بررسی ارتباط بین انحراف توجه سرمایه‌گذاران نهادی و مدیریت سود

واعظ, سید علی; قلمبر, محمدحسین; انواری, ابراهیم; قناد, علی

doi:10.22103/jak.2023.20677.3815

بررسی ارتباط بین انحراف توجه سرمایه‌گذاران نهادی و مدیریت سود

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشیار گروه حسابداری، دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.

² مربی گروه حسابداری، دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.

³ دانشیار گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.

⁴ دانشجوی کارشناسی ارشد گروه حسابداری، دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.

10.22103/jak.2023.20677.3815

چکیده

هدف: هدف از این پژوهش، بررسی ارتباط بین انحراف توجه سرمایه‌گذاران نهادی و مدیریت سود شرکت‌های پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار تهران است که در صورت وجود یک رابطه معنادار، جهت رابطه را نیز مشخص نماید.
روش: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از لحاظ روش همبستگی و پس ‌‌رویدادی است. برای اندازه‌گیری اقلام تعهدی اختیاری از مدل دچو و همکاران (1995) و برای اندازه‌گیری مدیریت سود واقعی از مدل ریچودری (2006) استفاده شده است. در این پژوهش از رگرسیون چندمتغیره و نرم‌افزار ایویوز 10 برای آزمون فرضیه‌ها استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش شرکت‌های پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال‌های 1390 تا 1400 است که با استفاده از روش حذف سیستماتیک 132 شرکت به‌عنوان نمونه انتخاب گردید.
یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان داد انحراف توجه سرمایه‌گذاران نهادی با مدیریت سود مبتنی براقلام تعهدی و مدیریت سود واقعی (با معیارهای هزینه تولید غیرعادی، هزینه‌های اختیاری غیرعادی و وجوه نقد عملیاتی غیرعادی) ارتباط مثبت و معناداری دارد.
نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش نشان داد در اثر غفلت سرمایه‌گذاران نهادی، بعد نظارتی آنان تنزل یافته و فضا برای دستکاری‌های مدیریتی مهیا می‌گردد و در نتیجه مدیریت سود شرکت‌ها افزایش می‌یابد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

گزارشگری مالی

مراجع

آقایی، محمدعلی و رحمانی، حلیمه (1392). ارائه مدلی برای ارزیابی تأثیرگذاری خصوصیات کیفی بر سودمندی گزارشگری مالی. تحقیقات حسابداری و حسابرسی، 5(20)، 17-4 https://www.iaaaar.com/article_104496_3c28be60fd82e48546eb550bda5398fd.pdf.

بالانی، افشین؛ سجادی، زانیار و پاریاد، احمد (1401). تأثیر ویژگی‌های هیئت مدیره بر رابطه بین ساختار مالکیت و تغییر طبقه‌بندی سود. مجله دانش حسابداری، 13(48)، 184-167 https://jak.uk.ac.ir/article_3025_d538bdae9bff57f8fd1d399eef3fe0ac.pdf.

برادران حسن‌زاده، رسول و حشمت، نسا (1398). بررسی تأثیر متمایز انحراف از فعالیت‌های واقعی و مدیریت واقعی سود در خطر سقوط قیمت سهام. مدیریت دارایی و تأمین مالی، 2(25)، 98-81 https://amf.ui.ac.ir/article_21357_52295f0c55ce6f4b32e2fa0cf7c0cbab.pdf.

پورحیدری، امید؛ رحمانی، علی و غلامی، رضا (1392). بررسی تأثیر مدیریت واقعی سود بر رفتار سرمایه‌گذاری شرکت‌های پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار تهران. پیشرفت‌های حسابداری، 64(3)، 85-55 https://jaa.shirazu.ac.ir/article_1653_ac8f5acbd21bdeb879bc33c43d781546.pdf.

