بررسی وقفه زمانی پرداخت سود و عوامل مرتبط با آن در بازار سهام ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه حسابداری، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه بین المللی امام خمینی، قزوین، ایران.

چکیده

هدف: وقفه‌زمانی پرداخت سود یعنی فاصله زمان تصویب تا واریز سود تقسیمی به حساب سهامداران که یکی از دغدغه‌های آنان است و در دوران اقتصاد تورمی اهمیت بیشتری پیدا می کند. هدف این تحقیق بررسی روند وقفه زمانی پرداخت سود و شناسایی عوامل مؤثر بر تأخیر در پرداخت سود است.
 روش: نمونه آماری برای آزمون فرضیه‌ها شامل 1311 مشاهده در بازه زمانی هشت ساله 1393 تا 1400 از شرکت‌های 12 صنعت عضو بازار سهام ایران انتخاب شده است. آزمون فرضیه‌ها از طریق آزمون مقایسه میانگین و مدل رگرسیون چند متغیره انجام گردید.
 یافته‌ها: طبق نتایج وقفه‌زمانی پرداخت سود در صنایع مختلف، متفاوت است، وقفه‌زمانی پرداخت سود در مرحله بلوغ کمتر از مراحل دیگر در چرخه عمر شرکت است، وقفه‌زمانی پرداخت سود با نسبت وجه نقد و اندازه شرکت رابطه منفی دارد و در مقابل وقفه‌زمانی پرداخت سود با اهرم مالی و سهام آزاد شناور رابطه مثبت دارد.
 نتیجه‌گیری: اولویت تأمین مالی عملیات و پروژه‌های شرکت، ساختار مالکیت، شرایط کلان صنعت و متغیرهای اقتصادی بر وقفه‌زمانی پرداخت سود تاثیر می گذارند. شناخت روابط این متغیرها با وقفه زمانی پرداخت سود امکان برآورد از میزان وقفه زمانی در پرداخت سود و مقایسه آن‌ها با سایر شرکت‌ها را فراهم می‌کند. این مطالعه ادبیات مرتبط با وقفه زمانی پرداخت سود را توسعه می دهد که تا کنون کمتر مورد توجه قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


استبرقی، رویا و صراف، فاطمه (1397). اثر مرحله بلوغ چرخه عمر شرکت‌ها بر مسئولیت اجتماعی شرکتی. پژوهش‌های کاربردی در مدیریت و حسابداری، 3(10)، 123-132 https://www.joas.ir/user/articles/2420.
اعتمادی، حسین؛ انواری رستمی، علی‌اصغر و احمدیان، وحید (1393). آزمون نظریه چرخه عمر در سیاست‌های تقسیم سود شرکت‌های بورس اوراق بهادار. مطالعات تجربی حسابداری مالی، 11(41)، 81-59 https://qjma.atu.ac.ir/article_1105.html.
افلاطونی، عباس (1400). تحلیل آماری در پژوهش‌های مالی و حسابداری با نرم افزار Stata. چاپ سوم، تهران، انتشارات ترمه.
افلاطونی، عباس؛ کریمی، جواد و خطیری، محمد (1401). دسترسی به منابع برون سازمانی، قدرت چانه‌زنی و سرعت تعدیل سرمایه در گردش. مجله دانش حسابداری، 13(3)، 63-45 https://jak.uk.ac.ir/article_3462.html.
آقایی، محمد‌علی؛ نوروزی، محمد؛ بیات، مرتضی و محب خواه، محمد (1397). چرخه عمر شرکت، ریسک پذیری و احساسات سهامداران: شواهدی از بورس اوراق بهادار تهران. پیشرفت‌های حسابداری، 10(1)، 29-1 https://jaa.shirazu.ac.ir/article_4974.html.
ایزدی‌نیا، ناصر؛ سلطانی، اضغر و علینقیان، نسرین (1389). ارزیابی عوامل مؤثر بر سیاست تقسیم سود در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. فصلنامه مطالعات حسابداری، 7(26)، 155-139 https://qjma.atu.ac.ir/article_6936.html.
باغستانی، محمد (1401). واریز سود سهام ۹۰ میلیون سهامدار از طریق سجام. ایرنا، https://www.irna.ir/news/85036667.
