ارائه الگوی کاهشی مدیریت سود مبتنی بر نظریه داده‌بنیاد چند وجهی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه حسابداری، واحد بین‌الملل کیش، دانشگاه آزاد اسلامی، جزیره کیش، ایران.

2 استاد گروه حسابداری، دانشگاه الزهرا (س)، تهران، ایران.

10.22103/jak.2021.17303.3447

چکیده

هدف: درک اهمیت مدیریت سود برای استفاده کنندگان داخلی و خارجی صورتهای مالی ضروری است. بنابراین، پژوهش حاضر به ارائه الگوی کاهشی مدیریت سود با توجه به شرایط کشور ایران می‌پردازد. روش: در این رابطه به کمک روش کیفی نظریه داده‌بنیاد چند وجهی و از طریق مصاحبه نیمه ساختار یافته با ۱۴ نفر از خبرگان حرفه حسابداری ایران در سال 1398-1397 که به روش نمونه‌گیری نظری انتخاب شده، نکات کلیدی مطرح شده توسط ایشان کد گذاری و در قالب مفاهیم و مقوله ها دسته بندی و در نهایت موفق به ارائه الگوی کاهشی مدیریت سود شد.  
یافته‌ها: بر اساس نتایج ویژگی‌های شخصیتی، کسب و کار و انگیزه مدیران، شروط علی و اثرگذار بر روش‌های کاهشی مدیریت سود شناسایی شدند. نظام قانونی، مدیریت منابع انسانی، ضعف نظام حسابداری، دانش تخصصی و عوامل فرهنگی شرایط زمینه‌ای، و عوامل محیطی جزء شرایط مداخله‌گر قرار گرفتند. روش‌های کاهشی مدیریت سود شامل 7 مقوله، کنترل کیفیت حسابرسی، تقویت حاکمیت شرکتی، به روز کردن ساختار قوانین و استانداردها، تقویت و کنترل چارچوب گزارشگری مالی، و تقویت آموزش، بحث‌های انظباطی و نظارت شناسایی و پیامدهای ناشی از آن در قالب روش‌های مدیریت سود ارائه گردید که مفهوم مدیریت زمان مجامع یکی از روش های انجام مدیریت سود و یکی از دستاوردهای پژوهش حاضر می باشد.
 نتیجه‌گیری: مدیریت سود تأثیر مهمی بر شرکت، حرفه و سطح کلان اقتصادی دارد. بنابراین، با بکارگیری صحیح راهبردها و شرایط زمینه‌ای مدیریت سود منفی در شرکت‌ها کاهش می یابد.پیش از این تحقیقات از روشهای مقداری استفاده کرده بنابراین، این مورد هم از نظر دانش‌افزایی و هم توسعه نظریه‌ای موجود در حوزه مدیریت سود مؤثر است. بنابراین، برای آموزش و افزایش آگاهی عموم بویژه دانشجویان رشته‌های مرتبط می توان استفاده بسیاری نمود.

کلیدواژه‌ها


اخگر، محمد امید؛ داودی، سمیره. (1398). بررسی توانایی سیستم حسابداری شرکت در ارائه اطلاعات قابل مقایسه و مدیریت سود. مجله دانش حسابداری، 10(1)،36، 113-91.
بداغی، حمید؛ بزاز زاده، حمیدرضا. (1387). رابطه بین مدیریت سود و کیفیت افشا. مطالعات حسابداری، 17، 211-173.
پوراحمدی، محمدحسین؛ امان‌الهی،‌ غلامرضا فرساد. (1400). تأثیر مدیریت ریسک سازمانی بر رابطه بین تأمین مالی و مدیریت سود. پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، 13(49)، 96-73.
تشدیدی، الهه؛ سپاسی، سحر. (1397). ارائه الگوی پیشگیری و کنترل تقلب در ایران به روش نظریه پردازی زمینه بنیان. فصلنامه حسابداری مالی، 10(40)، 50-29.
ستایش، محمدحسین؛ کریمی‌پور، عیسی. (1399). بررسی رابطه بین ویژگی‌های شخصیتی مدیریت و خط مشی تقسیم سود. مجله دانش حسابداری، 11(4)، 170-149.
