بررسی رابطه تردید حرفه‌ای، شناخت صاحب‌کار و قضاوت حسابرس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه حسابداری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

2 استادیار گروه حسابداری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

10.22103/jak.2021.17535.3485

چکیده

هدف: هدف اصلی این پژوهش بررسی رابطه تردید حرفه‌ای و شناخت صاحب‌کار بر قضاوت حسابرس است. این پژوهش قضاوت حسابرس را در چند مرحله از فرآیند تصمیم‌گیری، بررسی می‌کند تا رابطه بین آنها در هر مرحله را تعیین کند. هدف این پژوهش بررسی این موضوع است که آیا سطوح مختلف تردید حرفه‌ای بین حسابرسان (تردید حرفه‌ای کم یا زیاد) و شناخت صاحب‌کار (مثبت، منفی و صفر) بر قضاوت‌های حسابرس تأثیر دارد یا خیر؟
 روش: تحقیق حاضر با استفاده از روش آزمایشگاهی 3×2 تلاش می‌کند تا تأثیر متغیرهای مستقل (تردید حرفه‌ای و شناخت صاحب‌کار) را روی متغیر وابسته (قضاوت حسابرس) ارزیابی کند. نمونه آماری این پژوهش 155 نفر از افراد شاغل در حرفه حسابرسی بود که به صورت روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب گردیدند.
 یافته‌ها: حسابرسانی که دارای شناخت منفی صاحب‌کار هستند بیشتر احتمال دارد که خطا رخ‌داده را به‌عنوان تقلب شناسایی کنند، به عبارت جزئی‌تر، شناخت منفی از صاحب‌کار باعث می‌گردد حسابرس، صاحب‌کار را کمتر مورد اعتماد بداند. همچنین نتایج این تحقیق نشان داد که تأثیر متغیر شناخت صاحب‌کار بر قضاوت حسابرس برای حسابداران با سطح تردید حرفه‌ای کم، بیشتر است. به‌عبارت‌دیگر، می‌توان گفت که شناخت قبلی صاحب‌کار تأثیر بیشتری بر افراد با تردید حرفه‌ای کم و یا خوش‌بین دارد.
 نتیجه‌گیری: نتایج تحقیق نشان داد تصمیمات و قضاوت‌های حسابرس تحت تأثیر سطح تردید حرفه‌ای و شناخت صاحب‌کار است. ارتقای سطح تردید حرفه‌ای، راهکاری برای پیشگیری از سویه‌های رفتاری است، بویژه برای افرادی که باوری پذیری بیشتری نسبت به عموم دارند.

