اثر کووید19 بر خالص مخارج سرمایه‌گذاری: بررسی نقش تعدیل‌گر انعطاف‌پذیری نقدی

امینی, پیمان; افلاطونی, عباس; زنگنه, مهلا

doi:10.22103/jak.2024.23092.4028

اثر کووید19 بر خالص مخارج سرمایه‌گذاری: بررسی نقش تعدیل‌گر انعطاف‌پذیری نقدی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ گروه حسابداری، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران.

² گروه حسابداری، دانشکده علوم اقتصادی و اجتماعی، دانشگاه بوعلی‌سینا، همدان، ایران.

³ گروه حسابداری، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران.

10.22103/jak.2024.23092.4028

چکیده

هدف: این پژوهش به دنبال بررسی اثر شیوع همه‌گیری کووید 19 بر خالص مخارج سرمایه‌گذاری واحدهای تجاری و تبیین نقش تعدیل‌گر انعطاف‌پذیری نقدی بر این رابطه است.

روش: برای بررسی اثر کووید 19 بر خالص مخارج سرمایه‌گذاری از رگرسیون حداقل مربعات تعمیم‌یافته و داده‌های 143 شرکت پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران در بازه زمانی 1401-1388 استفاده گردیده و برای بررسی نقش تعدیل‌گر انعطاف‌پذیری نقدی بر این رابطه، نخست با به‌کارگیری روش تطابق نمره گرایش اقدام به استخراج نمونه تطابق‌یافته (84 شرکت) شده و در ادامه، رویکرد تفاوت در تفاوت‌ها روی داده‌های نمونه تطابق‌یافته اجرا شده است.

یافته‌ها: نتایج بیانگر آن است که شیوع همه‌گیری کووید 19، کاهش در خالص مخارج سرمایه‌گذاری شرکت‌ها را به دنبال داشته است. افزون بر آن، نتایج نشان می‌دهد برخورداری از درجه انعطاف‌پذیری نقدی بالا در سال‌های قبل از شیوع کووید19 توانسته است اثر این بحران را بر خالص مخارج سرمایه‌گذاری شرکت‌ها، تعدیل نماید. نتایج آزمون‌های تکمیلی با به‌کارگیری تعریفی جایگزین برای سنجش خالص مخارج سرمایه‌گذاری و استفاده از روش تطابق آنتروپی برای استخراج نمونه تطابق‌یافته، یافته‌های اصلی پژوهش را تأیید می‌کنند.

نتیجه‌گیری: یافته‌ها در مجموع بیانگر اثر منفی بحران کووید 19 بر توان واحدهای تجاری در توسعه دارایی‌های ثابت مشهود و نامشهود است و بر نقش حیاتی انعطاف‌پذیری نقدی بالا در حفظ و توسعه ظرفیت عملیاتی شرکت‌ها در طول بحران تأکید می‌کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

حسابداری مالی

مراجع

اصولیان، محمد و کوشکی، علی (1400). تحلیل ریسک بازارهای مالی قبل از شیوع همه‌گیری و در طی دوره کووید-19. مطالعات راهبردی سیاستگذاری عمومی، 11(40)، 226-210. https://sspp.iranjournals.ir/article_247495.html.

افلاطونی، عباس. (1402). کاربرد اقتصادسنجی در پژوهش‌های کمّی حسابداری. ویراست دوم. تهران، نشر ترمه. https://www.gisoom.com.

افلاطونی، عباس؛ منصوری، کفسان و نیکبخت، زهرا (1402). کووید19، کیفیت اقلام تعهدی و هزینه بدهی. مطالعات تجربی حسابداری مالی، 20(80)، 164-131. https://doi.org/10.22054/qjma.2024.76715.2513.

افلاطونی، عباس؛ نیکبخت، زهرا و منصوری، کفسان (1401). راهبرد تجاری شرکت، نگهداشت وجه نقد و سرعت تعدیل آن. مطالعات تجربی حسابداری مالی، 19(73)، 84-57. https://doi.org/10.22054/qjma.2022.63925.2320.