ثقفی،‌ علی؛ جمالیان پور، مظفر. (1397). جایگاه پدیده تغییر طبقه بندی در مدیریت سود. مطالعات تجربی حسابداری مالی، 14(57)، 23-1.
حسن زاده، شادی؛ مشایخی، بیتا. (1398). تبیین الگوی مفهومی چرایی و چگونگی مدیریت سود بانک‌ها رویکرد زمینه‌ای. بررسی‌های حسابداری و حسابرسی،‌ 26(3) ، 371-392.
حریری، نجلا. (1385). اصــول و روش‌های پژوهش کیفی، چاپ اول، تهران، دانشــگاه آزاد اســلامی، واحد علوم تحقیقات.
خدامی‌پور، احمد؛ خورشیدی، علیرضا؛ شیرزاد، علی. (1392). اثر کیفیت افشا بر انواع مدیریت سود. بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، 20(4)، 38-21.
رضازاده، حامد؛ پاک مرام، عسگر؛ بحری ثالث، جمال؛ عبدی،‌ رسول. (1399). تأثیر سوگیری در  پیش بینی سود مدیریت بر رفتار سرمایه گذاری شرکت و عدم تقارن اطلاعاتی. مجله دانش حسابداری، 11(2)، 167-139.
داداشی، ایمان؛ نوروزی، محمد. (1399). بررسی اثر میانجی خوانایی گزارشگری مالی بر رابطه بین مدیریت سود و هزینه سرمایه. مجله دانش حسابداری، 11(1)، 157-135.
عرب‌صالحی، مهدی؛ باری، سمانه؛ بهشور، اسحاق. (1396). بحران مالی جهانی و مدیریت سود در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، 9(36)، 87-73.
کردستانی، غلامرضا؛ رحیم خانلی، محمدباقر. (1394). بررسی تأثیر شدت نظارت بر رابطه بین عدم تقارن اطلاعاتی و مدیریت سود. مجله دانش حسابداری، 6 (23)، 53-33.
مشایخی،‌ بیتا؛ بیرامی، هانیه؛ بیرامی، هانی؛ اخلاقی، ساراسادات. (1391). کشف مدیریت سود با استفاده از شبکه‌های عصبی. فصلنامه مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار، 11، 79-63.
نصر، محمدعلی؛ خواجوی، شکراله؛ عباسیان، عزت‌اله. (1398). طراحی چارچوب کنترل کیفیت برای مؤسسات حسابرسی و نهاد ناظر در ایران به روش نظریه داده‌بنیاد چند وجهی. دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 8(30)، 174-149.
نوبخت، مریم؛ نوبخت، یونس. (1400). نقش تعدیل گر استقرار کمیته حسابرسی و تخصص حسابرس در صنعت بر ارتباط بین جریان نقد آزاد و مدیریت سود واقعی. مجله دانش حسابداری، 12(1)، 131-111.
واحدی، مجید؛ جهانشاد، آزیتا. (1399). بررسی آثار بکارگیری استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی طبق دستورالعمل بانک مرکزی بر شاخص‌های مالی و مدیریت‌سود در بانک‌ها. مطالعات حسابداری و حسابرسی، 9(34)، 120-99.
References
Akhgar, M.O., Davoodi, S. (2018). Relationship between accounting comparability and accrual-based and real earnings management. Journal of Accounting Knowledge, 36(1), 91-11 [In Persian].
Alfadhael. S.A., Jarraya. B. (2021). Earnings management and its applications in Saudi Arabia context: Conceptual framework and literature review. Accounting, 7(5), 993-1008.
Alvarado,N.R., De Fuentes, P., Laffarga, J. (2019). Do auditors mitigate earnings management during economic crisis. Revista Decontabildad Spanish Accounting Review, 22, 6-20.
Arabsalehi, M., Bari, S., Behshour, I. (2018). Global financial crisis and earnings management in firms listed in the Tehran stock exchange. The Financial Accounting and Auditing Researches, 9(36), 73-87 [In Persian].
Bagnoli, M., Watts, S.G. (2000). The effect of relative performance evaluation on earningsmanagement: A game-theoretic approach. Journal of Accounting and Public Policy, 19, 377–397.
