اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر زنجیره تأمین گزارشگری مالی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه حسابداری، واحد بناب، دانشگاه آزاد اسلامی، بناب ، ایران.

2 استادیار گروه حسابداری، واحدبناب، دانشگاه آزاد اسلامی، بناب، ایران.

3 استادیار گروه حسابداری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.

10.22103/jak.2021.17005.3416

چکیده

هدف: گزارش‏های مالی، محصول نهایی فرآیند گزارشگری مالی است. اهداف گزارشگری مالی مرتبط با نیازها و خواسته‏هـای اطلاعاتی استفاده‏کنندگان است. هدف اصلی در گزارشگری مالی، بیان آثار اقتصادی رویـدادها و عملیات مالی بر وضـعیت و عملکرد سازمان‏ها بـرای کمک به اشخاص خارجی برای اتخاذ تصمیمات مالی در ارتباط بـا واحد مربوط اسـت. در طی دهه‏های اخیر گزارشگری مالی به‏طور اساسی تغییر کرده است. افزایش رقابت و پیشرفت‏های فناوری تحولات زیادی را ایجاد نموده است. توسعه تکنولوژی جدید و معیارهای عملکرد پیچیده‌تر، میزان و کیفیت اطلاعات تولید شده توسط شرکت‏ها را افزایش داده است. از آنجایی‏ که هر بخش زنجیره تأمین نقش مهمی را در پشتیبانی از گزارشگری مالی دارند همه حوزه‏های زنجیره باید دارای کیفیت بالا باشند تا به گزارشگری مالی باکیفیت بالا منجر شود و تمرکز به کیفیت از طریق تأکید بر مکانیزم‏های حاکمیت شرکتی و... بیشتر شده است. توجه به زنجیره تأمین گزارشگری مالی جهت افزایش کیفیت و سرعت ارائه گزارش‌های مالی در بازار سرمایه باعث شد که در این پژوهش به اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر زنجیره تأمین گزارشگری مالی پرداخته شود.
 روش: روش تحقیق حاضر از نوع آمیخته و به‌صورت طرح متوالی اکتشافی انجام گرفته است. در بخش کیفی با اخذ نظرات خبرگان عوامل مؤثر بر زنجیره تأمین گزارشگری مالی با استفاده از روش تحلیل کیفی مضمون (تم) به‌دست آمده است. سپس در بخش کمی، پس از استخراج مؤلفه‌های اصلی، محقق اقدام به رتبه‌بندی مؤلفه‌ها از دیدگاه همان افراد به روش تکنیک تاپسیس نمود.
 یافته‌ها: عوامل موثر بر زنجیره تامین گزارشگری مالی به شرح زیر است:
پاسخ‏خواهی و تقاضا، دانش و استقلال هیئت‌مدیره، تکنولوژی (استفاده از فناوری اطلاعات)، سازمان حسابرسی، یکسان کردن اهداف نهادها، نرم‌افزارهای پیشرفته، قوانین محدودکننده، دستگاه‌های مجری، ناظران، حسابرسان، تخصص و آموزش، قوانین و خط‌مشی، نهادهای حرفه‌ای و سیستم‏های نوین، عدم شفافیت و کمبود نظارت، شرایط اقتصادی کشور.
معیارهای اولویت‏بندی عوامل موثر بر زنجیره تامین گزارشگری مالی به شرح زیر ‏است:
با توجه به نتایج تکنیک تاپسیس معیار پاسخ‌خواهی و تقاضا برای اطلاعات با داشتن بیشترین فاصله ایده‏ال منفی رتبه اول را کسب کرد، دستگاه‏های مجری (سازمان حسابرسی و ...) رتبه دوم، نرم‏افزارهای پیشرفته رتبه سوم و معیار تکنولوژی رتبه آخر را کسب کرد.
نتیجه‌گیری: با توجه به اهمیت مبحث زنجیره تأمین گزارشگری مالی شرکت‏ها که نقش مهمی را در پشتیبانی از گزارشگری مالی دارد و تأثیر آن بر جلب اعتماد سرمایه‌گذاران و فعالان بازار سرمایه و افزایش کیفیت گزارشگری مالی یافته‏ها علاوه بر توسعه مبانی نظری زنجیره تأمین‏ گزارشگری مالی حاوی مفاهیم ارزشمندی برای استفاده سرمایه‏گذاران، اعتباردهندگان، کارگزاران بورس، مدیران شرکت سهامی در مورد اخذ تصمیم‏های مفید و همچنین مراجع حرفه‌ای درباره اهمیت آن می‏باشد و می‏تواند زمینه‏ساز بستر مناسبی برای انجام تحقیقات آتی در این مورد برای سایر مراکز آموزشی و پژوهشی باشد و به تبع آن باعث افزایش کیفیت و شفافیت گزارشگری مالی و در نهایت بهبود زنجیره تأمین گزارشگری مالی می‏شود.