پورحیدری، امید؛ یوسف زاده، نسرین؛ اعظمی، زینب و معصومی بیلندی، زهرا (1396). بررسی رابطه بین کیفیت سود و هزینه سرمایه با افشای اختیاری. دانش حسابداری مالی، 4(3)، 20-1 https://jfak.journals.ikiu.ac.ir/article_1281_e1c14048ae96f69f1819610880c67161.pdf.

خدادادی، ولی، افلاطونی، عباس، نوروزی، محمد و محب‌خواه، محمد (1396). پیش سرمایه‌گذاری، نوع مدیریت سود متعاقب آن و دوره تصدی مدیرعامل: شواهدی از بورس اوراق بهادار. مجله دانش حسابداری، 8(3)، 225-203 https://jak.uk.ac.ir/article_1764_8422a2f6610de9f 9497e08871309e6e7.pdf.

خوشکار، فرزین؛ رفیع زاده پشکه، فرهاد و ایزدبخش، محسن (1401). شیوه‌های مدیریت سود واقعی و اقلام تعهدی، ترکیب هیئت مدیره و پایداری سود. رویکردهای پژوهشی نوین در مدیریت و حسابداری، 6(85)، 532-513 https://majournal.ir/index.php/ma/article/view/1425.

دستگیر، محسن؛ حسین‌زاده، علی حسین؛ خدادادی، ولی و واعظ، سیدعلی (1391). کیفیت سود در شرکت‌های درمانده مالی. پژوهش‌های حسابداری مالی، 4(1)، 16-1 https://far.ui.ac.ir/article_16935_7a2d443fe230b9456547b58e9b1f8d87.pdf.

نشریه 160 سازمان حسابرسی (1382). استانداردهای حسابداری. تهران: انتشارات سازمان حسابرسی.

شمس‌الدینی، کاظم و نعمتی، میثم (1400). بررسی رابطه پایداری مالکیت نهادی با مدیریت سود با لحاظ اهرم مالی شرکت. مجله دانش حسابداری، 12(47)، 177-155 https://jak.uk.ac.ir/article_2945_1c9a346ca23ac76e5c662dbecfb7e8e1.pdf.

شهبازی، وحید، افلاطونی، عباس و زلقی، حسن (1401). تأثیر قابلیت اتکا و به هنگامی ارائه گزارش‌های مالی بر سرعت تعدیل نسبت اهرمی: رویکرد گشتاورهای تعمیم یافته. پیشرفت‌های حسابداری، 14(1)، 212-189 https://jaa.shirazu.ac.ir/article_6761_963c9f79395953b37 b008f00eeea2483.pdf.

عنایتی، انور و پاک مرام، عسگر (1395). بررسی تأثیر کیفیت افشا و اطلاع‌رسانی شرکت‌ها بر مربوط بودن ارزش حسابداری. دانش حسابداری مالی، 3(4)، 172-153 https://jfak.journals.ikiu.ac.ir/article_1029_d328314aecbb419a9fd8cec700bf196a.pdf.

فرودی، مریم و حجازی، رضوان (1400). ارائه الگوی کاهشی مدیریت سود مبتنی بر نظریه داده بنیاد چند وجهی. مجله دانش حسابداری، 12(4)، 114-93 https://jak.uk.ac.ir/article_2943_87f45c02ffe2361928b0f421983a6ff5.pdf.

فروغی، داریوش؛ رهروی دستجردی، علیرضا و سپاهی، فهیمه (1401). تأثیر ارزش شرکت و سود حسابداری بر مخارج سرمایه‌ای: نقش تعدیلی کیفیت اطلاعات داخلی. مجله دانش حسابداری، 13(2)، 51-31 https://jak.uk.ac.ir/article_3057_c39ae404401ec6a3e7069ec679891a9f.pdf.

کاظمی، حسین و فارسی، شایسته (1391). بررسی رابطه بین ویژگی سرمایه‌گذاران نهادی و مدیریت سود. نظریه های نوین حسابداری، 4(6)، 140-115 http://mta.raja.ac.ir/article-1-85-fa.html.