Bodaghi, H., Bazazzadeh, H. (2007). Relationship between disclosure quality and earnings management. Emprial Studies in Financial Accounting Quarterly, 17, 173-211 [In Persian].
Cahan, S.F. (1992). The effect of antitrust investigations on discretionary accruals: A refined test of the political-cost hypo book. The Accounting Review, 67, 77–95.
Cohen, D.A., Dey., A., Lys, T. (2008). Real and accrual based earnings management in the pre and post sarbanes oxley period. The Accounting Review, 83, 757-787.
Cohen, D.A., Zarowin, P. (2010). Accrual-based and real earnings management activities around seasoned equity offerings. Journal of Accounting and Economics, 50(1), 2-19.
Dadashi, I., Norouzi, M. (2020). Investigating the mediating effect of financial reporting readability on the relationship between earnings management and cost of capital. Journal of Accounting Knowledge, 11(1), 135-157 [In Persian].
Dechow, P., Hutton, A., Kim, J., Sloan, R. (2012). Detecting earnings management: A new approach. Journal of Accounting Research, 50(2), 275-334.
Dechow. P., Ge. W., Schrand.C.M. (2010). Understanding earnings quality: A review of the proxies, their determinants and their consequences. Journal of Accounting and Economics.50, 344-401.
Doupnik, T.S. (2008). Influence of culture on earnings management: A note. A Journal of Accounting Financeand Business Study, 44(3), 317-340.
El Diri, M. (2018). Introduction to Earnings Management, Springer International publishing.
El Diri, M. (2020). Corporate governance and earnings management in concentrated markets. Journal of business Reserch, 108, 291-306.
Gelb, D.S., Zarowin, P. (2002). Corporate disclosure policy and the informativeness of stock prices. Review of Accounting Studies, 7, 33–52.
Goldkuhl, G., Cronholm, S. (2010). Adding theoretical grounding to grounded theory: Toward multi-grounded theory. International Journal of Qualitative Methods, 9(2), 187-205.
Goldman, E., Slezak, S.L. (2006). An equilibrium model of incentive contracts in the presence of information manipulation. Journal of Financial Economics, 80, 603–626.
Graham, J., Harvey, C., Rajgopal, S. (2005). The economics implications of corporate financial reporting. Journal of Accounting and Economics, 40, 3-73.
Hariri, N. (2006). Principles and methods of qualitative research, first edition, Tehran, Islamic Azad University, Research Sciences Branch [In Persian].
Hassanzadeh, S.H., Mashayekhi, B. (2019). A conceptual model for the reasons and circumstance of earnings management in Iranian banks. Accounting and Auditing Review, 26(3), 371-393 [In Persian].
Healy, P.M. (1985). The effect of bonus schemes on accounting decisions. Journal of Accounting and Economics, 7, 85–107.
Jansen, I.P., Ramnath, S., Yohn, T.L. (2012). A diagnostic for earnings management using changes in asset turnover and profit margin. Contemporary Accounting Research, 29(1), 221-251.
Jensen, M.C., Murphy, K.J., Wruck, E.G. (2004). Remuneration: Where we’ve been, how we got to here, what are the problems, and how to fix them? SSRN eLibrary. Available at http://ssrn.com/abstract¼561305.
Jones, J.J. (1991). Earnings management during import relief investigations. Journal of Accounting Research, 29, 193–228.
Khodamipour, A., Khorshidi, A. Shirzad, A. (2014). The impact of disclosure quality on the various earnings management. Accounting and Auditing Review, 20(4), 21-38 [In Persian].
Kim, J.B., Sohn, B.C. (2013). Real earnings management and cost of capital. Journal of Accounting and Public Policy, 32, 518-543.
Kothari, S.P. (2001). Capital markets research in accounting. Journal of Accounting and Economics, 31, 105–231.
Laux, C., Laux, V. (2009). Board committees, CEO compensation, and earnings management. The Accounting Review, 84, 869–891.
Lo, K. (2008). Earnings management and earnings quality. Journal of Accounting and Economics. 45, 350–357.
MacVay, S. (2006). Earnings management using classification shifting: An examination of core earnings and special items. The Accounting Review, 81, 501–531.
Malikov, K., Suart, M., Coakley, J. (2018). Earnings management using classification shifting of revenues. The British Accounting Review, 50(3), 291-305.