بنی‌مهد، بهمن؛ عربی، مهدی و حسن‌پور، شیوا (1400). پژوهش‌های تجربی و روش‍شناسی در حسابداری. چاپ هفتم، تهران، انتشارات ترمه.
تالانه، عبدالرضا و مرتضائی شمیرانی، غزال (1390). محرک‌های تقسیم سود:پیام بازار. بررسیهای حسابداری و حسابرسی، 18(63)، 39-62 https://acctgrev.ut.ac.ir/article_23026.html.
تقوی فردود، وحید؛ براداران حسن‌زاده، رسول و محمدی، احمد (1399). توانایی الگوهای چرخه عمر شرکت در تبیین انعطاف پذیری مالی (براساس شاخص تعدیل‌شده انعطاف پذیری مالی). چشم‌انداز مدیریت مالی، 10(32)، 188-158 https://jfmp.sbu.ac.ir/article_101103.html.
تهرانی، رضا و رهنما، روح‌اله (1397). تجزیه و تحلیل صورت‌های مالی. چاپ هشتم، تهران، انتشارات نگاه دانش.
رضایی، فرزین؛ عیدان ترک‌زاده، خدیجه و نصیری، ناصر (1390). بررسی تأثیر ساختار مالکیت بر نسبت تقسیم سود شرکت‌ها در بورس اوراق بهادار تهران. فصلنامه بورس اوراق بهادار، 4(13)،133-113 https://www.sid.ir/paper/468327.
سواری، ضحی؛ رستمی، محمدرضا و عباسی، ابراهیم (1397). بررسی تأثیر چرخه عمر بر سیاست‌های مالی، سرمایه‌گذاری، بدهی و نقدینگی. پژوهش‌های تجربی حسابداری، 8(30)، 174-155 https://jera.alzahra.ac.ir/article_3814.html.
عرب‌مازار یزدی، محمد؛ زندیه، مصطفی و خوری، مهدی (1393). بررسی عوامل مؤثر بر نسبت سود تقسیمی در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. پژوهش‌های حسابداری، 1(2)، 85-69 https://jiar.scu.ac.ir/article_11462.html.
علوی طبری، سید‌حسین؛ مجتهدزاده، ویدا؛ سلیمانی امیری، غلامرضا و عاملی، یلدا (1388). رابطه کیفیت سود و سود تقسیمی در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، 16(2)، 106-93 https://acctgrev.ut.ac.ir/article_20003.html.
کرمی، غلامرضا و آخوندی، امید (1395). چرخه عمر شرکت و هزینه حقوق صاحبان سهام شرکت‌ها. مطالعات تجربی حسابداری مالی، 13(52)، 51-29 https://qjma.atu.ac.ir/article_7712.html.
فصیح رامندی، ابراهیم و رضازاده، جواد (1395). چرخه عمر شرکت و هزینه سرمایه سهام. پژوهش‌های کابردی در گزارشگری مالی، 5(2)، 62-39 https://www.arfr.ir/article_50645.html.
محمدزاده مقدم، محمدباقر؛ نقدی، سجاد و اسماعیلی، جواد (1397). تأثیر کیفیت سود بر سیاست تقسیم سود. پژوهش حسابداری، 8(1)، 176-157 https://jaacsi.alzahra.ac.ir/article_3241.html.
مصباحی مقدم، غلامرضا (1400). مهلت پرداخت سود مجامع باید در قانون تجارت اصلاح شود. ایرنا، https://www.irna.ir/news/84400980.
مهام، کیهان و علی‌محمدی، علی‎محمد (1391). رابطه بین وضعیت پرداخت سود سهام و کیفیت سود. فصلنامه مطالعات تجربی حسابداری مالی، 10(34)، 129-149 https://qjma.atu.ac.ir/article_1713.html.
نرگسی، شهین و سوری، علی (1396). بررسی تأثیر چرخه عمر شرکت بر هزینه سرمایه حقوق صاحبان سهام در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. فصلنامه بورس اوراق بهادار تهران، 10(38)، 54-31 https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/2013514.
نظری، رضا و حیدری کیانی، سمانه (1394). بررسی رابطه بین چرخه عمر و هزینه سرمایه در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. پژوهش‌های کاربردی در گزارشگری مالی، 4(6)، 170-141 https://www.arfr.ir/article_50620.html.