کشتکار، رسول و خواجوی، شکراله (1399). ارائه الگویی جهت تبیین محتوای اطلاعاتی سود شرکت‌ها با استفاده از شاخص‌های کیفیت حسابرسی و ضعف کنترل‌های داخلی. پژوهش‌های تجربی، 10(38)، 229-199 https://jera.alzahra.ac.ir/article_5134_d7b2e3a119d119d452b7445 ebfaa1544.pdf.

لشگری، زهرا و مسگر، محمد (1401). رشد عملکرد شرکت و آزمون‌های مدیریت سود فصلی. پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، 14(53)، 276-255 https://faar.ctb.iau.ir/article_691694_ff32d66c4e125e3e9489a71bcbcd42e9.pdf.

مراثی، روحاله و ناظمی اردکانی، مهدی (1400). تأثیر پیاده‌سازی برنامه‌ریزی منابع سازمانی بر کیفیت سود: بررسی اقلام تعهدی اختیاری کوتاه‌مدت و بلندمدت. مجله دانش حسابداری، 12(2)، 103-87 https://jak.uk.ac.ir/article_2887_39779a42473e367ebf3d867a4ccb5d83.pdf.

مهرآور، حمید؛ خسروی پور، نگار و لشگری، زهرا (1401). کیفیت گزارشگری مالی، افق سرمایه‌گذاری و استراتژِ معاملاتی سرمایه‌گذاران نهادی. دانش سرمایه‌گذاری، 11(42)، 412-391 https://journals.srbiau.ac.ir/article_19355_16faf32be0928e7d1a2118699ca3c7d1.pdf.

نوروش، ایرج و حسینی، سیدعلی (1388). بررسی رابطه بین کیفیت افشا (قابلیت اتکا و به موقع بودن) و مدیریت سود. بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، 16(55)، 134-117 https://acctgrev.ut.ac.ir/article_19973_e227e8c806bb59f0a54c4f84d41a8e78.pdf.

ولی‌زاده لاریجانی، اعظم؛ حسینی، سیدعلی و علی عسگری، عاطفه (1401). بررسی پیامدهای کیفیت حسابرسی داخلی در پیشگیری از مدیریت سود مبتنی بر اقلام تعهدی. دانش حسابداری مالی، 9(2)، 95-71 https://jfak.journals.ikiu.ac.ir/article_2777_43c1e5af68f2176997c5498f855a1468.pdf.

هاشم‌خانی، معصومه (1401). بررسی ارتباط بین مدیریت سود و حسابرسی. دستاوردهای نوین در مطالعات علوم انسانی، 5(49)، 95-86 https://www.jonahs.ir/showpaper/139719822664b81f5cce66d.

References

Aghaei, M.A., & Rahmani, H. (2013). Presenting a model to evaluate the impact of qualitative characteristics on the usefulness of financial reporting. Accounting and Auditing Research, 5(20), 4-17 https://www.iaaaar.com/article_104496_3c28be60fd82e48546eb550bda5398fd.pdf ]In Persian[.

Appel, I.R., Gormley, T.A., & Keim, D.B. (2016). Passive investors, not passive owners. Journal of Financial Economics, 121(1), 111–141 https://doi.org/10.1016/j.jfineco.2016.03.003.

Balani, A., Sajjadi, Z., & Pariad, A. (2022). The effect of the characteristics of the board of directors on the relationship between the ownership structure and the change in profit classification. Accounting Knowledge Quarterly,13(48), 167-184 https://jak.uk.ac.ir/article_3025_d538bdae9bff57f8fd1d399eef3fe0ac.pdf ]In Persian[.

Bushee, B.J. (1998). The Influence of Institutional Investors on Myopic R&D Investment Behavior. The Accounting Review, 73(3), 305-334 https://www.jstor.org/stable/248542.

