راهبرد تجاری و افشای مسئولیت‌پذیری اجتماعی شرکت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه حسابداری، دانشگاه گیلان، رشت، ایران.

2 کارشناسی ارشد گروه حسابداری، حسابرس مؤسسه بهداد حساب آریا، تهران، ایران.

3 کارشناسی ارشد گروه حسابرسی، واحد بندرگز، دانشگاه آزاد اسلامی، بندرگز، ایران.

4 کارشناسی ارشد گروه حسابداری، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران.

10.22103/jak.2021.16569.3339

چکیده

هدف:راهبرد تجاری انعکاسی از اقدامات و تصمیمات یک شرکت برای درک و سازگاری با محیط و پیداکردن جایگاه مطلوب در جامعه به منظور نیل به بالاترین سطح عملکردی است. از این‌رو، پژوهش حاضر به بررسی تأثیر راهبرد تجاری بر میزان افشای مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها می‌پردازد.
 روش:نمونه‌ای متشکل از 127 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال‌های 1393 تا 1397 انتخاب گردید و فرضیۀ پژوهش با بهره‌گیری از الگوی رگرسیون چند متغیره مبتنی بر تکنیک داده‌های ترکیبی مورد آزمون قرار گرفت.
 یافته‌ها:یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که شرکت‌های برخوردار از راهبرد تجاری تهاجمی (آینده‌نگران) بیشتر از مدافعان تمایل به افشای مسئولیت‌پذیری اجتماعی شرکت دارند. به‌عبارت دیگر به کارگیری راهبرد تجاری تهاجمی، افشای مسئولیت‌پذیری اجتماعی شرکت‌ها را افزایش می‌دهد. همچنین، نتایج آزمون تحلیل حساسیت نشان داد که استفاده از معیار جایگزین برای سنجش راهبرد تجاری شرکت نیز تأثیری بر نتایج اصلی پژوهش ندارد و نتایج تحقیق از استحکام برخوردار است.
 نتیجه‌گیری: نوع راهبرد تجاری شرکت، بر میزان افشای مسئولیت اجتماعی آن تأثیرگذار است و شرکت‌های دارایراهبرد تدافعی یا مدافعان به دنبال حداقل نمودن هزینه‌ها هستند و میزان افشای مسئولیت اجتماعی را کاهش می‌دهند. در مقابل، شرکت‌های با راهبرد تهاجمی یا آینده‌نگران در پی انعطاف و ریسک بیشتر بوده و میزان افشای مسئولیت اجتماعی را افزایش می‌دهند.

کلیدواژه‌ها


اسماعیل‌پور، رضا؛ رضائی پیته‌نوئی، یاسر؛ غلامرضاپور، محمد. (1398). مسئولیت‌پذیری اجتماعی شرکت و ضعف کنترل‌های داخلی: آزمون تجربی نظریه ذینفعان و علامت‌دهی. حسابداری ارزشی و رفتاری، ۴(۸)، ۳۳۸-۳۱۸.
برزگر، قدرت الله؛ غواصی کناری، محمد. (1395). مطالعۀ رابطۀ سطح افشای مسئولیت اجتماعی و سیاست تقسیم سود در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. دانش حسابداری، 7(24)، 180-155.
برزگری خانقاه، جمال؛ عباسی، ابراهیم؛ قدک فروشان، مریم. (1399). بررسی اثر تعاملی ریسک مالیاتی و مسئولیت اجتماعی بر ارزش شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. دانش حسابداری، 11(1)، 189-159.
حسینی، سید علی؛ امجدیان، فتانه. (1396). بررسی رابطۀ مسئولیت‌پذیری اجتماعی شرکتی و خطر سقوط آتی قیمت سهام. دانش حسابداری، 8(1)، 105-75.
دیانتی دیلمی، زهرا؛ بنی‌مهد، بهمن؛ روستایی دره‌میانه، الهام. (1394). رابطه بین استراتژی تجاری شرکت و سطح اجتناب مالیاتی در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. پژوهشنامه مالیات، ۲3(25)، 156-123.