کلیدواژه‌ها


احمدپور، احمد؛ توکل نیا، اسماعیل؛ معصومی، تکتم. (1394). بررسی اثر تعدیلی تخصص حسابرس در صنعت بر ارتباط بین راهبری هیئت مدیره و مدیریت سود مبتنی بر اقلام تعهدی. دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 4، 105-93.
احمدپور، احمد؛ خاکپور، حسین. (1386). نقش گزارشگری و افشای مالی در بهبود کارکرد بورس اوراق بهادار. روزنامه دنیای اقتصاد، برگرفته ازe-www.donya-egtesad.com.
آقامحمدی، رضا ؛ دهقان نیستانکی، مهدی. (1393). نقش تکنیک های نوین حسابداری مدیریت در ارزیابی عملکرد مدیران. دومین همایش ملی پژوهش‌های کاربردی در علوم مدیریت و حسابداری، تهران.
پیوندی، محمود؛ خرم، فاطمه.(1392). اهمیت نظام راهبری بنگاه و روابط متقابل کمیته حسابرسی، حسابرسی داخلی و حسابرس مستقل در بهبود کیفیت گزارشگری مالی. حسابرس، 63، 773-752.
حاجیها، زهره؛ شاکر، معصومه. (1394).  بررسی تأثیر بی ثباتی سود و عدم شفافیت بر ریسک کاهش قیمت سهام در شرکت‏های پذیرفته شده بورس اوراق بهادار تهران. حسابداری مالی، 7(25)، 108-89.
حسینی، سیدجواد؛ کرمشاهی، بهنام. (1391). بهبودگزارشگری مالی و حسابرسی. پژوهش حسابداری، 7(3)، 21-1.
حسین‌زاده، محمد؛ ولیان، حسین؛ عبدلی، محمدرضا. (1399). قابلیت‌های رقابتی پویا و کیفیت گزارشگری مالی. مجله دانش حسابداری، 12(1) ، 157-133.
دستنبو، فرزاد. (1394).  بررسی تاثیر ERP بر سیستم های کنترل مدیریت و عملکرد مالی و غیر مالی در دانشگاه علوم پزشکی استان کرمانشاه. دومین کنفرانس بین المللی اقتصاد، مدیریت و فرهنگ ایرانی اسلامی، اردبیل.
زارعی، بتول. (1395).  نقش سیستم‌های برنامه‌ریزی منابع سازمانی (ERP) در بهره‌وری سازمان مطالعه موردی: شرکت تراکتور‌سازی تبریز. مدیریت زنجیره ارزش، 1(1)، 46-31.
زینالی، مهدی؛ شاهی، رضا؛ امیرآزاد، میرحافظ. (1393). بررسی تاثیر مکانیزم های حاکمیت شرکتی برگزینش اظهار نظر حسابرس. دانش حسابرسی، 14(57)، 88-65.
طالب‏نیا، قدرت‏اله؛ صمدی‏لرگانی، محمود؛ عرب‏مازار، علی‏اکبر؛ وکیلی‏فرد، حمیدرضا. (1390). بررسی تأثیر گزارشگری مالیاتی بر شفافیت گزارشگری مالی. حسابداری مالی، 3(9)، 83-67.
عابدی جعفری، حسن؛ تسلیمی،محمد؛ ابوالحسن فقیهی، سعید. (1390). تحلیل مضمون و شبکه مضامین: روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در داده‌های کیفی. اندیشه مدیریت راهبردی، 5(2)، 198–151.
عبدی، رسول؛ ذوالفقاری، مریم. (1396). ارائه الگویی جهت ارزیابی شاخص‌های زنجیره تأمین گزارشگری مالی با استفاده از رویکرد تصمیم‌گیری چندمعیاره. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مراغه.
غلامی جمکرانی، رضا؛ کرمی، اصغر؛ حاجیها، زهره؛ تقی پوریان، یوسف .(1398). طراحی الگوی کیفیت حسابرسی بر مبنای زنجیره تأمین گزارشگری مالی. دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 8(31)، 68-45.
ملکی اقوسی، لیلا؛ کیقبادی، امیررضا. (1396). تأثیر فناوری، مالکیت نهادی و هزینه های تحقیق و توسعه بر شفافیت اطلاعات. پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، 9(36)، 110-89.
ناصری، احمد؛ نیک اندیش، مسعود. (1395). تاثیر استقرار نظام جدید حسابداری و گزارشگری مالی بخش عمومی ایران بر قابلیت مسیولیت پاسخگویی عمومی. اولین همایش ملی حسابرسی و نظارت مالی ایران، مشهد.
نوبخت، مریم؛ نوبخت، یونس.(1399). نقش تعدیلگر استقرار کمیته حسابرسی و تخصص حسابرس در صنعت بر ارتباط بین جریان نقد آزاد و مدیریت سود واقعی. مجله دانش حسابداری، 12(1)، 131-111.
وکیلی‏فرد، حمیدرضا؛ علی‏اکبری، مونا.(1388). تاثیر بکارگیری استانداردهای حسابداری بر کیفیت گزارشگری مالی شرکت‎های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. حسابداری مدیریت، 2(3)، 87-77.
References
Abdi, R., Zolfaghari, M. (2016). Provide a model for evaluating supply chain financial reporting indicators using a multi-criteria decision-making approach. Master Thesis, Islamic Azad University, Maragheh Branch [In Persian].