Chan, D.K., Li, X., & Xin, Q. (2021). Institutional investor inattention and audit quality. Accounting and Public Policy, 64(4), 123-147 https://doi.org/10.1016/j.jaccpubpol.2021.106857.

Chen, X., Harford, J., & Li, K. (2007). Monitoring: which institutions matter? Journal of Financial Economics, 86(2), 279–305 https://doi.org/10.1016/j.jfineco.2006.09.005.

Edmans, A., & Holderness, C.G. (2017). Blockholders: A survey of theory and evidence. In: Handbook of the Economics of Corporate Governance. The Handbook of the Economics of Corporate Governance, 1, 541–636 https://doi.org/10.1016/bs.hecg.2017.11.002.

El Diri, M. (2020). Corporate governance and earnings management in concentrated markets. Journal of Business Reserch, 108, 291-306 https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2019.11.013.

Enayati, A., & Pakmaram, A. (2016). Investigating the impact of companies' disclosure and information quality on the relevance of accounting value. Financial Accounting Knowledge Quarterly, 3(4), 153-172 https://jfak.journals.ikiu.ac.ir/article_1029_d328314aecbb419a9fd8cec700bf196a.pdf ]In Persian[.

Dai, L., Dharwadkar, R., Shi, L., & Zhang, B. (2017). The governance transfer of blockholders: evidence from block acquisitions and earnings management around the world. Journal of Corporate Finance, 45(5), 586–607 https://doi.org/10.1016/j.jcorpfin.2017.06.004.

Dastgir, M., Hosseinzadeh, A H., Khodadadi, V., & Vaez, S.A. (2012). Profit quality in financially distressed companies. Journal of Financial Accounting Research, 4(1), 1-16 https://far.ui.ac.ir/article_16935_7a2d443fe230b9456547b58e9b1f8d87.pdf ]In Persian[.

Dechow, P.M., Sloan, R.G., & Sweeney, A.P., (1995). Detecting earnings management. The Accounting Review, 70(2), 193–225. https://www.jstor.org/stable/248303.

Foroughi, D., Rohravi Dastjerdi, A., & Sepahi, F. (2022). The effect of company value and accounting profit on capital expenditure: the moderating role of internal information quality. Journal of Accounting Knowledge, 13(2), 31-51 https://jak.uk.ac.ir/article_3057_c39ae404401ec6a3e7069ec679891a9f.pdf ]In Persian[.

Froudi, M., & Hejazi, R. (2021). Presenting a reduction model of profit management based on multifaceted foundation data theory. Journal of Accounting Knowledge, 12(4), 114-93 https://jak.uk.ac.ir/article_2943_87f45c02ffe2361928b0f421983a6ff5.pdf ]In Persian[.

Garcia Lara, J.M., Garcia Osma, B., & Neophytou, E. (2009). Earning quality in ex-post failed firms. Accounting and Business Research, 39(2), 119-138 https://doi.org/10.1080/00014788.2009.9663353.

Garel, A., Martin-Flores, J.M., Petit-Romec, A., & Scott, A. (2021). Institutional investor distraction and earnings management. Journal of Corporate Finance, 66(2), 1-22 https://doi.org/10.1016/j.jcorpfin.2020.101801.

Graham, J., Harvey, C., & Rajgopal, S. (2005). The economic implications of corporate financial reporting. Journal of Accounting and Economics, 40(3), 3-73 https://doi.org/10.1016/j.jacceco.2005.01.002.

Hashemkhani, M. (2022). Investigating the relationship between profit management and auditing. New Achievements in Humanities Studies, 5(49), 86-95 https://www.jonahs.ir/showpaper/139719822664b81f5cce66d ]In Persian[.

Baradaran Hassan Zadeh, R., & Heshmat, N. (2019). Investigating the distinct effect of deviation from real activities and real profit management in the risk of falling stock prices. Asset Management and Financing, 2(25), 81-98 https://amf.ui.ac.ir/article_21357_52295f0c55ce6f4b32e2fa0cf7c0cbab.pdf ]In Persian[.