باقری‌زمانی، نوشین؛ شجری، هوشنگ؛ سامتی، مرتضی و زمانی، زهرا (1402). ارزیابی سرریز تلاطم ناشی از اپیدمی کووید19 بر بازده سهام ایران و چند کشور منتخب. پژوهش‌های اقتصادی (رشد و توسعه پایدار)، 23(4)، 154-133. https://ecor.modares.ac.ir/article-18-67031-fa.html.

بذرافشان، آمنه (1401). بررسی افشای آثار مالی کرونا و عملکرد شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران. مجله دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه، 10(2)، 83-74. https://jfak.journals.ikiu.ac.ir/article_3011.html.

بشیری‌منش، نازنین و امیری، صغری (1401). تأثیر بکارگیری استراتژی تجاری تهاجمی در دوره کرونا بر رابطه عملکرد اجتماعی شرکت‌ها و واکنش بازار سرمایه. حسابداری و منافع اجتماعی، 12(2)، 170-141. https://jaacsi.alzahra.ac.ir/article_6450.html.

دهباشی، معصومه (1403). آزمون تأثیر همه‌گیری کرونا بر شاخص قیمت بازار سرمایه در ایران. دانش سرمایه‌گذاری، 13(51)، 318-301. https://jik.srbiau.ac.ir/article_22529.html.

رامشه، منیژه؛ جلیلی، اسماعیل و یوسفی، محدثه (1402). تأثیر متغیر در زمان عوامل کلان اقتصادی بر احساس سرمایه‌گذار: بررسی نقش تحریم، برجام و کووید19. راهبرد مدیریت مالی، 12(2)، 156-133. https://jfm.alzahra.ac.ir/article_7447.html.

رستمی جاز، حمید؛ پارسایی، ابوذر؛ احمدنژاد، محمد و حسام، سمیه (1400). بررسی تأثیر پاندمی کووید19 بر کارایی مدیریت سرمایه در گردش در بورس اوراق بهادار. چشم‌انداز حسابداری و مدیریت، 4(54)، 125-111. https://www.jamv.ir/article_144462.html.

رضایی، غلامرضا؛ صادق‌زاده مهارلوئی، محمد؛ کشتکار، رسول و ابراهیمی، مائده. (1402). بودجه‌ریزی و استرس کارکنان در مواقع بحران: شواهدی از دوران بیماری همه‌گیر کووید19 در دانشگاه‌های علوم پزشکی استان فارس. بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، 30(2)، 290-262. https://acctgrev.ut.ac.ir.

رودری، سهیل و همایونی‌فر، مسعود (1400). بررسی تأثیر شیوع ویروس کرونا بر بازار سهام ایران با لحاظ تغییرات رژیم. پژوهش‌های اقتصادی ایران، 26(87)، 227.-195 https://ijer.atu.ac.ir/article_12939.html.

صفرزاده، محمدحسین و امینی، علی (1401). محتوای اطلاعاتی خبر شیوع کووید19 در بورس اوراق بهادار تهران. چشم‌انداز مدیریت مالی، 12(40)، 143-119. https://jfmp.sbu.ac.ir/article_103339.html.

طبیبی‌راد، وحیده؛ دیانتی دیلمی، زهرا؛ غلامی جمکرانی، رضا؛ عباسیان، حسین و بختیاری، ابوالفضل (1401). کاربست روش‌های نوین در آموزش حسابداری به‌صورت مجازی، تجربه‌ای نوین در دوران همه‌گیری کرونا. مجله دانش حسابداری، 13(4)، 69-90. https://jak.uk.ac.ir/article_3177.html.

گرجی‌پور، محمد جواد؛ عثمانی، فریبا و ابراهیمی‌سالاری، تقی. (1400). بررسی اثر عوامل کلان اقتصادی بر بازدهی سهام در طی شیوع همه‌گیری کووید-19 (مورد مطالعه صنایع منتخب بورس اوراق بهادار تهران). پژوهش‌های اقتصاد صنعتی، 5(17)، 70-59. https://indeco.journals.pnu.ac.ir.

مجاوریان، سیدمجتبی؛ عشقی، فؤاد و آهنگری، صدیقه (1401). تأثیر شیوع بیماری کرونا بر ارزش سهام شرکت‌های مواد غذایی در بورس تهران. اقتصاد و توسعه کشاورزی، 36(4)، 361-353. https://jead.um.ac.ir/article_41662.html.

