دیدگاه اعضای هیئت علمی دانشگاه‌های دولتی در خصوص عوامل مؤثر بر اثربخشی تدریس حسابداری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه حسابداری، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.

2 کارشناس ارشد گروه حسابداری، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.

10.22103/jak.2022.18657.3631

چکیده

هدف: هدف پژوهش حاضر شناسایی عوامل مؤثر بر ارتقاء سطح کیفیت و اثربخشی تدریس استادان رشته حسابداری، به عنوان محرک اصلی ارتقادهنده کیفیت و اثربخشی آموزش حسابداری، است.
روش: در این پژوهش از اعضای هیئت علمی حسابداری دانشگاه‌های دولتی کشور نظرسنجی شده است. در این نظرسنجی از اعضا جامعه پژوهش خواسته شد که، به‌طور جداگانه، عوامل دارای تأثیر مطلوب و عوامل یا رفتارهای دارای تأثیر نامطلوب بر اثربخشی تدریس در رشته حسابداری، را معرفی کنند. برای تجزیه و تحلیل عوامل مؤثر معرفی شده به‌وسیله اعضا از روش تحلیل محتوا استفاده شده است.
یافته‌ها: در مجموع 579 عامل تأثیرگذار بر تدریس شناسایی شد که 310 مورد آن به عوامل داری تأثیر مطلوب و 269 مورد به عوامل دارای تأثیر نامطلوب بر اثربخشی تدریس مربوط است. با توجه به اتفاق نظر مشارکت کنندگان در نظرسنجی روی عوامل اثرگذار معرفی شده، عوامل شناسایی شده به 6 دسته کلی عوامل دارای تأثیر مطلوب و 12 دسته عوامل دارای تأثیر نامطلوب بر اثربخشی تدریس طبقه‌بندی شده است.
نتیجه‌گیری: نتیجه پژوهش بیانگر این است که در رابطه با عوامل دارای تأثیر مطلوب بر اثربخشی تدریس بیشترین تأکید استادان حسابداری جامعه پژوهش بر «عوامل مرتبط با محتوای آموزشی و ابزارها و روش‌های تدریس» و «عوامل مرتبط با ویژگی‌های استاد» و در رابطه با عوامل دارای تأثیر نامطلوب بیشترین اجماع روی «عوامل ساختاری و محیطی»، «پایین بودن علاقه، انگیزه و سطح علمی دانشجو»، «عدم تسلط استاد به موضوع مورد تدریس»، و «بی‌توجهی یا برخورد اخلاقی نادرست استاد نسبت به دانشجویان» است.

کلیدواژه‌ها


اسدیان، سیروس؛ پیری، موسی و سعادت فر، رحمت (1396). تدریس اثربخش در آموزش عالی بر اساس تجارب حرفه‌ای استادان و ارتباط آن با تدریس خودگزارشی. مطالعات برنامه درسی آموزش عالی، 15، 134-113.
اعتمادی، حسین و نیک خواه آزاد، علی (1377). شناسایی عوامل و موانع رشد آموزش حسابداری در ایران و ارائه برنامه کارا و کارآمد. مدرس علوم انسانی، 6، 121-102.
بدری، احمد (1372). رویکرد فلسفی در آموزش حسابداری. بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، 2(6 و 7)، 23-5.
ثقفی، علی و محمدزاده نوین، عادل (1371). اعتلاء آموزش حسابداری در کشورهای در حال رشد: بررسی موردی ایران. (رمضانعلی رویایی: مترجم). بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، 1(2)، 90-80.
درگاهی، حسین؛ حموزاده، پژمان؛ صادقی‌فر، جمیل؛ رعد آبادی، مهدی؛ روشنی، محمد؛ سلیمی، محمد و سلطان‌زاده، پریناز. (1389). ارزیابی معیارهای یک استاد توانمند برای تدریس اثربخش از دیدگاه دانشجویان پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران. پیاورد سلامت، 4(3 و 4)، 98-91.
