate citizenship: A multi-level review. International Journal of Corporate Social Responsibility, 5(7), 109-137 https://jcsr.springeropen.com/articles/ 10.1186/s40991-020-00051-5.

Sabzali, N., Abdoli, M., & Valiyan, H. (2023). Development of Autopoietic Theory on the Effect of Content Dimensions of Corporate Structure on the Development of Integrated Reporting Financial Paradigm. Journal of Accounting Knowledge, 14(1), 171-189 https://jak.uk.ac.ir/article_3121.html?lang=en [In Persian].

Teichmann, F.M., & Sergi, B.S. (2018). Whistle-blowing in corporations. in compliance multinational corporations. Emerald Publishing Limited, 115-126 https://www.emerald.com/insight/publication/ doi/10.1108/9781787568679.

Tumwebaze, Z., Mukyala, V., Ssekiziyivu, B., Tirisa, C.B., Tumwebonier, A., & Ntim, C.G. (2018). Corporate governance, internal audit function and accountability in statutory corporations. Cogent Business & Management, 5(1), 93-119 https://doi.org/10.1080/23311975.2018.1527054.

Turetken, O., Jethefer, S. & Ozkan, B. (2020). Internal audit effectiveness: Operationalization and influencing factors. Managerial Auditing Journal, 35(2), 238-271 https://doi.org/10.1108/MAJ-08-2018-1980.

Windsor, D. (2001). The future of corporate social responsibility. The International Journal of Organizational Analysis, 9(3), 225-256 https://doi.org/10.1108/eb028934.

Zheng, B.Zh., Patel, Ch., & Evans, E. (2019). The influence of construal of self on internal auditors' judgments on whistle-blowing: Evidence from China. International Journal of Auditing, 23(1), 73-85 https://doi.org/10.1111/ijau.12146.