Agha Mohammadi, R., Dehghan Nistanaki, M. (2014). The role of modern management accounting techniques in evaluating the performance of managers, the second national conference on applied research in Management and Accounting Sciences, Tehran [In Persian]. 

Ahmadpour, A., Tavakolnia, I., Masoumi, T. (2016). Investigating the adjustment effect of auditor expertise in the industry on the relationship between board management and accrual-based earnings management. Journal of Management Accounting and Auditing Knowledge, 4, 93-105 [In Persian].
Ahmadpour, A., Khakpour, H. (2005). The role of reporting and financial disclosure in improving the functioning of the stock market. World Economy Newspaper, No. 1375, taken from e-www.donya-egtesad.com [In Persian].
Abedi Ja’fari, H., Taslimi, M.S., Faghihi, A., Sheikhzade, M. (2011). Thematic analysis and thematic networks: a simple and efficient method for exploring patterns embedded in qualitative data municipalities). Strategic Management Thought, 5(2), 151-198[In Persian].
Bamber, M., Kevin, P.M., Nikola, P. (2018). Mandatory financial reporting processes and outcomes: A reply. International Journal of Accounting, 53(3), 250-252.
Ball, R., Robin, A., Shuang, J. (2003). Incentives versus standards: Properties of accounting incom four east asion countries, and implication for acceptance of IAS. Journal of Accounting and Economics, 36, 235–270.
Braun, V., Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology, 2(3), 77-101.
Burak R. Uras. (2019). Finance and development: Rethinking the role of financial transparency. Journal of Banking and Finance, 111, 1-18.
Charmaz, K. (2006).constructing grounded theory: A practical guide through qualitative analysis. Sage.
Creswell, J.W. (2002). Educational research: Planning, conducting and evaluating quantitative. Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall, 146-166.
Dastanboo, F. (2015), The effect of ERP on management control systems and financial and non-financial performance in Kermanshah University of medical sciences. The Second International Conference on Iranian Islamic Economics, Management and Culture, Ardabil, Iran [In Persian].
DeAngelo, L. (1981). Auditor size and audit quality. Journal of Accounting and Economics, 3, 297−322.
Gholami Jamkarani, R., Karami, A., Hajiha, Z., Taghipouryan, Y. (2019). Presentation the audit quality model is based on the financial reporting supply chain. Journal of Management Accounting and Auditing Knowledge, 8(31), 45-61[In Persian].
Hajiha, Z., Shaker, M. (2015). The effect of earnings variability and earnings opacity on stock price crash risk. Journal of Financial Accounting, 7(25), 89–108 [In Persian].
Hosseinzadeh, M., Valian, H., Abdoli, M. (1399). Dynamic competitiveness and financial reporting quality. Journal of Accounting Knowledge, 12(1), 133-157 [In Persian].
Hosseini, S.J., Karmshahi, B. (2012), Improving financial reporting and auditing. Journal of Accounting Research, 7(3), 1-21 [In Persian].