رضازاده، جواد؛ یاراحمدی، جاوید. (1398). رابطۀ چرخۀ عمر و مسئولیت اجتماعی شرکت با توجه به نقش تعدیلی منابع مالی. دانش حسابداری، 10(3)، 87-69.
شفیعی، حسین؛ خدامی‌پور، احمد؛ دستگیر، محسن. (1395). بررسی رابطه بین تغییرات سطح افشای مسائل اجتماعی و زیست محیطی با شاخص‌های سودآوری با استفاده از شاخص KLD. دانش حسابداری مالی، 3(4)، 64-43.
صفری گرایلی، مهدی. (1397). مسئولیت‌پذیری اجتماعی و ارزش‌گذاری بازار از نگهداشت وجه نقد شرکت. راهبرد مدیریت مالی، 6(1)، 183-163.
صفری گرایلی، مهدی؛ رضائی پیته‌نوئی، یاسر. (1398). استراتژی تجاری و خوانایی گزارشگری مالی. حسابداری مالی. ۱۱(۴۲)، ۱5۰-۱3۰
فخاری، حسین؛ رضائی پیته‌نوئی، یاسر؛ نوروزی، محمد. (1395). تأثیر افشای مسئولیت اجتماعی شرکت بر کارایی سرمایه‌گذاری. راهبرد مدیریت مالی، 4(4)، 106-85.
مران جوری، مهدی؛ علی‌خانی، رضیه. (1393). افشای مسئولیت‌های اجتماعی و راهبری شرکتی. بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، 21(3)، 348-329.
مهربان‌پور، محمدرضا؛ کاظم‌پور، مرتضی؛ اسماعیل بیگی، فروغ. (1395). تبیین رابطه متقابل بین مسئولیت‌پذیری اجتماعی و نظام راهبری شرکتی با استفاده از معادلات هم‌زمان. حسابداری سلامت، 5(2)، 129-112.
واعظ، سیدعلی؛ انواری، ابراهیم؛ رودبارشجاعی، علی؛ کریمی، زینب. (1397). تأثیر استقلال اعضای هیئت مدیره و تمرکز مالکیت بر ابعاد مسئولیت‌پذیری اجتماعی. حسابداری مالی. ۱۰(۳۹)، ۱۴۰-۱۱۱.
وکیلی‌فرد، حمیدرضا؛ حسین‌پور، فاطمه. (1396). بررسی اثر شدت نگرش مذهبی حسابداران بر مسئولیت‌پذیری اجتماعی شرکت. حسابداری ارزشی و رفتاری. 2(3)، ۲۱۴-۱۸۵.
References
Adams, M., Hardwick, P. (1998). An analysis of corporate donations: United Kingdom evidence. Journal of Management Studies, 35(5), 641–654.
Aguinis, H., Glavas, A. (2012). What we know and don’t know about corporate social responsibility: A review and research agenda. Journal of Management, 38(4), 932–968.
Appuhami, R., Tashakor, S. (2017).  The impact of audit committee characteristics on csr disclosure: An analysis of australian firms: An analysis of Australian firms. Australian Accounting Review, 27(4), 400-420.
Bansal, P. (2005). Evolving sustainably: A longitudinal study of corporate sustainable development. Strategic Management Journal, 26(3), 197–218.
Barney, J. (1991). Firm resources and sustained competitive advantage. Journal of Management, 17(1), 99–120.
Barzegar, G., Ghavvasi Kenari, M. (2016). Disclosure level of social responsibility and dividend policy in companies listed in Tehran Stock Exchange. Journal of Accounting Knowledge, 7(24), 155-180 [In Persian].
Barzegari Khanaghah, J., Abbasi, E., Ghadakforoushan, M. (2020). Investigating the interactive effect of tax risk and social responsibility on the value of companies accepted in Tehran Stock Exchange. Journal of Accounting Knowledge, 11(1), 159-189 [In Persian].