ولی‌زاده لاریجانی، اعظم و حدیدی‌فر، الهه (1396). رابطه عوامل مالی و حسابداری با نسبت تقسیم سود در مراحل مختلف عمر تجاری. فصلنامه بورس اوراق بهادار تهران، 9(36)، 96-75 https://ensani.ir/fa/article/381452.
یاراحمدی، محمد (1396). مبانی ساختار سرمایه (تأمین مالی مقدماتی شرکت‌ها). چاپ اول، تهران، انتشارات چالش.
یوسف‌زاده، نسرین و اعظمی، زینب (1394). بررسی تأثیر مدیریت سرمایه در گردش بر سودآوری شرکت در چرخه‌های مختلف تجاری. مجله دانش حسابداری، 6(23)، 147-171 https://jak.uk.ac.ir/article_1431.html.
References
Aflatooni, A. (2021). Statistical analysis in accounting and finance using Stata. Tehran. Publication of termeh [In Persian].
Aflatooni, A., Karimi, J., & Khatiri, M. (2022). Access to external financial resources, bargaining power, and speed of working capital adjustment. Journal of Accounting Knowledge, 13(3), 45-63 https://jak.uk.ac.ir/-article_3462.html [In Persian].
Aharony J., & Swary, I. (1980). Quarterly dividend and earnings announcements and stockholders' returns: An empirical analysis. Journal of Finance, 35(1), 1-12 https://doi.org/10.1111/j.1540-6261.1980.tb03466.x.
Aghaei, M.A., Norouzi, M., Bayat, M., & Mohebkhah, M. (2018). Corporate life cycle, risk-taking and investor sentiment: Evidence from Tehran Stock Exchange. Journal of Accounting Advances, 10(1), 1-29 https://jaa.shirazu.ac.ir/article_4974.html [In Persian].
Alavi Tabari, S.H., Mojtahedzadeh, V., Soleimani Amiri, G., & Ameli, Y. (2009). The relationship of earnings quality and dividend: Listed companies in TSE. Accounting and Auditing Review, 16(2), 93-106 https://acctgrev.ut.ac.ir/-article_20003.html [In Persian].
Ali Taher, F.N., Al-Shboul, M. (2023). Dividend policy, its asymmetric behavior and stock liquidity. Journal of Economic Studies, 50(3), 578-600 DOI: 10.1108/JES-10-2021-0513.
Al-Najjar, B., & Kilincarslan, E. (2018). Revisiting firm-specific determinants of dividend policy: Evidence from Turkey. Economic, 23(1), 3–34 https://ideas.repec.org/a/eis/articl/118alnajjar.html.
Anthony, H., & Ramesh, K. (1992). Association between accounting performance measures and stock prices: A test of the lifecycle hypothesis. Journal of Accounting and Economics, 15(2-3), 203-227 https://doi.org/-10.1016/0165-4101(92)90018-W.
ArabMazar Yazdi, M., Zandieh, M., & Khouri, M. (2014). Investigating effective factors on dividend ratio in Tehran Stock Exchange, Accounting Review, 1(2), 69-85 https://jiar.scu.ac.ir/article_11462.html [In Persian].
Baghestani, M. (1401). Dividend deposit of 90 million shareholders through SJAM. IRNA, https://www.irna.ir/-news/85036667 [In Persian].
Banimahd, B., Arabi, M., & Hassanpour, S. (2021). Empirical researches and methodology in accounting. Tehran. Publication of termeh [In Persian].
Black, F. (1996). The dividend puzzle. The Journal of Portfolio Management. 2(2), 8-12 DOI: 10.3905/jpm.1976.408558.
Bossman, A., Agyei, S.K., Asiamah, O., Agyei, E.A., Arhin, E.Y., Marfo-Yiadom, E. (2022). Dividend policy and performance of listed firms on Ghana stock exchange. Cogent Economics & Finance, 10(1), 1-29 https://doi.org/-10.1080/23322039.2022.2127220.
Boyte-White, C. (2022). Retail vs. tech: How these companies use working capital. https://www.investopedia.com/-articles/investing/041316/retail-vs-tech-how-these-companies-use-working-capital.asp.
