الگویی برای اندازه‌گیری میزان پیچیدگی خوانش‌پذیری افشائیات توضیحی حسابداری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه حسابداری، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

2 دانشجوی دکتری گروه حسابداری، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

10.22103/jak.2022.19839.3738

چکیده

هدف: هدف از انجام این پژوهش، ارائه الگویی برای سنجش میزان پیچیدگی خوانش‌پذیری افشائیات توضیحی حسابداری است که با ویژگی‌های زبان فارسی و گزارش‌های مالی همخوانی داشته باشد.
روش: در مرحله نخست، به منظور شناسایی شاخص‌‌ها و مؤلفه‌های تأثیرگذار برخوانش‏پذیری افشائیات توضیحی حسابداری، به مرور عمیق ادبیات موضوعی پرداخته شد. سپس از مصاحبه‌های نیمه ساختاریافته با خبرگان؛ شامل متخصصان حوزه حسابداری و زبانشناسی، به تعدیل مؤلفه‌ها و شاخص‌های شناسایی شده، از منظر بومی و با نگاه صاحب‌نظران داخلی، پرداخته شد. به منظور اعتبارسنجی و اجماع در خصوص مؤلفه‌ها و شاخص‌های با اهمیت، از تحلیل دلفی فازی استفاده شده است. در نهایت، با استفاده از یک روش تحقیق همبستگی، روش تحلیل عاملی تأییدی، ضریب اهمیت هر یک از مؤلفه‌ها و شاخص‌های الگو، استخراج گردید.
یافته‌ها: بر اساس نتایج حاصل از بررسی تحقیقات و مطالعات پیشین، 4 مؤلفه و 15 شاخص شناسایی شدند که پس از نظرخواهی از خبرگان و اجرای دلفی فازی غربالگری، 7 شاخص در الگو باقی ماندند. در نهایت، پس از اجرای تحلیل عاملی تأییدی، ضرایب هر شاخص تعیین و 3 مؤلفه به همراه 5 شاخص مرتبط، الگوی نهایی پژوهش را تشکیل دادند.
نتیجه‎گیری: نتایج پژوهش نشان می‌دهد پنچ شاخص طول جمله، جداول، نمودار، تعداد حروف و تعداد هجاء، بر میزان خوانش‌پذیری افشائیات توضیحی حسابداری اثرگذارند و اجزای الگو نهایی پژوهش حاضر را تشکیل می‌دهند.