Bentley, K.A., Omer, T.C., Sharp, N.Y. (2013). Business strategy, financial reporting irregularities, and audit effort. Contemporary Accounting Research, 30(2), 780–817.
Bentley, K.A., Omer, T.C., Twedt, D.J. (2019). Does business strategy impact a firm’s information environment? Journal of Accounting, Auditing and Finance, 34(4), 563-587.
Blumentritt, T., Danis, W.M. (2006). Business strategy types and innovative practices. Journal of Managerial Issues, 18(2), 274–291.
Branco, M.C., Rodrigues, L.L. (2006). Corporate social responsibility and resource-based perspectives. Journal of Business Ethics, 69(2), 111–132.
Chen, T., Dong, H., Lin, C. (2020). Institutional shareholders and corporate social responsibility: Evidence from two quasi-natural experiments. Journal of Financial Economics, 135(2), 483-504.
Chen, Y., Eshleman, J.D., Soileau, J.S. (2016). Business strategy and auditor reporting. Auditing. A Journal of Practice and Theory, 36, 63–86.
Chen, Y., Jermias, J. (2014). Business strategy, executive compensation and firm performance. Accounting & Finance, 54(1), 113–134.
David, P., Bloom, M., Hillman, A.J. (2007). Investor activism, managerial responsiveness, and corporate social performance. Strategic Management Journal, 28(1), 91–100.
Deckop, J.R., Merriman, K.K., Gupta, S. (2006). The effects of CEO pay structure on corporate social performance. Journal of Management, 32(3), 329–342.
Dianati Dilami, Z., Banimahd, B., Rostaei Darehmiane, E. (2015). The relationship between firm’s business strategy and level of tax avoidance in the firms listed at Tehran Stock Exchange. Tax Journal, 23(25), 123-156 [In Persian].
El Ghoul, S., Guedhami, O., Kwok, C.C., Mishra, D.R. (2011). Does corporate social responsibility affect the cost of capital? Journal of Banking & Finance, 35(9), 2388–2406.
El Ghoul, S., Guedhami, O., Wang, H., Kwok, C.C.Y. (2016). Family control and corporate social responsibility. Journal of Banking & Finance, Elsevier, 73(C), 131-146.
Esmaeilpour, R., Rezaei Pitenoei, Y., Gholamrezapoor, M. (2020). Corporate social responsibility and internal control weakness: The empirical testing of stakeholder and signaling theories. Iranian journal of Value & Behavioral Accounting, 4(8), 318-338 [In Persian].
Fakhari, H., Rezaei Pitenoei, Y., Noroozi, M. (2017). Corporate social responsibility disclosure and investment efficiency. Financial Management Strategy, 4(4), 85-106 [In Persian].
Falck, O., Heblich, S. (2007). Corporate social responsibility: Doing well by doing good. Business Horizons, 50(3), 247–254.
Flammer, C. (2015). Does corporate social responsibility lead to superior financial performance? A regression discontinuity approach. Management Science, 61(11), 2549–2568.
Freeman, R. (1984). Strategic management: A stakeholder approach. Stamford, CT: Issue Action Publications.
Galbraith, C.S., Merrill, G.B. (1991). The effect of compensation program and structure on SBU competitive strategy: A study of technology-intensive firms. Strategic Management Journal, 12(5), 353–370.
Galbreath, J. (2010). The impact of strategic orientation on corporate social responsibility. International Journal of Organizational Analysis, 18(1), 23–40.
Giannarakis, G. (2014). The determinants influencing the extent of CSR disclosure. International Journal of Law and Management, 56 (5), 393-416.
Govindarajan, V., Fisher, J. (1990). Strategy, control systems, and resource sharing: Effects on business-unit performance. Academy of Management Journal, 33(2), 259–285.