Caskey, J., & M. Hanlon. (2013). Dividend policy at firms accused of accounting fraud dividend policy at firms accused of accounting fraud. Contemporary Accounting Research, 30(2), 818-850 DOI: 10.2139/ssrn.902080.
Chauhan, Y., & Pathak, R. (2021). Does earnings transparency affect corporate payout decisions? International Journal of Managerial Finance, 17(2), 237-255 DOI: 10.1108/IJMF-11-2019-0441.
Damodaran, A. (2017). Narrative and numbers: The value of stories in business. Columbia Business School Publishing, New York, United States of America https://www.amazon.com/Narrative-Numbers-Business-Columbia-Publishing/dp/0231180489.
Das, S., & Pandit, SH. (2010). Audit quality, life-cycle stage and the investment efficiency of the firm. Available in: https://www.ssrn.com.
DeAngelo, H., DeAngelo, L., & Stulz, R.M. (2006). Dividend policy and the earned/ contributed capital mix: A test of the life-cycle theory. Journal of Financial Economics, 81(2), 227–254 https://doi.org/10.1016/-j.jfineco.2005.07.005.
Dickinson, V. (2011). Cash flow patterns as a proxy for firm life cycle. The Accounting Review, 86(6), 1969-1994 SSRN: https://ssrn.com/abstract=755804.
Estebarghi, R., & Sarraf, M. (2018). The effect of maturity stage of companies' life cycle on corporate social responsibility. Applied Researches in Management and Accounting, 3(10), 123-132 https://www.joas.ir/user/-articles/2420 [In Persian].
Etemadi, H., Anvari Rostami, A.A., & Ahmadian, V. (2014). Life cycle theory test in the dividend policies of companies in Tehran Stock Exchange. Empirical Studies in Financial Accounting, 44(44), 59-81 https://qjma.atu.ac.ir/article_1105.html [In Persian].
Fasih Ramandi, E., & Rezazadeh, J. (2016). Company life cycle and cost of equity. Applied Research in Financial Reporting, 5(2), 39-62 https://www.arfr.ir/article_50645.html [In Persian].
González, M., Molina, C.A., & Pablo, E. (2010). Dividend policy and ownership structure in Latin America. Universidad de los Andes (UNIANDES), 21, 1-20 https://ideas.repec.org/p/uac/somwps/029.html.
Izadinia, N., Soltani, A., & Alinkian, N. (2009).Assess the factors affecting the dividend policy in listed companies in Tehran Stock Exchange. Empirical Studies in Financial Accounting, 7(26), 139-155 https://qjma.atu.ac.ir/-article_6936.html [In Persian].
Karami, Gh., & Akhundi, O. (2017). Corporate life cycle and cost of equity capital. Empirical Studies in Financial Accounting, 13(52), 29-51 https://qjma.atu.ac.ir/article_7712.html [In Persian].
Khan, W.A., & Ashraf, N. (2014). In Pakistani service industry: Dividend payout ratio as function of some factors. International Journal of Academic Research in Accounting Finance and Management Sciences, 4(1), 390-396 DOI: 10.6007/IJARAFMS/v4-i1/696.
Koo, B., & Chae, J. (2020). Dividend month premium in the Korean stock market. Journal of Derivatives and Quantitative Studies, 28(2), 77-104 https://doi.org/10.1108/JDQS-04-2020-0006.
Lintner, J. (1956). Distribution of incomes of corporations among dividends, retained earnings and Taxes. American Economic Review, 46, 97–113 https://www.jstor.org/stable/1910664.
Louziri, R., & Oubal, K. (2022). Determinants of dividend policy: The case of the Casablanca stock exchange. Journal of Risk and Financial Management, 15(12), 548 https://doi.org/10.3390/jrfm15120548.
Maham, K., & Alimohammadi, M.A. (2012). The association between dividend paying status and the quality of earnings. Empirical Studies in Financial Accounting, 34(34), 129-149 https://qjma.atu.ac.ir/article_1713.html [In Persian].
Meza, N., Báez, A., Rodriguez, J., & Toledo, W. (2020). The dividend signaling hypothesis and the corporate life cycle. Managerial Finance, 46(12), 1569-1587 DOI: 10.1108/MF-10-2019-0512.