Hartzell, J.C., & Starks, L.T. (2003). Institutional investors and executive compensation. The Journal of Finance, 58(6), 2351–2374 https://www.jstor.org/stable/3648196.

Jiang, F., Ma, Y., & Wang, X. (2020). Multiple blockholders and earnings management. Journal of Corporate Finance, 64, 101689. https://doi.org/10.1016/j.jcorpfin.2020.101689.

Jingyu Yang, H., Hai Wu, Y., Yangxin & Yu, W. (2020). Distracted institutional investors and audit risk. Journal Acconting & Finance, 61(3), 65-82 https://doi.org/10.1111/acfi.12718.

Kacperczyk, M., Van Nieuwerburgh, S., & Veldkamp, L. (2016). A rational theory of mutual funds’ attention allocation. Econometrica, 84(2), 571–626 https://www.jstor.org/stable/43866444.

Kazemi, H., & Farsi, S. (2012). Investigating the relationship between the characteristics of institutional investors and profit management. Quarterly Journal of Modern Accounting Theories, 4(6), 115-140 http://mta.raja.ac.ir/article-1-85-fa.html ]In Persian[.

Kempf, E., Manconi, A., & Spalt, O. (2017). Distracted shareholders and corporate actions. The Review Financial Studies, 30(5), 1660–1695 http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2356163.

Keshtkar, R., & Khajavi, S. (2020). Presenting a model to explain the informational content of companies' profits using audit quality indicators and internal control weaknesses. Experimental Research, 10(38), 199-229 https://jera.alzahra.ac.ir/article_5134_d7b2e3a119d119d452b7445ebfaa1544.pdf ]In Persian[.

Khodadadi, V., Aflatoni, A., Norozi, M., & Mohebkhah, M. (2017). Pre-investment, type of subsequent earnings management and CEO tenure: Evidence from the stock market. Journal of Accounting Knowledge, 8(3), 225-203 https://jak.uk.ac.ir/article_1764_8422a2f6610de9f9497e08871309e6e7.pdf ]In Persian[.

Khoshkar, F., Rafizadeh Pushke, F., & Izadbakhsh, M. (2022). Real earning management practices and accruals, board composition and profit sustainability. New Research Records Quarterly in Management and Accounting, 6(85), 532-513 https://majournal.ir/index.php/ma/article/view/1425 ]In Persian[.

Kim, J. B., & Sohn, B.C. (2013). Real earnings management and cost of capital. Journal of Accounting and Public Policy, 32(6), 518–543. https://doi.org/10.1016/j.jaccpubpol.2013.08.002.

Lashgari, Z., & Meshgar, M. (2022). Company performance growth and quarterly profit management tests. Journal of Financial Accounting and Audit Research, 14(53), 255-276 https://faar.ctb.iau.ir/article_691694_ff32d66c4e125e3e9489a71bcbcd42e9.pdf ]In Persian[.

Li, X. (2010). Real earnings management and subsequent stock returns. Management Science, 54(2), 1467-1481 http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.1679832 .

Liu, C., Low, A., Masulis, R.W., & Zhang, L. (2020). Monitoring the monitor: distracted institutional investors and board governance. The Review of Financial Studies, 33(10), 4489–4531 https://doi.org/10.1093/rfs/hhaa014.

Marathi, R., & Nazimi Ardakani, M. (2021). The impact of implementing organizational resource planning on profit quality: examining short-term and long-term discretionary accruals. Journal of Accounting Knowledge, 12(2), 87-103 https://jak.uk.ac.ir/article_2887_39779a42473e367ebf3d867a4ccb5d83.pdf ]In Persian[.

Maug, E. (1998). Large shareholders as monitors: is there a trade-off between liquidity and control? The Journal of Finance, 53(1), 65–98 https://www.jstor.org/stable/117435.