منصوری، کفسان؛ افلاطونی، عباس و زلقی، حسن (1403). لحن گزارش مدیریت و سرعت تعدیل اهرم. مجله دانش حسابداری، 15(1)، 83-101. https://jak.uk.ac.ir/article_3760.html.

منعمی‌زاده، نرگس و بذرافشان، آمنه (1402). بررسی برخی عوامل و پیامدهای افشای آثار مالی ویروس کرونا در بورس اوراق بهادار تهران. دانش حسابداری مالی، 10(1)، 182-163. https://jfak.journals.ikiu.ac.ir/article_3011.html.

میرحسینی، سید ولی الله؛ طباطبایی، جلال و ململی، اعظم (1400). اثر ابتلائات کووید19 بر بازار سرمایه ایران. سبک زندگی اسلامی با محوریت سلامت، 5(3)، 406.-394 https://www.islamiilife.com/article_186651.html.

نورانی، حسین و شمس‌الدینی، مصطفی (1403). بررسی تأثیر گزارشگری مالی محافظه‌کارانه بر رابطه بین عدم اطمینان محیطی و ناهنجاری اقلام تعهدی. مجله دانش حسابداری، 15(1)، 46-25. https://jak.uk.ac.ir/article_3828.html.

References

Aflatooni, A. (2023). Econometrics in Quantitative Accounting Research. 2^nd ed. Tehran, Termeh pub. https://www.gisoom.com/book/1671601 [In Persian].

Aflatooni, A., Mansouri, K., & Nikbakht, Z. (2024). COVID-19, accruals quality and cost of debt. Empirical Studies in Financial Accounting, 20(80), 131-164. https://doi.org/10.22054/qjma.2024.76715.2513 [In Persian].

Aflatooni, A., Nikbakht, Z., & Mansouri, K. (2022). The firm’s business strategy, cash holdings and its speed of adjustment. Empirical Studies in Financial Accounting, 19(73), 57-84. https://doi.org/10.22054/qjma.2022 [In Persian].

Agliardi, E., Agliardi, R., & Spanjers, W. (2016). Corporate financing decisions under ambiguity: Pecking order and liquidity policy implications. Journal of Business Research, 69(12), 6012-6020. https://doi.org/10.1016/j.jbusres.

Aljughaiman, A.A., Nguyen, T.H., Trinh, V.Q., & Du, A. (2023). The COVID-19 outbreak, corporate financial distress and earnings management. International Review of Financial Analysis, 88, 102675. .https://doi.org/10.1016/j.irfa.2023.

Altman, E.I. (1968). Financial ratios, discriminant analysis and prediction of corporate bankruptcy. The Journal of Finance, 23(4), 589-609. https://doi.org/10.2307/2978933.

Armstrong, C.S., Guay, W.R., & Weber, J.P. (2010). The role of information and financial reporting in corporate governance and debt contracting. Journal of Accounting and Economics, 50(2-3), 179-234. https://doi.org/10.1016/ j.jacceco.2010.10.001.

Arslan-Ayaydin, Z.R., Florackis, C., & Ozkan, A. (2014). Financial ﬂexibility, corporate investment and performance: Evidence from ﬁnancial crises. Review of Quantitative Finance and Accounting, 42(2), 211-250. https://doi.org/ 10.1007/s11156-012-0340-x.

Bagheri Zamani, N., Shajari, H., Sameti, M., Zamani, Z. (2023). Evaluation of the turbulence spillover caused by the COVID-19 epidemic on the stock returns of Iran and a few selected countries. The Economic Research (Sustainable Growth and Development), 23(4), 133-154. https://ecor.modares.ac.ir/article-18-67031-fa.html [In Persian].

Baltagi, B.H. (2021). Econometric analysis of panel data. 6^th ed. Chichester, John Wiley & Sons. [Springer].

Barai, M.K., & Dhar, S. (2024). COVID-19 pandemic: Inflicted costs and some emerging global issues. Global Business Review, 25(3), 812-831.. https://doi.org/10.1177/0972150921991499.

