گروه حسابداری، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.
10.22103/jak.2025.24100.4102
چکیده
هدف: پژوهش حاضر باهدف شناسایی و اولویت‌بندی نگرانی‌های اخلاقی هوش مصنوعی در حسابداری انجام شد.
روش: ابتدا از طریق مرور گسترده ادبیات 17 نگرانی اخلاقی اصلی شناسایی گردید. سپس بر‌اساس این نگرانی‌ها پرسش‌نامه‌ای محقق ساخته طراحی شد. جامعه آماری پژوهش متشکل از استادان و دانشجویان حسابداری در ده دانشگاه دولتی ایران است که به ترتیب به روش نمونه‌گیری غیرتصادفی و گلوله‌برفی، تعداد 34 استاد و 226 دانشجو به‌عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. داده‌های جمع‌آوری شده، با آزمون‌های من‌ویتنی، فریدمن، تحلیل عاملی اکتشافی و مدل‌سازی معادلات ساختاری در نرم‌افزارهای SPSS و PLS تحلیل شدند.
یافته‌ها: از دید استادان، کمبود آموزش مناسب و ساختاریافته و از نظر دانشجویان نگرانی سوگیری الگوریتمی دارای بیشترین اهمیت است. نگرانی تسلط هوش مصنوعی بر انسان از دید استادان و نگرانی عدم اعتماد به هوش مصنوعی از نظر دانشجویان دارای کمترین اهمیت است. دیگر یافته‌های پژوهش نیز نشان می‌دهد، نگرانی‌های اخلاقی مانند انعطاف‌ناپذیری انسان، عدم برنامه‌ریزی و زیر ساخت مناسب، پتانسیل ایجاد اختلال در هوش مصنوعی به‌جای حمایت، می‌تواند به‌عنوان موانع مهمی برای پذیرش هوش مصنوعی در حسابداری عمل کند.
نتیجه‌گیری: در مطالعات مشابه تعصب و سوگیری الگوریتمی، کمبود آموزش مناسب و سطح‌بندی شده و حفظ حریم خصوصی داده از مهم‌ترین نگرانی‌های اخلاقی هوش مصنوعی است. پرداختن به این چالش‌های اخلاقی برای تقویت اعتماد و استفاده مسئولانه از هوش مصنوعی بسیار مهم خواهد بود.
)