ساعی، محمدجواد؛ لاری دشت‌بیاض، محمود و فاتح گوش، حسین (1394). بررسی و تحلیل محتوای تحقیقات علمی- پژوهشی حسابرسی در دو دهه اخیر. بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، 22(3)، 220-203.
سیف، علی اکبر (1392). روانشناسی پرورشی نوین: روانشناسی یادگیری و آموزش. (ویرایش هفتم). تهران، ایران: نشر دوران.
شعبانی، حسن (1385). مهارت‌های آموزشی: روش‌ها و فنون تدریس. (چاپ سوم). تهران، ایران: انتشارات سمت.
شیربگی، ناصر (1392). تحلیلی بر منابع سوگیری و خطا در ارزشیابی دانشجویان از اثربخشی تدریس استادان. نامه آموزش عالی، 6(22)، 24-7.
عزیزی خالخیلی، طاهر؛ حسین پور، ابوطالب. (1395). عوامل مؤثر روی کیفیت تدریس اعضای هیئت علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری از دیدگاه دانشجویان و دانش‌آموختگان. علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، 12(1)، 179-165.
مجتهدزاده، ویدا؛ علوی طبری، سیدحسین و مرادی پر، فاطمه (1389). دانش و مهارتهای مورد نیاز برای دانش‌آموختگان مقطع کارشناسی حسابداری: دیدگاه استادان دانشگاه، شاغلان در حرفه و دانشجویان حسابداری (بررسی موردی: استان آذربایجان غربی). مجله دانش حسابداری، 1(1)، 88-73.
مشایخی، بیتا؛ شفیع‌پور، سید مجتبی. (1391). بررسی کارایی نظام آموزشی رشته حسابداری در سطح دانشگاه‌های ایران با استفاده از تکنیک تحلیل پوششی داده‌ها. بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، 19(67)، 142-119.
نوروش، ایرج (1382). بررسی فرایند تغییر برنامه درسی و پیشنهاد یک برنامه درسی نوسازی شده برای دوره کارشناسی رشته حسابداری. بررسی­های حسابداری و حسابرسی، 10(32)، 42-21.
نوروش، ایرج و مشایخی، بیتا (1384). نیازها و اولویت‌های آموزش حسابداری مدیریت: فاصله ادراکی بین دانشگاهیان و شاغلین در حرفه حسابداری. بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، 12(41)، 161-133.
References
Accounting Education Change Commission. (1990). AECC Urges Priority for Teaching in Higher Education. Issues Statement No. 1. Retrieved from: http://www2. aaahq.org/aecc/PositionsandIssues/issues1. Pdf.
Accounting Education Change Commission. (1993). Evaluating and Rewarding Effective Teaching. Issues Statement No. 5. Retrieved from: http://www2. aaahq.org/ AECC/pdf/position/issues5. Pdf.
American Institute of Certified Public Accountants. (2015). Sample Teaching Strategies and Techniques for Accounting Courses. Retrieved from:https://www.aicpa.org/interestareas/accountingeducation/resources/pages/ sample-teaching-strategies.aspx.
Aregbeyen, O. (2010). Students perceptions of effective teaching and effective lecturer characteristics at the University of Ibadan, Nigeria. Pakistan Journal of Social Sciences, 7(2), 62-69.
Asadian, S., Piri, M., & SaadatFar, R. (2017). Effective teaching in higher education based on professional experiences of professors and its relationship with self-reported teaching. Journal of higher education curriculum studies, 8(15), 113-134 [In Persian].
Australian Vice-Chancellors' Committee. (1993) .Guidelines for effective university teaching. Canberra, Australia.
Azizi, T., & Hosseinpour, A. (2016). Factors affecting teaching quality of faculty members in sari agricultural sciences and natural resources university from students’ and graduates’ perspective. Iranian Agricultural Extension and Education Journal, 12(1), 163-179 [In Persian].
Badri, A. (1993). Philosophical Approach in Accounting Education. Accounting and Auditing Review, 2(6 & 7), 5-23 [In Persian].