کلیدواژه‌ها


باقری‌ازغندی، ابوطالب‌؛ حصارزاده، رضا و‌ ‌عباس‌زاده، محمدرضا (1397). خوانایی‌ صورت‌های مالی ‌و ‌حساسیت‌ سرمایه‌گذاران‌ به ‌استفاده‌‌ از ‌اطلاعات ‌حسابداری. چشم‌انداز مدیریت مالی، 8(3)، 103-87.
پاشایی‌زاد، حسین (1387). نگاهی اجمالی به روش دلفی. پیک نور- علوم انسانی، 6(2)، 79-63.
ثقفی، علی (1392). نظریه‌های حسابداری. جلد اول، چاپ اول، انجمن حسابداری ایران، تهران.
دیانی، محمدحسین (1366). سه فرمول برای تشخیص سطح خوانایی نوشته‌ های ویژه نوسوادان. روانشناسی و علوم تربیتی، 17(1)، 80-59.
رهنمای رودپشتی، فریدون؛ نیکومرام، هاشم و نونهال‌نهر، علی‌اکبر (1391). ارزیابی تأثیر رویکردهای قضاوتی و شناختی زبان در گزارش‌های توضیحی حسابداری. بررسـی‌هـای حسـابداری و حسابرسی، 19(2)، 72-47.
سروی، اعظم؛ طالب نیا، قدرت‌الله؛ پورزمانی، زهرا و جهانشاد، آزیتا (1398). مطالعه استانداردهای حسابداری از منظر قابلیت فهم آنها توسط مخاطبان: تحلیل محتوا و سنجش خوانایی. دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 8(31)، 50-31.
عابدی، یوسف (1393). خواندنی‌های ناخوانا، کتاب ماه کلیات. اطلاعات، ارتباطات و دانش‌شناسی، 4(1)، 37-33.
غلامی احمدی، معصومه؛ نوکاریزی، محسن و صنعت‌جو، اعظم (1395). تعیین سطح خوانایی مقاله‌‌های دانشنامه رشد با هدف شناسایی گروه مخاطب با استفاده از شاخص‌های گانینگ/دیانی، فلش/ دیانی و فرای/ دیانی. پژوهشنامه کتابداری و اطلاع‌رسانی، 6(1)، 358-341.
صفری گرایلی، مهدی و رضائی پیته نوئی، یاسر (1397). توانایی مدیریت و خوانایی گزارشگری مالی: آزمون نظریۀ علامت‌دهی. مجله دانش حسابداری، 9(2)، 218-191.
فضل‌الهی، سیف‌اله و ملکی توانا، منصوره (1389). روش‌شناسی تحلیل محتوا با تأکید بر تکنیک‌های خوانایی سنجی و تعیین ضریب درگیری متون. نشریه پژوهش، 1(1)، 36-21.
کاظمی علوم، مهدی؛ عبدی، مصطفی؛ زلقی، حسن و جلالوند، حسین (1399). تأثیر خوانایی گزارشگری مالی بر معیارهای ریسک پروژه حسابرسی. بررسـی‌‎هـای حسـابداری و حسابرسی، 27(2)، 230-202.
محسنی، عبدالرضا و رهنمای رودپشتی، فریدون (1395). عملکرد مالی و کارکردهای مدیریت لحن نوشتار در گزارشگری مالی. پژوهش‌های تجربی حسابداری، 9(4)، 48-29.
مفتون، پرویز و دقیق، مهتاب (1380). معیار تعیین میزان خوانایی ترجمه‌های فارسی متون انگلیسی. پژوهشنامه علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی، 29، 58-28.
مؤمنی، منصور و فعّال قیومی، علی (1390). تحلیل‌های آماری با استفاده ازSPSS . چاپ اول، نشر کتاب نو، تهران.
References
Abedi, Y. (2014). Unreadable readings, universal moon book. Information, Communication and Science, 4, 33-37 [In Persian].
Bagheri Azghandi, A., Hesarzadeh, R., & Abbaszadeh, M. (2018). Readability, financial statements and investors sensitivity to the use of accounting information. Journal of Financial Management Perspectives, 8(3), 87-103 [In Persian].
Bailin, A., & Grafstein, A. (2001). The linguistic assumptions underlying readability formulae: A critique. Language & Communication, 21(3), 285–301.
Chen. J. (2012). A survey of new readability formulas. US-China Foreign Language, 10(12), 1779-1783.
Cheng, C., & Lin, Y. (2002). Evaluating the best main battle tank using fuzzy decision theory with linguistic criteria evaluation. European Journal of Operational Research, 142(1), 174-186.
Courtis, J.K. (1995). JIT's impact on a firm's financial statements. International Journal of Purchasing and Materials Management, 31(4), 45-50.
Crossley, S., Skalicky, S., & Dascalu, M. (2019).  Moving beyond classic readability formulas: new methods and new models. Journal of Research in Reading, 42(2), 1-21.
Cunningham, A.E. (2005). Vocabulary growth through independent reading and reading aloud to children. Teaching and Learning Vocabulary: Bringing Research to Practice, 16(1), 45–68.
Davison, A., & Kantor, R. N. (1982). On the failure of readability formulas to define readable texts: A case study from adaptations. Reading research quarterly, 187-209.
Dayni, M. (1987). Three formulas for determining the level of text readability for novices. Journal of Psychology and Educational Sciences, 17(1), 59-80 [In Persian].
Dubay, W. (2004). The Principles of Readability. Retrieved from http://www.impact-information.com/impactinfo /readability02.pdf.
Fazlolahi, S., & Maleki Tavana, M. (2010). Content analysis methodology with emphasis on readability techniques and determining the conflict coefficient of texts. Research Journal, 1(1), 21-36 [In Persian].
Fornell, C., & Lacker, D. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research, 18, 39-50.
Gholami, M., Nowkarizi, M., & Sanatjoo, A. (2016). Readability assessment of roshd encyclopedia articles with the aim of identifying the group of readers using Guning/ Dayani, Flesch/ Dayani and Fry/ Dayani indexes. Library and Information Science Research, 6(1), 341-358 [In Persian].
