مدیریت هزینه دانشگاه با تلفیق رویکرد بهایابی بر مبنای فعالیت و رویکرد پویایی سیستم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه حسابداری، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران.

2 دانشیار گروه حسابداری، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران.

3 دانشیار گروه مدیریت، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران.

10.22103/jak.2021.18063.3550

چکیده

هدف: مدیران دانشگاه‌ها جهت انجام مأموریت خود در شرایط کمبود منابع و افزایش نیازها، می‌بایست تصمیم‌گیری‌های خود را نه تنها بر اساس بهینه‌سازی شاخص‌های عملکردی، بلکه با در نظرگرفتن چگونگی تأثیر تصمیمات متخذه بر هزینه‌ها و بهای تمام شده خدمات بهبود بخشند. این امر مستلزم بکارگیری ابزارهایی از جمله رویکرد بهایابی بر مبنای فعالیت برای برآورد صحیح هزینه‌ها و ارائه اطلاعات دقیق نسبت به بهای تمام شده خدمات است. با این حال در این رویکرد، پویایی روابط و تغییرپذیری محرک‌های هزینه و فعالیت در طول زمان و تحت شرایط اتخاذ تصمیمات متفاوت لحاظ نمی‌شود. الگو‌سازی پویا، ابزاری کارآمد برای انجام مطالعات و آزمون تأثیر تغییرات احتمالی بر روی سیستم‌های واقعی در محیطی مجازی است. لذا، هدف این پژوهش این است که به کمک الگو‌سازی پویا، درک بهتری از چگونگی رفتار پویای هزینه‌ها در طول زمان و تحت شرایط اتخاذ تصمیمات متفاوت بدست آورد.
 روش: با توجه به تعدد فعالیت‌ها، سرفصل‌های هزینه و محرک‌های هزینه در دانشگاه‌ها، و با توجه به پویایی محرک‌های هزینه در طول زمان و پیچیدگی به‌تصویرکشیدن روابط میان هزینه‌ها و فعالیت‌های متعدد در سیستم پویای دانشگاه، در این پژوهش از رویکرد پویایی‌شناسی سیستم جهت الگو‌سازی استفاده شده است. این تحقیق یک مطالعه موردی بر اساس داده‌های مالی و عملکردی دانشگاه الزهرا (س) است. خدمات و فعالیت‌های اصلی دانشگاه بر اساس طبقه‌بندی برنامه‌ها و فعالیت‌های دانشگاه در جدول شماره یک پیوست (4) قوانین بودجه سالانه است. برای شناسایی و احصای محرک‌های مربوط به فعالیت‌ها، محرک‌های هزینه، فعالیت‌های پشتیبان و روابط میان هزینه‌ها و فعالیت‌ها از مشاهده، مصاحبه و بررسی ساختار فعالیت‌های دانشگاه استفاده شده است.
 
یافته‌ها: از یافته‌های مراحل اولیه محاسبات می‌توان به بهای هر یک از خدمات اصلی دانشگاه اشاره کرد که نتایج اعتبارسنجی الگو نشان از دقت بالای الگو دارد (میانگین قدرمطلق درصد تفاوت 3/0 درصد). در ادامه، هزینه‌های دانشگاه و بهای خدمات اصلی تحت دو سناریوی کاهش تعداد دانشجویان کارشناسی و افزایش تعداد اساتید، در راستای حصول هدف‌گذاری‌های انجام شده در خصوص کاهش نسبت دانشجو به استاد و تقویت تعداد دانشجویان تحصیلات تکمیلی به کل دانشجویان، مورد بررسی قرار گرفت. مقایسه بهای خدمات ارائه شده در هر دو سناریو، امکان بررسی بهای خدمات و فعالیت‌ها و تصمیم‌گیری بهتر با توجه به منابع موجود را فراهم می‌آورد. یافته‌ها همچنین نشان می‌دهد که بکارگیری رویکرد پویایی سیستم با الگو‌سازی روابط علی و معلولی میان تمامی متغیرها و با در نظر گرفتن ماهیت پویای متغیرها، پیچیدگی و هزینه‌بر بودن بروزرسانی نظام بهایابی بر مبنای فعالیت را مرتفع نموده و امکان تحلیل به موقع هزینه‌ها را فراهم می‌آورد. بکارگیری این رویکرد همچنین امکان پیش‌بینی قیمت تمام شده برای چندین دوره آتی را فراهم می‌آورد.
 نتیجه‌گیری: الگو‌سازی پویای نظام مدیریت هزینه دانشگاه، به مدیران این امکان را می‌دهد تا با بررسی بهای خدمات در یک محیط مجازی، خط‌مشی‌های مختلف در خصوص جذب هیئت علمی، پذیرش یا عدم پذیرش دانشجو و غیره که در آینده اثر مثبت بر جهت‌گیری به سمت اهداف مطلوب دارد، را مورد بررسی قرار داده و بر اساس پیش‌بینی‌های انجام شده از بهای تمام شده خدمات و فعالیت‌های دانشگاه و ارزیابی استفاده از منابع موجود تصمیم‌گیری نمایند.