Bashirimanesh, N., & Amiri, S. (2022). The impact of aggressive business strategy in the corona period on the relationship between corporate social performance and market response. Journal of Accounting and Social Interests, 12(2), 141-170. https://jaacsi.alzahra.ac.ir/article_6450.html [In Persian].

Bazrafshan, A. (2022). Investigating the relationship between the disclosure of financial effects of Corona and the performance of companies listed on the Tehran Stock Exchange. Journal of Torbat Heydariyeh University of Medical Sciences, 10(2), 74-83. https://jfak.journals.ikiu.ac.ir/article_3011.html [In Persian].

Bonaime, A.A., Hankins, K.W., & Harford, J. (2014). Financial ﬂexibility, risk management, and payout choice. Social Science Electronic Publishing, 27(4), 1074-1101. https://doi.org/10.1093/rfs/hht045.

Bulan, L., & Subramanian, N. (2008). A closer look at dividend omissions: Payout policy, investment and ﬁnancial ﬂexibility. Available at SSRN: http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3560612.

Buzacott, J.A. (1982). The fundamental principles of flexibility in manufacturing systems. In Proceedings 1st International Conference on FMS Brighton, 13-22. https://www.scirp.org/reference/referencespapers.

Byoun, S. (2011). Financial ﬂexibility and capital structure decision. Working Paper, University of Baylor., 1-50 http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.1108850.

Chang, X., Dasgupta, S., & Wong, G. (2011). How do firms allocate internal cash flow? The effect of misvaluation and costly external financing. Available at SSRN: https://dx.doi.org/10.2139/ssrn.1987850.

Dalwai, T. (2023). Impact of economic policy uncertainty on financial flexibility before and during the COVID-19 pandemic. Journal of Asian Business and Economic Studies, 30(4), 283-295. https://doi.org/10.1108/JABES.

De Vito, A., & Gómez, J.P. (2020). Estimating the COVID-19 cash crunch: Global evidence and policy. Journal of Accounting and Public Policy, 39(2), 106741. https://doi.org/10.1016/j.jaccpubpol.2020.106741.

Dehbashi, M. (2024). Examining the impact of the Corona epidemic on the capital market price index in Iran. Journal of Investment Knowledge, 13(51), 301-318. https://jik.srbiau.ac.ir/article_22529.html [In Persian].

Duong, H.N., Nguyen, J.H., Nguyen, M., & Rhee, S.G. (2020). Navigating through economic policy uncertainty: The role of corporate cash holdings. Journal of Corporate Finance, 62(1), 101607. https://doi.org/10.1016.

Ferreira, M.A., Custodio, C., & Raposo, C.C. (2005). Cash holdings and business conditions. Available at SSRN: https://dx.doi.org/10.2139/ssrn.608664.

Fosu, S., Danso, A., Ahmad, W., & Coffie, W. (2016). Information asymmetry, leverage and firm value: Do crisis and growth matter? International Review of Financial Analysis, 46, 140-150. https://doi.org/10.1016/j.irfa.

Goodell, J. (2020). COVID-19 and ﬁnance: Agendas for future research. Finance Research Letters, 35(1), 101512. https://doi.org/10.1016/j.frl.2020.101512.

Gorjipour, M.J., Osmani, F., & Ebrahimi Salari, T. (2021). Investigating the effect of macroeconomic factors on stock returns during the outbreak of COVID-19 (case study of selected industries of Tehran stocexchange). Industrial Economic Research, 5(17), 59-70. https://indeco.journals.pnu.ac.ir/article_8369.html [In Persian].

Huang, J., Luo, Y., & Peng, Y. (2021). Corporate financial asset holdings under economic policy uncertainty: Precautionary saving or speculating? International Review of Economics & Finance, 76, 1359-1378. https://doi.org/10.1016/j.iref.2019.11.018.

Huo, X., & Qiu, Z. (2020). How does China’s stock market react tothe announcement of the COVID-19 pandemic lockdown? Economic and Political Studies, 8(1), 1-26. https://doi.org/10.1080/20954816.2020.1780695.