International Auditing and Assurance Standards Board. (2014). Audit quality an IAASB perspective. Ney York.USA.
International Federation of Accountants, (IFAC), BRPG. (2009). Developments in the financial reporting supply chain, resualts from a glabal study among IFAC member bodies.
Kvale, S. (1996). The interview situation, Interviews: An introduction to qualitative research interviewing. Qualitative Inquiry, 12(3), 124-143.
Lyle, N. (2008). Financial reporting supply chain. https://hdl.handle.net/10520/EJC16695
Maleki Aghosi, L., Keyghobadi, A. (2018).The impact of technology, institutional ownership and research and development costs in the transparency of corporate information. The Financial Accounting and Auditing Researches, 9(36), 89-110 [In Persian].
Naseri, A., Nikandish, M. (2015). The impact of establishing a new public sector accounting and reporting system in Iran on public accountability. Iran's First National Conference on Auditing and Financial Supervision, Mashhad [In Persian].
Nobakht, M., Nobakht, Y. (2021). The moderating role of establishing the audit committee and auditor's expertise in the industry on the relationship between free cash flow and real earnings management. Journal of Accounting Knowledg, 12(1), 111–131 [In Persian].
Peyvandi, M., Khoram, F. (2013). The importance of corporate governance and the relationship between the audit committee, internal audit and independent auditor in improving the quality of financial reporting. Journal of the Auditor, 63, 773-752 [In Persian].
Scott, W. R. (2005). Financial accounting theory. The International Journal of Accounting, 46(1), 105-108.
Shulin, L., R.Y., Zh. (2016). An evaluation model for financial reporting supply chain using dematel-anp, intelligent manufacturing inthe knowledge economy Era. International Conference on Digital Enterprise Technology, 56, 516–519.
Talebnia Gh., Vakilifard, H., Arab Mazar A.A., Samadi Laregani, M. (2011).  An examination of the effect of tax reporting on financial reporting transparency. Journal of Financial Accounting, 3(9), 67-83 [In Persian].

Turegun, N. (2019). Impact of technology in financial reporting: The case of amazon go. The Journal of Corporate Accounting and Finance, 3(30), 90-95.

Vakili fard, H.R., Aliakbari, M. (2009). The Effect of accounting standards on financial reporting quality in the companies listed In Tehran Stock Exchanges . Journal of Management Accounting, 2(3), 77-87 [In Persian].
Wuttke, D.A., Blome, C., Henke. M. (2013). Focusing the financial flow of supply chains: An empirical investigation of financial supply chain management. International Journal of Production Economics, 145(2), 773-789.
Zarei, B. (2016). The role of enterprise resource planning systems (erp) in organizational productivity case study: Tabriz tractor manufacturing company. BianuuL Jurnal of Value Chain Mnagement, 1(1), 31-46 [In Persian].
Zeynali, M., Shahi, R., Amir Azad, M.H. (2015). Investigating the impact of corporate governance mechanisms selecting the auditor's opinion. Journal of Auditing Knowledge, 14 (57), 65-88 [In Persian].