کلیدواژه‌ها


اسدی، مرتضی؛ نعمتی، محمد (1393). قضاوت حرفه‌ای در حسابرسی. حسابدار رسمی، 27، 43-33.
تحریری، آرش، پیری سقرلو، مهدی (1395). درک حسابرسان از مفهوم تردید حرفه‌ای در کار حسابرسی. بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، 23(1)، 135-117.
حاجیها، زهره، گودرزی، احمد، فتاحی، زهرا (1392). ارتباط ویژگی‌های تردید حرفه‌ای حسابرسان و قضاوت و تصمیم‌گیری آن‌ها. حسابداری مدیریت، 4، 59-43.
حسینی، سید حسین، نیکو مرام، هاشم، رضایی، علی‌اکبر (1394). تبیین مؤلفه‌های تأثیرگذار بر تردید حرفه‌ای حسابرسان با تکیه بر ابعاد فردی. حسابداری مدیریت، 25، 27-13.
رحیمیان، نظام‌الدین؛ هدایتی، علی (1392). عوامل مؤثر بر اظهارنظر حرفه‌ای حسابرسان. حسابدار رسمی، 24، 86-77.
کده، مریم؛ سالاری، علی (1390). تأثیر ویژگی‌های کیفی قضاوت بر قضاوت حرفه‌ای حسابرسان. حسابرس، 54، 128-128.
رؤیایی، رمضانعلی؛ یعقوب نژاد، احمد؛ آذین فر، کاوه (1393). ارتباط بین تردید حرفه‌ای و قضاوت حرفه‌ای حسابرسان مستقل. پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی (پژوهشنامه حسابداری مالی و حسابرسی)، 6(22)، 95-67.
قاسمی نژاد، احسان؛ بنی‌مهد، بهمن؛ بشکوه، مهدی (1400) تأثیر ویژگی رفتاری فرصت طلبی بر تردیدحرفه ای حسابرسان مستقل: آزمونی از نظریه روانشناسی شخصیتی. مجله دانش حسابداری، 2(10)، 89-68.
غلامرضایی، محسن؛ حسنی، محمد (1398). تأثیر اختلالات شخصیت بر تردید حرفه‌ای حسابرسان مستقل. مجله دانش حسابداری، 10(2)، 76-43.
مهرانی، ساسان؛ حساس یگانه، یحیی؛ ابویی اردکان، محمد؛ گنجی، حمیدرضا (1398). طراحی الگو تردید حرفه‌ای حسابرسی مبتنی بر نظریه مبنایی. دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، ۷۶، ۳۸-۵.
ولیان، حسن، صفری گرایلی، مهدی (1397). ارائه الگویی برای درک تردید حرفه‌ای حسابرسان با رویکرد تحلیل محتوا. دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 25، 33-11.
References
Agarwalla, S.K., Desai, N., Tripathy, A. (2017). The impact of self-deception and professional skepticism on perceptions of ethicality. Advances in accounting, 37, 85-93.
Asadi, M & Nemati, M. (2014). Professional judgment in auditing: Charter Accountant Jurnal, 27(1), 33-43 [In Persian].
Beasley, M.S., Carcello, J.V., Hermanson, D.R. (2001). Top 10 audit deficiencies. Journal of Accountancy, 19(1), 7-63.
Beasley, R.M. (2013). Trust and distrust in organizations: Emerging perspectives, enduring questions. Annual Review of Psychology, 50(1), 569-598.
Bell, T.B., Peecher, M.E., Solomon, I. (2005). The 21st century public company audit: Conceptual elements of KPMG’s global audit methodology, KPMG.
Bierstaker, J., Bedard, J., Biggs, S. (1999). The role of problem representation shifts in auditor decision processes in analytical procedures. Auditing: A Journal of Practice and Theory, 18(1), 28-57.
Bierstaker, J.L., Wright, S. (2001). A research note concerning practical problem‐solving ability as a predictor of performance in auditing tasks. Behavioral Research in Accounting, 13(1), 49-62.
Brazel, J.F., Gimbar, C., Maksymov, E.M., Schaefer, T.J. (2019). The outcome effect and professional skepticism: A replication and a failed attempt at mitigation. Behavioral Research in Accounting, 31(2), 135-143.
Cade, M., Salari, A. (2011). The impact of qualitative characteristics of judgment on auditors' professional judgment. Journal of Auditor, 54(3), 128-149 [In Persian].
Carmichael, D., Craig, J.Jr. (1996). Proposal to say the ‘F’ word in auditing standards. The CPA Journal, 66(6), 22-39.
Carpenter, T., Reimers, J. (2011). The effect of a partner’s emphasis on professional skepticism on auditors’ fraud judgments. Available at: http://ssrn.com/abstract¼1068942.
Carpenter, T., Reimers, J.L. (2009). Professional skepticism: the effects of a partner’s influence and the presence of fraud on auditors’ fraud judgments and actions. Available at SSRN 1068942.
Ciołek, M. (2017). Professional skepticism in auditing and its characteristics. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 474, 33-40.
Copeland, C. (1996). Professional skepticism. Business Credit, 98(8), 37-40.
Cushing, M.G. (2000). The association between auditor litigation and abnormal accruals. The Accounting Review, 76(1), 111-126.
Fatmawati, D., Fransiska, I.P. (2018). Does accounting education affect professional skepticism and audit judgment? Journal Pengurusan (UKM Journal of Management), 52, 1-21.
Ghasemi Nejad, E., Bani Mahd, B., Bashkooh, M. (2021). Effect of opportunistic behavioral characteristics on the professional skepticism of independent auditors: The power of personality psychology theory. Journal of Accounting Knowledge, 2(1), 68-89 [In Persian].
Gholamrezaee, M., Hassani, M. (2019). The effects of personality disorder on auditors' professional skepticism. Journal of Accounting Knowledge, 10(2), 43-76 [In Persian].
Hajiha, Z., Goodarzi, A., Fattahi, Z. (2013). Relationship between the characteristics of auditors' professional skepticism and their judgment and decision-making. Management Accounting, 4(1), 43-59 [In Persian]