Becher, T. (1984). The cultural view, in B.R. Clark (ed.). Perspectives on Higher Education, Berkeley, University of California Press, pp. 165–198.
Becher, T. (1987). The disciplinary shaping of the profession, in B.R. Clark (ed.). The Academic Profession, Berkeley, University of California Press, 271–303.
Biglan, A. (1973). Relationships between subject matter characteristics and the structure and output of university departments. Journal of Applied Psychology, 57 (3), 204–213.
Boyer, E.L. (1990). Scholarship reconsidered: Priorities of the professoriate. Princeton, NJ: The Carnegie Foundation for the Advancement of Teaching.
Casey, R.J., Gentile, P., & Bigger, S.W. (1997). Teaching appraisal in higher education: An Australian perspective. Higher Education, 34, 549-482.
Dargahi, H., Hamouzadeh, P., Sadeghifar, J., Raadabadi, M., Roshani, M., Salimi, M., & Soltanzadeh, P. (2010). Criteria assessment of a expect teacher for effective teaching. Journal of Payavard Salamat, 4(3-4), 91-98 [In Persian].
Delaney, J.G., Johnson, A.N., Johnson, T.D., & Treslan, D.L. (2010). Students' perceptions of effective teaching in higher education. Memorial University of Newfoundland, Distance Education and Learning Technologies.
Etemadi, H., & Nikkhah-Azad, A. (1998). Identify the factors and obstacles to the growth of accounting education in Iran and provide an effective and efficient program. Human Sciences Modares, 6, 102-121 [In Persian].
Green, T.F. (1964). A topology of the teaching concept. Studies in Philosophy and Education, 3(4), 284-319.
Gurney, P. (2007). Five Factors for Effective Teaching. New Zealand Journal of Teachers’ Work, 4(2), 89-98.
Harden, R.M., & Crosby, J. (2000). AMEE Guide no 20: The good teacher is more than a lecturer-the twele roles of the teacher. Medical Teacher, 22(4), 334-347.
International Federation of Accountants. (2019). Handbook of international education pronouncements. New York, USA.
Ismail, S., Jamaludin, N., Zakaria, W.Z.W., & Nawi, N.M., (2017). A study on the accounting students’ perceptions towards teaching quality at university. International Journal of Accounting, Finance and Business, 2(5), 85-98.
Krippendorff, K. (2004). Content analysis: An introduction to its methodology. Thousand Oaks, California: Sage Publications, Inc.
Krishnan, A. (2009). What are academic disciplines? Some observations on the disciplinarity vs. interdisciplinarity debate. National Centre for Research Methods Working Paper, published online.
Madsen, P.E. (2015). Has the quality of accounting education declined? The Accounting Review, 90(3), 1115-1147.
Mashayekhi, B., & Shafi Poor, S.M. (2012). Investigation of accounting education system efficiency in Iranian universities. Accounting and Auditing Review, 19(67), 119-142 [In Persian].
Mohidin, R., Jaidi, J., Lim, T.S., & Osman, Z. (2009). Effective teaching methods and lecturer characteristics a study on accounting students at Universiti Malaysia Sabah (UMS). European Journal of Social Sciences, 8(1), 21-29.
Mojtahedzadeh, V., Alavi Tabari, S.H., & Moradi Par, F. (2010). Required knowledge and skills for accounting graduates (Case study: West Azerbaijan). Journal of Accounting Knowledge, 1(1), 73-88 [In Persian].
Moses, I. (1990). Teaching, research and scholarship in different disciplines. Higher Education, 19(3), 351-375.
Neumann, R. (2001). Disciplinary differences and university teaching. Studies in Higher Education, 26(2), 135-146.
Noravesh, I. (2003). Review the process of changing the curriculum and suggest a renovated curriculum for an undergraduate degree in accounting discipline. Accounting and Auditing Review, 10(32), 21-42 [In Persian].