کلیدواژه‌ها


جلیلی، آرزو؛ اشرفی، جواد (1394). تعیین هزینه سرانه دانشجو با استفاده از روش هزینه‌یابی بر مبنای فعالیت-بررسی موردی واحد علوم و تحقیقات تهران، فصلنامه حسابداری مدیریت، 8(25)، 99-83.
خدیور، آمنه؛ امینی، الهام (1398). پیش‌بینی بهای تمام شده خدمات بانکی با استفاده از پویایی‌شناسی سیستم، دومین کنفرانس ملی انجمن ایرانی پویایی‌شناسی سیستم‌ها، تهران.
رهنمای رودپشتی، فریدون؛ قرشی،‌ داود؛ فارسی، عباس؛ نوروزی، محمد (1397). هزینه‌یابی بر مبنای فعالیت زمان‌گرا در صنعت بانکداری (مطالعه موردی با کشاورزی). فصلنامه دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 7(27)، 37-29.
مشایخی، بیتا؛  عبدزاده کنفی، محمد؛ فرجی، امید (1393). بررسی امکان سنجی طراحی و استقرار بودجه ریزی عملیاتی در دانشگاه‌های دولتی ایران: (مطالعه موردی دانشگاه تهران). دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 3(9)، 32-13.
References
Anguiano, M. (2013). Cost structure of postsecondary education. Guide to making activity-based costing meaningful and practical. Retrieved from https://maximizingresources.org/files/Cost-Structure-of-Post-Secondary-Education.pdf.
Blocher, E.J., Stout, D.E., Cokins, G. (2010). Cost Management: A Strategic Emphasis. Fifth Edition, Published by McGraw-Hill Education.
Chu, E. (2003). A review of simulation studies on supply chain management. Journal ofAcademy of Business and Economics, 2(1), 22-27.
Cox, S.K., Downey, G.P., Smith, G.L. ( 2002). Activity-based costing and higher education– can it work? Kansas State University Office of Planning and Analysis, Manhattan, Kansas, June, 1-9.
Cropper, P., Cook, R. (2000). Developments: Activity-based costing in universities – Five years on. Public Money and Management, 20(2), 61–68.
Desrochers, D.M.,Soldner, M., Weko, T. (2016). What do postsecondary leaders need to know about institutional finance? And what can available data tell them? Background papers, convening on financial data in postsecondary. Washington, DC: American Council on Education.
Elkelety, I. (2006). Towards a conceptual framework for strategic cost management- the concept, objectives, and instruments.Working Papers, Chemnitz University of Technology.
Horngren, C.T., Foster, G., Datar, S.M., Rajan, M., Ittner, C., Baldwin, A.A. (2010). Cost accounting: A managerial emphasis. Issues in Accounting Education, 25(4), 789-790.
Hurlburt, S., Kirshstein, R., Rossol-Allison, P. (2014). The ABCs of activity-based costing in community colleges. Retrieved from https://maximizingresources.org/files/The-ABCs-of-Activity-Based-Costing-in-Community Colleges.pdf.
Jaafar, H., Jizat, J.E.M., Ismail, R., Yusof, R. (2017). The Internationalization of Higher Education: An Estimation of Cost Using Activity Based Costing Method. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 7(7), 763-780.
Jalili, A., Ashrafi, J. (2015). Determining per capita of students with activity-based costing method (Case study: Tehran Sciences and Research Branch). Management Accounting, 8(25), 83-99 [In Persian].
Jones, T.C., Dugdale, D. (2002). The ABC bandwagon and the juggernaut of modernity. Accounting, organizations and society, 27(1-2), 121-163.
Kaplan, R.S., Cooper, R. (1998). Cost and effect: Using integrated cost systems to drive profitability and performance. Boston, MA: Harvard Business School Press.
Kelton, W.D. (2010). Simulation with Arena (5th ed.). Mcgraw-Hill Co.
Khadivar, A., Amini, E. (2019). Cost estimation of banking services using system dynamics. Second National Conference of the Iranian Association of Systems Dynamics, Tehran [In Persian].
Khataie, A.H., Bulgak, A.A., Segovia, J.J. (2010a). Advanced decision support tool by integrating activity-based costing and management to system dynamics. Technology Management for Global Economic Growth, 1-4.
Khataie, A.H., Bulgak, A.A., Segovia, J.J. (2010b). Activity-based costing and management applied in a hybrid decision support system for order management. Decision Support Systems, 52(1), 142-156.
Kim, J. (2014). Activity-based cost modeling and dynamic simulation study of an international reusable packaging systems. Ph.d Dissertation, Michigan State University.
Lima, C.M.F. (2011). The applicability of the principles of activity-based costing system in a higher education
institution. Economics and Management Research Projects: An International Journal, 1(1), 57–65.
Mashaykhi, B., Abdzadeh kanafi, M., Faraji, O. (2014). The investigation of planning and implementing feasibility of performance budgeting in the Iranian universities (Case study: The University of Tehran). Journal of Management Accounting and Auditing Knowledge, 9(3), 13-32 [In Persian].
Massy, W.F. (2016). Course-level activity-based costing as an academic and financial tool. Retrieved from https://www.tiaainstitute.org/publication/course-level-activity-based- costing.
Nørreklit, H. (2000). The balance on the balanced scorecard: A critical analysis of some of its assumptions. Management Accounting Research, 11(1), 65-88.
Rahnamay Roodposhty, F., Ghoreishi, D., Farsi, A., Norozi, M. (2018). Time-driven activity-based costing in banking industry (A case sudy in bank Keshavarzi). Journal of Management Accounting and Auditing Knowledge, 7(27), 29-38 [In Persian].
Ramadan, S.Z., Barghash, M.A. (2015). Calculating the departmental credit-hour cost for higher learning institutions using joint costing and activity-based costing systems simultaneously. International Business Research, 8(5), 195.
Romano, R.M., Palmer, J.C. (2016). Financing community colleges: Where we are, where we’re going. Lanham, Maryland: Rowman & Littlefield Publishers.
Sterman, J.D. (2000). Business dynamics: Systems thinking and modeling for a complex world. Boston, MA: IrwinMcGraw-Hill.
Tirol-Carmody, K., Kardash, N., Chang, K., Ecker-Lyster, M. (2019). Adopting an activitybased cost management model at a community college: A case study. Community College Journal of Research and Practice, 44(7), 482-491.