Habib, A., Hasan, M., Alhadi, A.K. (2017). Financial statement comparability and corporate cash holdings. Journal of Contemporary Accounting and Economics, 13(3), 304-321.
Hambrick, D.C. (1983). Some tests of the effectiveness and functional attributes of Miles and Snow’s strategic types. Academy of Management Journal, 26(1), 5–26.
Hart, S.L. (1995). A natural-resource-based view of the firm. Academy of Management Review, 20(4), 986–1014.
Higgins, D., Omer, T.C., Phillips, J.D. (2015). The influence of a firm’s business strategy on its tax aggressiveness. Contemporary Accounting Research, 32(2), 674–702.
Hoejmose, S., Brammer, S., Millington, A. (2013). An empirical examination of the relationship between business strategy and socially responsible supply chain management. International Journal of Operations & Production Management, 33(5), 589–621.
Hofer, C.W., Schendel, D. (1978). Strategy formulation: Analytical concepts. St. Paul, MN: West Publishing.
Hosseini, S., Amjadian, F. (2017). Relationship between corporate social responsibility and crash risk of stock price. Journal of Accounting Knowledge, 8(1), 75-105 [In Persian].
Ioannou, I., Serafeim, G. (2012). What drives corporate social performance? The role of nation-level institutions. Journal of International Business Studies, 43(9),834- 864.
Ittner, C.D., Larcker, D.F., Rajan, M.V. (1997). The choice of performance measures in annual bonus contracts. The Accounting Review, 72(2), 231–255.
Jansson, J., Nilsson, J., Modig, F., Hed Vall, G. (2017). Commitment to sustainability in small and medium-sized enterprises: The influence of strategic orientations and management values. Business Strategy and the Environment, 26(1), 69–83.
Jensen, M. C., Meckling, W.H. (1976). Theory of the firm: Managerial behavior, agency costs and ownership structure. Journal of Financial Economics, 3(4), 305–360.
Jo, H., Harjoto, M.A. (2011). Corporate governance and firm value: The impact of corporate social responsibility. Journal of Business Ethics, 103(3), 351–383.
Kiessling, T., Isaksson, L., Yasar, B. (2016). Market orientation and CSR: Performance implications. Journal of Business Ethics, 137(2), 269–284.
Kim, Y., Park, M.S., Wier, B. (2012). Is earnings quality associated with corporate social responsibility? The Accounting Review, 87(3), 761–796.
Kong, D., Yang, X., Liu, C., Yang, W. (2020). Business strategy and firm efforts on environmental protection: Evidence from China. Business Strategy and the Environment, 29(2), 445-464.
Li, F., Li, T., Minor, D. (2016). CEO power, corporate social responsibility, and firm value: A test of agency theory. International Journal of Managerial Finance, 12(5), 611-628.
Liang, X., Musteen, M., Datta, D.K. (2009). Strategic orientation and the choice of foreign market entry mode: An empirical examination. Management International Review, 49(3), 269–290.
Lim, E.K.Y., Chalmers, K., Hanlon, D. (2018). The influence of business strategy on annual report readability. Journal of Accounting and Public Policy, 37(1), 65–81.
Maranjory, M., Alikhani, R. (2014). Social responsibility disclosure and corporate governance. Accounting and Auditing Review, 21(3), 329-348 [In Persian].
McWilliams, A., Siegel, D. (2001). Corporate social responsibility: A theory of the firm perspective. Academy of Management Review, 26(1), 117–127.
Mehrabanpour, M., Kazempour, M., Esmaeil Beigi, F. (2017). Explaining the mutual relationship between social responsibility and corporate governance by using simultaneous equations system. Journal of Health Accounting, 5(2), 112-129 [In Persian].
Miles, R.E., Snow, C.C. (1978). Organizational strategy, structure, and process. New York: McGraw-Hill.
Miles, R.E., Snow, C.C. (2003). Organizational strategy, structure, and process. Stanford, CA: Stanford University Press.