Noravesh, I., & Mashayekhi, B. (2005). Needs and priorities of management accounting training: The perceptual gap between academics and practitioners in the accounting profession. Accounting and Auditing Review, 12(41), 133-161 [In Persian].
Pathways Commission. (2012). The pathways commission on higher education: charting a national strategy for the next generation of accountants. Retrieved from: http://www.pathwayscommission.org.
Pierre, K.S., Wilson, R.M.S., Ravenscroft, S.P., & Rebele, J.E. (2009). The role of accounting education research in our discipline. Issues in Accounting Education, 24(2), 123-130.
Polk, J.A. (2006). Traits of effective teachers. Arts Education Policy Review, 107(4), 23-29.
Quinn, F. M., & Hughes, S. J. (2007). Quinn’s principles and practice of Nurse Education (Fifth Edition). United Kingdom: Cengage Learning.
Raina, N. (2015). Effective teaching-learning strategies and quality of higher education in India: Some reflections. Journal of Commerce and Management Thought, 6(4), 669-683.
Rajeevan, S. (2020). Accounting: The teaching, the practice and what is missing. Vilakshan - XIMB Journal of Management, 17(1/2) 15-37.
Ramsden, P. (2004). Learning to Teach in Higher Education (2nd ed.). London: RoutledgeFalmer.
Saei, M.J., Lari Dashtbayaz, M., & Fateh Goush, H. (2015). A review and content analyzing of Iranian auditing research: Two recent decades. The Iranian Accounting and Auditing Review, 22(2), 203-220 [In Persian].
Saif, A.A. (2013). Modern educational psychology: Psychology of learning and instruction. Tehran, Iran: Douran publication [In Persian].
Saqafi, A., & Mohammadzadeh-Novin, A. (1992). Promoting accounting education in developing countries: Case of Iran. Accounting and Auditing Review, 1(2), 80-90 [In Persian].
Scheerens, J. (2016). Defining the key factors in instructional effectiveness (Chapter 3). Educational effectiveness and Ineffectiveness (51-76). Springer Netherlands.
Shabani, H. (2006). Educational Skills: Teaching Methods and Techniques. Tehran, Iran: Samt publication [In Persian].
Sherman, T.M., Armistead, L.P., Fowler, F., Barksdale, M.A., & Reif, G. (1987). The quest for excelience in university teaching. The Journal of Higher Education, 58(1), 66-84.
Shirbagi, N. (2013). An analysis of the sources of bias and error in students’ evaluation of teaching. Higher Education Letter, 6(22), 7-24 [In Persian].
Stice, J.D., & Stocks, K.D. (2000). Effective teaching techniques: Perceptions of accounting faculty. Advances in Accounting Education, 2, 179-191.
Stout, D.E., & Wygal, D.E. (2010). Negative behaviors that impede learning: Survey findings from award-winning accounting educators. Journal of Accounting Education, 28(2), 58-74.
Weeda, W.C. (1986). Effectiviteitsonderzoek van scholen. In: J.C. van der Wolf & J.J. Hox (red.). Kwaliteit van het onderwijs in het geding [About education quality]. Publicaties van het Amsterdams Pedogogische Centrum, nr. 2. Lisse: Swets & Zeitlinger.
Whitley, R. (1984). The intellectual and social organization of the sciences. Oxford, Clarendon Press.
Wygal, D.E., & Stout, D.E. (2015). Shining a light on effective teaching best practices: Survey findings from award-winning accounting educators. Issues in Accounting Education, 30(3), 173-205.
Wygal, D.E., Watty, K., & Stout, D.E. (2014). Drivers of teaching effectiveness: Views from accounting educator exemplars in Australia. Accounting Education: An International Journal, 23(4), 322-342.
Young, S., & Shaw, D.G. (1999). Profiles of effective college and university teachers. Journal of Higher Education, 70(6), 670-686.
Zhou, H., Liu, M., Zeng, J., & Zhu, J. (2016). Selection of nursing teaching strategies in mainland China: A questionnaire survey. Nurse Education Today, 1(39), 147-151.