McCahery, J.A., Sautner, Z., & Starks, L.T. (2016). Behind the scenes: the corporate governance preferences of institutional investors. The Journal of Finance,71(6), 2905–2932 https://www.jstor.org/stable/44155408.

Mehravar, H., Khosravipour, N., & Lashgari, Z. (2022). Quality of financial reporting, investment horizon and trading strategy of institutional investors. Investment Knowledge Quarterly, 11(42), 391-412 https://journals.srbiau.ac.ir/article_19355_16faf32be0928e7d1a2118699ca3c7d1.pdf] In Persian[.

Noravesh, I., & Hosseini, S.A. (2009). Investigating the relationship between disclosure quality (reliability and timeliness) and profit management, Accounting and Auditing Quarterly, 16(55), 117-134 https://acctgrev.ut.ac.ir/article_19973_e227e8c806bb59f0a54c4f84d41a8e78.pdf ]In Persian[.

Pourheidari, O., Rahmani, A., & Gholami, R. (2013). Investigating the impact of real profit management on the investment behavior of companies admitted to the Tehran Stock Exchange. Journal of Accounting Advances, 64(3), 55-85 https://jaa.shirazu.ac.ir/article_1653_ac8f5acbd21bdeb879bc33c43d781546.pdf ]In Persian[.

Pourhydari, O., Yousefzadeh, N., Azami, Z., & Masoumi Bailandi, Z. (2017). Investigating the relationship between earnings quality and cost of capital with discretionary disclosure. Journal of Financial Accounting Knowledge, 4(3), 1-20 https://jfak.journals.ikiu.ac.ir/article_1281_e1c14048ae96f69f1819610880c67161.pdf ]In Persian[.

Pound, J. (1988). Proxy contests and the efficiency of shareholder oversight. Journal of Financial Economics, 20(1), 237-265 https://doi.org/10.1016/0304-405X(88)90046-3.

Publication 160 of Auditing Organization (2003). Accounting standards, Tehran: Audit Organization Publications ]In Persian[.

Roychowdhury, S. (2006). Earnings management through real activities manipulation. Journal of Accounting and Economics, 42(3), 335–370 https://doi.org/10.1016/j.jacceco.2006.01.002.

Shahbazi, V., Platoni, A., & Zalqi, H. (2022). The effect of reliability and timely presentation of financial reports on the speed of adjustment of leverage ratio: the approach of generalized moments. Journal of Accounting Advances, 14(1), 189-212 https://jaa.shirazu.ac.ir/article_6761_963c9f79395953b37b008f00eeea2483.pdf ]In Persian[.

Shams Aldini, K., & Nemati, M. (2021). Investigating the relationship between the sustainability of institutional ownership and profit management in terms of the company's financial leverage. Journal of Accounting Knowledge Quarterly, 12(47), 155-177 https://jak.uk.ac.ir/article_2945_1c9a346ca23ac76e5c662dbecfb7e8e1.pdf ]In Persian[.

Shleifer, A., & Vishny, R.W. (1986). Large shareholders and corporate control. Journal of Political Economy, 94(3), 461–488 https://www.jstor.org/stable/1833044.

Valizadeh Larijani, A., Hosseini, S.A., & Ali Asgari, A. (2022). Investigating the consequences of internal audit quality in preventing profit management based on accruals. Financial Accounting Knowledge, 9(2), 71-95 https://jfak.journals.ikiu.ac.ir/article_2777_43c1e5af68f2176997c5498f855a1468.pdf ]In Persian[.

Velury, U. (1999). The effect of institutional ownership on the quality of earnings, Unpublished Ph.D. Dissertation, University of South Carolina, Darla Moore School of Business, UMI Number: 9928350.

Li, Y., Li, X., Xiang, E., & Djajadikerta, H.G. (2020). Financial distress, internal control, and earnings management: Evidence from China. Journal of Contemporary Accounting & Economics, 16(3), 40-67 https://doi.org/10.1016/j.jcae.2020.100210.