Mesbahi Moghadam, Gh. (2021). The deadline for the payment of interest to the assemblies should be amended in the commercial law. IRNA, https://www.irna.ir/news/84400980 [In Persian].
Mueller, J. (2021). Facts about Dividends. Investopedia.com.
MohhamadZadeh Moghadam, M.B., Naghdi, S., & Esmaeili, J. (2018). Earning quality and dividend policy. Accounting Research, 8(1), 157-176 https://jaacsi.alzahra.ac.ir/article_3241.html [In Persian].
Nargesi, S., & Souri, A. (2017). The effect of the company's life cycle cost of equity capital in listed companies in Tehran Stock Exchange. Journal of Securities Exchange, 10(38), 31-54 https://www.noormags.ir/view/fa/-articlepage/2013514 [In Persian].
Nazari, R., & Heidari Kiani, S. (2015). Examination the relationship between the life-cycle and cost of capital of the listed companies in Tehran Stock Exchange. Applied Research in Financial Reporting, 4(1), 141-170 https://www.arfr.ir/article_50620.html [In Persian].
Qian, L. (2016). Working capital management and its effect on the profitability of Chinese listed firms. Thesis submitted as partial requirement for the conferral o Master in finance, ISCTE Business School, University Institute of Lisbon, https://repositorio.iscte-iul.pt/handle/10071/12367.
Quantified Strategies. (2023). The best 9 Chinese dividend stocks (stock investing In China). https://rationalthinking.net/-best-chinese-dividend-stocks-stock-investing-in-china.
Ranajee, R., Pathak, R., & Saxena, A. (2018). To pay or not to pay: What matters the most for dividend payments? International Journal of Managerial Finance, 14(2), 230-244 DOI: 10.1108/IJMF-07-2017-0144.
Rezaei, F., Eidantorkzadeh, K., & Nasiri, N. (2011). Impact of ownership structure on dividend policy in Tehran Stock Exchange. Journal of Securities Exchange, 4(13), 113-133 https://www.sid.ir/paper/468327 [In Persian].
Savari, Z., Rostami, M.R., & Abassi, I. (2019). Life cycle effects on financing policy, investment, liability and liquidity. Empirical Research in Accounting, 8(30), 155-174 https://jera.alzahra.ac.ir/article_3814.html [In Persian].
Schipper, K., & Vincent, L. (2003). Earnings quality. Accounting Horizons, 17(97), 97-110 https://doi.org/10.2308/-acch.2003.17.s-1.97.
Taghavi Fardoud, V., Baradaran Hasanzadeh, R., & Mohammadi, A. (2021). The ability of firm life cycle patterns in explaining financial flexibility (Based on the adjusted financial flexibility index). Financial Management Perspective, 10(32), 159-188 https://jfmp.sbu.ac.ir/article_101103.html [In Persian].
Tahir, H., Masri, R., & Rahman, M.M. (2020). Impact of board attributes on the firm dividend payout policy:evidence from Malaysia. Corporate Governance, 20(5), 919-937 DOI: 10.1108/CG-03-2020-0091.
Talaneh, A.R., & Mortezaee Shemirani, G. (2011). Dividend drivers: Market signals, 18(63), Accounting and Auditing Review, 36-69 https://acctgrev.ut.ac.ir/article_23026.html [In Persian].
Tehrani, R., & Rahnama, R. (2018). Financial statement analysis. Tehran. Publication of negahedanesh [In Persian].
Valizadeh Larijani, A., & Hadidifard, H. (2017). The relation between financial and accounting determinants with dividend payout ratio, in different life cycle stages. Journal of Securities Exchange, 9(36), 75-96 https://ensani.ir/-fa/article/381452 [In Persian]
Wang, ZX., Akbar, M., & Akbar, A. (2020). The interplay between working capital management and a firm's financial performance across the corporate life cycle. Sustainability, 12(4), 1-16 DOI: 10.3390/su12041661.
Yarahmadi, M. (2017). Basics of capital structure (initial financing of companies). Tehran. Publication of Chalesh. [In Persian].
Yousefzadeh, N., & Aazami, Z. (2016). Impact of working capital management on firm profitability in business cycles. Journal of Accounting Knowledge, 6(23), 147-171 https://jak.uk.ac.ir/article_1431.html [In Persian].