Jie, J., Hou, J., Cangyu, W., & Hai Yue, L. (2021). COVID-19 impact on firm investment-Evidence from Chinese publicly listed firms. Journal of Asian Economics, 75(1), 101320. https://doi.org/10.1016/j.asieco.

Kaplan, S.N., & Zingales, L. (1995). Do financing constraints explain why investment is correlated with cash flow? NBER Working Paper, Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=225331.

Kasahara, T. (2008). Severity of financing constraints and firms' investments. Review of Financial Economics, 17(2), 112-129. https://doi.org/10.1016/j.rfe.2007.02.009.

Lassoued, N., & Khanchel, I. (2021). Impact of COVID-19 pandemic on earnings management: An evidence from financial reporting in European firms. Global Business Review, 22(5), 1-15. https://doi.org/10.1177.

Liu, H., Manzoor, A., Wang, C., Zhang, L., & Manzoor, Z. (2020). The COVID-19 outbreak and affected countries stock markets response. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(8), 2800. https://doi.org/10.3390/ijerph17082800.

Mansouri, K., Aflatooni, A., & Zalaghi, H. (2024). The tone of the management report and the speed of leverage adjustment. Journal of Accounting Knowledge, 15(1), 83-101. https://jak.uk.ac.ir/article_3760.html [In Persian].

Mirhoseyni, S.V., Tabatabai, J., Melmeli, A. (2021) The effect of COVID-19 on Iran's capital market. Islamic Life Style, 5(3), 394-406. https://www.islamiilife.com/article_186651.html [In Persian].

Mojaverian, S., Eshghi, F., & Ahangari, S. (2023). The impact of the COVID-19 outbreak on the stock value of food companies: Case study of the Tehran stock exchange, Journal of Agricultural Economics and Development, 36(4), 353-361. https://jead.um.ac.ir/article_41662.html [In Persian].

Monemizadeh, N., & Bazrafshan, A. (2023). Investigating some factors and consequences of disclosing the financial effects of the coronavirus on the Tehran stock exchange. Financial Accounting Knowledge, 10(1), 163-182. https://jfak.journals.ikiu.ac.ir/article_3011.html [In Persian].

Myers, S.C., & Majluf, N.S. (1984). Corporate ﬁnancing decisions when ﬁrms have information investors do not have. Journal of Financial Economics, 13(2), 187-221. https://doi.org/10.1016/0304-405X(84)90023-0.

Nourani, H., & Shamsoddini, M. (2024). The effect of conservative financial reporting on the relationship between environmental uncertainty and accrual anomaly. Journal of Accounting Knowledge, 15(1), 25-46. https://jak.uk.ac.ir/article_3828.html [In Persian].

Opler, T., Pinkowitz, L., Stulz, R., & Williamson, R. (1997). The determinants and implications of corporate cash holdings. Nber Working Papers, 52(1), 3-46. https://doi.org/10.1111/j.1745-6622.2001.tb00320.x.

Osoolian, M., & Koushki, A. (2021). Financial market risk analysis before the pandemic and during the COVID-19 period. Strategic Studies of Public Policy, 11(40), 210-226. https://sspp.iranjournals.ir/article_247495.html [In Persian].

Ramsheh, M., Jalili, E., & Yousefi, M. (2023). Time-varying effect of macroeconomic factors on investor sentiment: Examining the role of sanction, JCPOA and COVID-19. Financial Management Strategy, 12(2), 133-156. https://jfm.alzahra.ac.ir/article_7447.html [In Persian].

Reisz, A., & Perlich, C. (2007). A market-based framework for bankruptcy prediction. Journal of Financial Stability, 3(1), 85-131. https://doi.org/10.1016/j.jfs.2007.02.001.

Rezaei, G.R., Sadeghzadeh Maharluie, M., Keshtkar, R., & Ebrahimi, M. (2023). Budgeting and staff stress amid crises: insights from COVID-19 pandemic in medical universities of the iranian fars province. Accounting and Auditing Review, 30(2), 262-290. https://acctgrev.ut.ac.ir/article_94042.html [In Persian].