Manzalawy. Sh.M., Rwegasira. K. (2013). The practice of earnings management in the middle east emerging stock markets: why and how is it don? A case study of Egypt. International journal of business and commerce, 2(10), 1-14.
Mashayekhi, B., Beyrami, H., Beyrami, H., Akhlaghi, S.S. (2012). Detecting earnings management using neural networks. Financial Earning and Securities Management (Portfolio Management), 3(11), 63-79 [In Persian].
Montenegro, T.M. (2017). Religiosity and corporate financial reporting: Evidence from a European country. Journal of Management, Spirituality and Religion, 14(1), 48–80.
Nasr, M., Khajavi. Sh., Abassian. A. Aghaei, M. (2017). Developing a quality control framework for audit firms and oversight board multi-grounded theory. Journal of Accounting and Audit Management, 8(30), 149-174. [In Persian].
Poorahmadi, M.H., Aman Elahi, Gh.F. (2021). The impact of organizational risk management on the relationship between financing and profit management. Financial Accounting and Auditing Research, 13(49), 73-96. [In Persian].
Ramakrishnan, R.T.S., Thomas, J.K. (1998). Valuation of permanent, transitory, and priceirrelevant components of reported earnings. Journal of Accounting, Auditing and Finance, 13, 301–336.
Rezazadeh, H., Pakmaram, A., Bahri Sales, J., Abdi, R. (2019). Effect of bias in management earnings forecasts on investment behavior of firm and information asymmetry. Journal of Accounting Knowledge, 11(2), 132-167. [In Persian].
Ronen, J., Yaari, V. (2008). Earnings management: Emerging insights in theory, practice, and research. Springer Science Business Media.
Roychowdhury, S. (2006). Earnings management through real activities manipulation. Journal of Accounting and Economics, 42(3), 335-370.
Ruiz, C.V. (2016). Literature review of earnings management: who, why, when, How, and What for? Finnish Business Review, 11, 1-13.
Saghafi, A., Jamalianpour, M. (2018). Classification shifting phenomenon in earning management. Emprial Studies in financial accounting Quarterly, 14(57), 1-23 [In Persian].
Scott, K.W., Howell, D.(2008). Clarifying analysis and interpretation in grounded theory:using a conditional relationship guide and reflective coding matrix. International Journal of Qualitative Methods, 7(2), 1-15.
Setayesh. M.H., Karimipoor, I. (2020). Investigating the relationship between managerial personality characteristics and dividend policy. Journal of Accounting Knowledge, 11(4), 149-170 [In Persian].
Shabeeb Ali, M.A., Ismael, H.R., Ahmed, A.H. (2020). Equity incentive, earnings management and corporate governance: Empirical evidence using UK panel data. Corporate Ownership and Control, 17(2), 104-123.
Stiawan.D., Taib. F.M., Phua. L.K., Chee. H.K. (2019). Ifrs and earnings management in Indonesia: The effect of independent commissioners. International Journal of Business and Society, 20(1), 37-58.
Strakoa. L. (2019). Earnings management in global background. Globalization and its Socio-Economic Consequences.
Strauss, A., Corbin, J. (1998). Basics of qualitative research; Grounded theory procedures and techniques. (2nd ed) Sage Publications, Inc.
Strauss, A.L., Corbin, J. (1990). Basics of qualitative research: Grounded theory procedures and techniques. Newbury Park, CA: Sage Publications, Inc.
Tashdidi, E., Sepasi, S. (2019). Designing a model for preventing and controlling fraud based on grounded theory. Financial Accounting, 10(40), 29-50 [In Persian].
Vahedi, M., Jahanshad, A. (2020). Reviewing the impact of international financial reporting standards in accordance with the central bank guidelines on financial indices and earnings management in banks. Accounting and Auditing Studies, 9(34), 99-120 [In Persian].
Yaping, N. (2005). The theoretical framework of earnings management la structure theorique du management des revenus. Canadian Social Science, 1(3), 32-38.
Zalata, A.M., Ntim, C., Aboud, A· Gyapong.,E. (2019). Female CEOs and core earnings quality: New evidence on the ethics versus risk-aversion puzzle. Journal of Business Ethics, 160 (2), 515–534.