Graesser, A., Swamer, S., Baggett, W., & Sell, M. (1996). New models of deep comprehension. Models of understanding text. Lawrence Erlbaum Associates, Inc, 1-32.
Guay, W., Samuels, D., & Taylor, D. (2016). Guiding through the Fog: Financial statement complexity and voluntary disclosure. Journal of Accounting and Economics, 62(2), 234–269.
Habibi, A., Jahantigh, F., Sarafrazi, A. (2015). Fuzzy Delphi technique for forecasting and screening items. Asian Journal of Research in Business Economics and Management, 5(2), 130-143.
Hendrikson, E., & Van Breda, F. (1992). Accounting Theory, Fifth Edition, Wiley.
Hensler, J., Ringle, C., & Sinkovics, R. (2009) .The use of patial least square based multi group analysis .Advance in international marketing Psychometric theory. New York, Mc Graw Hill.
Hope, O. (2003). Disclosure practices, enforcement of accounting standards and analysts’ forecast accuracy: An international study. Journal of Accounting Research, 41, 235-272.
Johnson, R.K. (2000). "Readability", School Science Review, 60(1), 562-568.
Just, M.A., & Carpenter, P.A. (1980). A theory of reading: From eye fixations to comprehension. Psychological Review, 87, 329–354.
Kazemiolum, M., Abdi, M., Zalaghi, H., & Jalalvand, H. (2020). The impact of the annual report readability on the audit engagement risk measures. Accounting and Auditing Review, 27(2), 202-230 [In Persian].
Klare, G. (1963). The measurement of readability. Ames, Iowa, Iowa State University Press.
Kvale. S., & Brinkmann, S. (2009). Interviews: Learning the craft of qualitative research interviewing. Second Editions, Sage Publications.
Lepionka, M.E. (2003). Writing and developing your college textbook. Cambridge University Press.
Li, F. (2008). Annual report readability, current earnings, and earnings persistence. Journal of Accounting and Economics, 45, 221–247.
Loughran, T., & McDonald, B. (2014). When is a liability not a liability? Textual analysis, dictionaries, and 10-Ks. Journal of Finance, 66, 35–65.
Maftoon, P., & Daqiq, M. (2001). Criteria for determining the readability of Persian translations of English texts. Journal of Humanities, 29, 28-58 [In Persian].
Marnell, G. (2008). Measuring readability: Part 1: The Spirit is willing but the Flesch is Weak. Southern Communicator, 14, 12-18.
Mesmer, H., Cunningham, J., & Elfrieda, H. (2012). Toward a theoretical model of text complexity for the early grades: Learning from the past, anticipating the future. Reading Research Quarterly, 47(3), 235–258.
Mesmer, H.A. (2005). Decodable text and the first grade reader. Reading & Writing Quarterly, 21(1), 61–86.
Mohseni, A., & Rahnamay Roodposhti, F. (2017). Financial performance and writing tone management in financial reporting. Empirical Research in Accounting, 9(4), 29-48 [In Persian].
Momeni, M., & Faal Qayyumi, A. (2010). Statistical analysis using SPSS. New Book Publishing. Tehran. [In Persian].
Newbold, N., & Gillam, L. (2010). The linguistics of readability: The next step for word processing. In Proceedings of the NAACL HLT 2010 Workshop on Computational Linguistics and Writing. Association for Computational Linguistics, 65–72, Los Angeles, CA, USA. Association for Computational Linguistics.
Rahnamaye Roudposhti, F., Nicomram, H., & Noonhahr, A. (2012). Evaluating the effect of judgmental and cognitive approaches to language in explanatory accounting reports. Accounting and auditing studies, 19(2), 72-47 [In Persian].
Richards, J., Platt, J., & Platt, H. (1992). Longman dictionary of language teaching and applied linguistics. Longman, London.
Richardson, J. (1975). The effect of word imageability in acquired dyslexia. Neuropsychological, 13(3), 281–288.
Safari Gerayli, M., & Rezaei Pitenoei, Y. (2018). Managerial ability and financial reporting readability, a test of signaling theory. Journal of Accounting Knowledge, 9(2), 191-218 [In Persian].
Saghafi, A. (2013). Accounting theories, first edition. Iranian Accounting Association. Tehran [In Persian].
Sarvi, A., Talebnia, G., Poorzamani, Z., & Jahanshad, A. (2019). Study of accounting standards from the point of view understandability by audiences, content analysis and assessment readability. Journal of Management Accounting and Auditing Knowledge, 8(32), 31-50 [In Persian].
Zakaluk, B.L., & Samuels, S.J. (1988). Readability: Its past, present, and future. ‎ Intl Literacy Assn (January 1, 1988).