Rostami Jaz, H., Parsai, A., Ahmadinejad, M., & Hesam, S. (2022). Analysis effect pandemic COVID-19 on the management efficiency of working capital on the stock exchange. Journal of Accounting and Management Vision, 4(54), 111-125. https://www.jamv.ir/article_144462.html [In Persian].

Roudari, S., & Homayounifar, M. (2021). Investigation of the effect of coronavirus outbreak on Iran stock market by considering regime changes. Iranian Journal of Economic Research, 26(87), 195-227. https://ijer.atu.ac.ir/article_ 12939.html [In Persian].

Rousseau, P.L., & Kim, J. H. (2008). A flight to Q? Firm investment and financing in Korea before and after the 1997 financial crisis. Journal of Banking & Finance, 32(7), 1416-1429. https://doi.org/10.1016/j.jbankfin.

Safarzadeh, M.H., & Amini, A. (2022). The information content of covid 19 outbreak announcement in Tehran stock exchange. Financial Management Perspective, 12(40), 119-143. https://jfmp.sbu.ac.ir/article_103339.html [In Persian].

Schiozer, R.F., Mourad, F.A., & Martins, T.C. (2021). A tutorial on the use of differences-in-differences in management, finance, and accounting. Journal of Contemporary Administration, 25(1), 1-20. https://doi.org/10.1590/1982-7849rac2021200067.

Shen, H., Fu, M., Pan, H., Yu, Z., & Chen, Y. (2020). The impact of the COVID-19 pandemic on firm performance. Emerging Markets Finance and Trade, 56(10), 2213-2230. https://doi.org/10.1080/1540496X.2020.1785863.

Šušak, T. (2020). The effect of regulatory changes on relationship between earnings management and financial reporting timeliness: The case of COVID-19 pandemic. Zbornik Radova Ekonomski Fakultet u Rijeka, 38(2), 453-473. https://doi.org/10.18045/zbefri.2020.2.453.

Tabibi Rad, V., Dianti Deilami, Z., Gholami Jamkarani, R., Abbasian, H., & Bakhtiari, A. (2022). Application of new methods in virtual accounting education, innovative experience during the Corona epidemic. Journal of Accounting Knowledge, 13(4), 69-90. https://jak.uk.ac.ir/article_3177.html [In Persian].

The New Yorker. (2020). The pandemic isn’t a Black Swan but a portent of a more fragile global system. Available at: https://www.newyorker.com.

Tobin, J. (1969). A general equilibrium approach to monetary theory. Journal of Money, Credit and Banking, 1(1), 15-29. https://doi.org/10.2307/1991374.

Veenman, D. (2023). Introductory guide to using stata in empirical financial accounting research. Available at https://github.com/dveenman/stataguide.

Yang, L. (2013). Research on the relationship between accounts receivable and accounts payable, enterprise capital chain fracture. Communication of Finance and Accounting, 24(1), 107-110.

Yung, K., Li, D.D., & Jian, Y. (2015). The value of corporate financial flexibility in emerging countries. Journal of Multinational Financial Management, 32, 25-41. https://doi.org/10.1016/j.mulfin.2015.07.001.

Zeng, A.M., & Wei, Z.H. (2013). Financial constraints, financial flexibility and investment-cash flow sensitivity: theoretical analysis and empirical evidence from listed companies in China. Journal of Finance and Economics, 11(39), 48-58. https://www.scirp.org/reference/referencespapers?referenceid=2477441.

Zeng, A., Fu, Y., & Wei, W. (2011). Financial crisis shock, ﬂexible ﬁnancial reserve and corporate ﬁnancing. The Journal of Financial Research, 10(1), 155-169.

Zhang, D., Hu, M., & Ji, Q. (2020). Financial markets under the global pandemic of COVID-19. Finance Research Letters, 36, 101528. https://doi.org/10.1016/j.frl.2020.101528.

Zhu, P., & Song, J. (2021). The role of internal control in firms’ coping with the impact of the covid-19 pandemic: Evidence from China. Sustainability, 13(11), 6294. https://doi.org/10.3390/su13116294.

Zubair, S., Kabir, R., & Huang, X. (2020). Does the financial crisis change the effect of financing on investment? Evidence from private SMEs. Journal of Business Research, 110, 456-463. https://doi.org/10.1016/j.jbusres.