Miller, D. (1987). The structural and environmental correlates of business strategy. StrategicManagement Journal, 8(1), 55-76.
Mishra, D.R. (2017). Post-innovation CSR performance and firm value. Journal of Business Ethics, 140(2), 285–306.
Oh, W.Y., Chang, Y.K., Martynov, A. (2011). The effect of ownership structure on corporate social responsibility: Empirical evidence from Korea. Journal of Business Ethics, 104(2), 283–297.
Orlitzky, M., Benjamin, J.D. (2001). Corporate social performance and firm risk: A meta-analytic review. Business & Society, 40(4), 369–396.
Orlitzky, M., Schmidt, F.L., Rynes, S.L. (2003). Corporate social and financial performance: A meta-analysis. Organization Studies, 24(3), 403–441.
Peteraf, M.A. (1993). The cornerstones of competitive advantage: A resource-based view. Strategic Management Journal, 14(3), 179–191.
Peteraf, M.A., Barney, J.B. (2003). Unraveling the resourcebased tangle. Managerial and Decision Economics, 24(4), 309–323.
Petrenko, O.V., Aime, F., Ridge, J., Hill, A. (2016). Corporate social responsibility or CEO narcissism? CSR motivations and organizational performance. Strategic Management Journal, 37(2), 262–279.
Porter, M.E. (1996). What is strategy? Harvard Business Review, 74(6), 61-78.
Rajagopalan, N. (1997). Strategic orientations, incentive plan adoptions, and firm performance: Evidence from electric utility firms. Strategic Management Journal, 18(10), 761–785.
Rezazadeh, J., Yarahmadi, J. (2019). Relationship between corporate life cycle and corporate social responsibility, and moderating role of financial resources. Journal of Accounting Knowledge, 10(3), 69-87 [In Persian].
Safari Gerayeli, M. (2018). Corporate social responsibility and market value of corporate cash holdings. Financial Management Strategy, 6(1), 163-183 [In Persian].
Safari gerayyli, M., Rezaei Pitenoei, Y. (2019). Business strategy and financial reporting readability. Quarterly Financial Accounting Journal. 11(42),130-150 [In Persian].
Shafie, H., Khodamipoor, A., Dastgir, M. (2017). A survey on the relation between changes in level of social and environmental issues disclosure and profitability indexes by using KLD index. Journal of Financial Accounting Knowledge, 3(4), 43-64 [In Persian].
Sheikh, S. (2019). An examination of the dimensions of CEO power and corporate social responsibility. Review of Accounting and Finance, 18(2), 221-244.
Singh, P., Agarwal, N.C. (2002). The effects of firm strategy on the level and structure of executive compensation. Canadian Journal of Administrative Sciences, 19(1), 42–56.
Snow, C.C., Hambrick, D.C. (1980). Measuring organizational strategies: Some theoretical and methodological problems. Academy of Management Review, 5(4), 527–538.
Tang, Y., Qian, C., Chen, G., Shen, R. (2015). How CEO hubris affects corporate social (ir) responsibility. Strategic Management Journal, 36(9), 1338–1357.
Vaez, S.A., Anvari, E., Roudbar Shojaei, A., Karimi, Z. (2019). The impact of independence of board members and ownership concentration on the legal, economic and moral dimensions of social responsibility. Quarterly Financial Accounting Journal, 10(39), 111-140 [In Persian].
Vakilifard, H., Hoseinpour, F. (2017). Examaining the effect of accountants’ religious attitude on corporate social responsibility. Iranian journal of Value & Behavioral Accounting, 2(3), 185-214 [In Persian].
Wernerfelt, B. (1984). A resource-based view of the firm. Strategic Management Journal, 5(2), 171–180.
Yuan, Y., Lu, L.Y., Tian, G. (2020). Business strategy and corporate social responsibility. Journal of Business Ethics, 162, 359–377.
Zahra, S.A., Pearce, J.A. (1990). Research evidence on the Miles– Snow typology. Journal of Management, 16(4), 751–768.