Hosseini, S., Niko Maram, H., Rezaei, A. (2015). Explaining the components affecting auditors' professional skepticism based on individual dimensions. Journal of Management Accounting, 25(1), 13-27 [In Persian].
Huang, Q. (2021). Do critical audit matter disclosures impact investor behavior? Ph.D Dissertation, Columbia University.
Hurtt, R.K. (2010). Development of a scale to measure professional skepticism. Auditing: A Journal of Practice & Theory, 29(1), 149-171.
Janssen, S., Hardies, K., Vanstraelen, A., Zehms, K.M. (2020). Professional skepticism traits and fraud brainstorming quality. Available at: http://ssrn.com/.
Kutner, M.H., Nachtsheim, C.J., Neter, J. (2004). Applied linear regression models. 4th Edition, McGraw-Hill/Irwin, New York.
Libby, R., Luft, J. (1993). Determinants of judgment performance in accounting settings: Ability, knowledge, motivation, and environment. Accounting, Organizations and Society, 18(5), 425-450.
Mehrani, S., Hasas Yeganeh, Y., Aboui Ardakan, M., Ganji, H. (2019). Designing an auditing professional skepticism model based on basic theory, Accounting Knowledge and Management Auditing, 76, 5-38 [In Persian].
Nechel, M. (2000). The role of problem representation shifts in auditor decision processes in analytical procedures. Auditing: A Journal of Practice & Theory, 8(2), 1-16.
Nelson, M.W. (2009). A model and literature review of professional skepticism in auditing. Auditing: a journal of practice & theory, 28(2), 1-34.
Noviyanti, S., Winata, L. (2015). The role of "tone at the top" and knowledge of fraud on auditors’ professional skeptical behavior. Contemporary Management Research, 11(1), 55-74.
PCAOB Release No. 2008-008 (2008). Report on the PCAOB’s 2004, 2005, 2006, and 2007 Inspections of Domestic Annually Inspected Firms. Available at: http://pcaobus.org/ Inspections/Documents/2008_12-05_Release_2008-008.pdf (accessed December 12, 2011).
Peecher, M. (1996). The influence of auditors’ justification processes on their decisions: a cognitive model and experimental evidence. Journal of Accounting Research, 34(1), 125-140.
PENG, S. (2017). Theory, methods and meaning of expectation theory. Scientia Sinica Mathematica, 47(10), 1223-1254.
Popova, V. (2013). Exploration of skepticism, client‐specific experiences, and audit judgments. Managerial Auditing Journal, 28(2), 140-160.
Pratama, B., Ali Ahmad, Z., Innayah, M. (2019). Obedience pressure, professional ethics, attitude of skepticism and independency towards audit judgment. Journal of Accounting Science, 2, 141-149.
Pretnar Abičić, S. (2014). Professional skepticism of auditors and risk of fraudulent financial reporting. Journal of Accounting and Management, 4(1), 1-16
Quadackers, L., Groot, T., Wright, A. (2009). Auditors' skeptical characteristics and their relationship to skeptical judgments and decisions. Available at: http://ssrn.com/1478105.
Rahimian, N., Hedayati, A. (2013). Factors affecting the professional opinion of auditors. Journal of Certified Public Accountant, 24(1).77-86 [In Persian].
Robertson, J.C. (2010). The effects of ingratiation and client incentive on auditor judgment. Behavioral Research in Accounting, 22(2), 69-86
Rose, J.M. (2007). Attention to evidence of aggressive financial reporting and intentional misstatement judgments: Effects of experience and trust. Behavioral Research in Accounting, 19(1), 215-229.
Royaee, R., Yaqub Nejad, A., Azinfar, K. (2004). The relationship between professional skepticism and the professional judgment of independent auditors. Financial Accounting and Auditing Research (Financial Accounting and Auditing Financial Research), 6(22), 67-95 [In Persian].
Shaub, M. (1996). Trust and suspicion: the effects of situational and dispositional factors on auditors’ trust of clients. Behavioral Research in Accounting, (8)1, 154-174.
Shaub, M., Lawrence, J. (1996). Ethics, experience and professional skepticism: a situational analysis. Behavioral Research in Accounting, 8(1), 57-124.
Tahriri, A., Piri Saqerloo, M. (2015). Auditors' understanding of the concept of professional skeptisicm in auditing. Accounting and Auditing Reviews, 23(1), 117-135 [In Persian].
Toba, Y. (2011). Toward a conceptual framework of professional skepticism in auditing. Waseda Business & Economic Studies, 47(2), 83-116.
Valian, H., Safari Graili, M. (2017). Providing a model for understanding the professional skepticism of auditors with a content analysis approach. Accounting Knowledge and Management Auditing, 25(1), 11-28 [In Persian].
Westermann, K.D., Cohen, J., Trompeter, G. (2014). Professional skepticism in practice: an examination of the influence of accountability on professional skepticism. Working Paper, California Polytechnic State University, San Luis Obispo, Boston College, and University of Central Florida.