بررسی رابطه بین ویژگی‌های شخصیتی مدیریت و خط‌مشی تقسیم سود

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه حسابداری، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.

2 دانشجوی دکترای گروه حسابداری، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.

10.22103/jak.2020.15587.3222

چکیده

هدف: پژوهش‌های حوزه روان‌شناسی اقتصادی نشان داده است که ویژگی‌های شخصیتی افراد بر تصمیمات انباشت یا تخصیص ثروت آنها مؤثر است. خط‌مشی تقسیم سود نیز تصمیمی مرتبط با مسأله انباشت ثروت در سطح شرکت است و از ویژگی‌های شخصیتی مدیریت تأثیر می‌پذیرد. بنابراین، هدف این پژوهشبررسی رابطه بین ویژگی‌های شخصیتی مدیریت و خط‌مشی تقسیم سود در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است.
 روش:معیار تعیین ویژگی‌های شخصیتی، پنج ویژگی مهم شخصیتی شامل توافق‌پذیری، وظیفه‌شناسی، روان‌رنجوری (نبود ثبات عاطفی)، برون‌گرایی و تجربه‌پذیری است. برای سنجش این متغیرها، پرسشنامه فرم کوتاه نئو به کار رفته است. برای سنجش خط‌مشی تقسیم سود نیز از دو متغیر نسبت سود تقسیمی به فروش و نسبت سود تقسیمی به سودخالص پس از کسر مالیات استفاده شده است. نمونه آماری پژوهش 71 شرکت فعال در بورس اوراق بهادار تهران در بازه زمانی 1396-1387 استو افراد مشارکت‌کننده جهت تکمیل پرسشنامه، مدیران عامل یا مدیران مالی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران هستند. برای آزمون فرضیه‌ها از الگوی معادلات ساختاری استفاده شده است.
 یافته‌ها:نتایج پژوهش نشان می‌دهد که پس از کنترل متغیرهای اندازه شرکت، رشد سودآوری و فرصت‌های رشد، بین توافق‌پذیری و خط‌مشی تقسیم سود ارتباط منفی و معنادار و بین وظیفه‌شناسی (با وجدان بودن) مدیریت و خط‌مشی تقسیم سود ارتباط مثبت و معنادار وجود دارد. همچنین ارتباط معنادار بین سه ویژگی شخصیتی دیگر (شامل روان‌رنجوری، برون‌گرایی و تجربه‌پذیری) و خط‌مشی تقسیم سود یافت نشد.
 نتیجه‎گیری: نتایج پژوهش حاکی از اثرگذاری برخی ویژگی‎های شخصیتی بر خط‌مشی تقسیم سود شرکت‌هاست.

کلیدواژه‌ها


آراستی، زهرا؛ فتحی، فریناز؛ قلی‌پور، آرین. (1391). ویژگی‌های شخصیتی مؤثر بر قصد کارآفرینانه اجتماعی در کارآفرینان اقتصادی. اقتصاد و تجارت نوین، 27 و 28، 173-153.
احمدی، محمدسعید. (1391). رابطة بین ویژگی‌های پنج عاملی شخصیتی و هوش هیجانی در دانشجویان دختر و پسر دانشگاه آزاد اسلامی میانه. دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی، 48، 53-43.
ایزدی‌نیا، ناصر؛ سلطانی، اصغر؛ علینقیان، نسرین. (1389). ارزیابی عوامل مؤثر بر سیاست تقسیم سود در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. مطالعاتحسابداری، 26، 155-139.
باغومیان، رافیک؛ رجب‌دری، حسین؛ خرمین، منوچهر. (1396). رابطه میان عوامل شخصیتی و یادگیری دانشجویان حسابداری. مطالعاتتجربیحسابداریمالی، 14(55)، 143-125.
برزگر، قدرت‌الله؛ غواصی کناری، محمد. (1395). مطالعۀ رابطۀ سطح افشای مسئولیت اجتماعی و سیاست تقسیم سود در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. دانش حسابداری، 7(24)، 180-155.
ثقفی، علی؛ اصغری، ایرج؛ مهتدی، اعظم. (1398). بررسی هموارسازی سود تقسیمی در بورس اوراق بهادار تهران. دانش حسابداری،10(37)، 20-10.
جهانخانی، علی؛ قربانی، سعید.(1384). عوامل تعیین‌کننده سیاست تقسیم سود شرکت‌های پذیرفته شده در سازمان بورس اوراق بهادار تهران. تحقیقات مالی، 7(2)، 48-27.
خائف‌الهی، احمدعلی؛ متقی، پیمان؛ حسن‌زاده، حسین؛ حبیبی‌تبار، زینب. (1390). تبیین مدل تأثیرگذاری ویژگی‌های شخصیتی کارکنان بر تعهد سازمانی آنها با توجه به نقش سبک‌های رهبری. پژوهش‌های مدیریت، 4(11)، 88-71.
ستایش، محمدحسین؛ شمس‌الدینی، کاظم. (1395). بررسی رابطه‌ی بین گرایش احساسی سرمایه‌گذاران و قیمت سهام شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران. پیشرفت‌های حسابداری، 8(70)، 125-103.
ستایش، محمدحسین؛ کاظم‌نژاد، مصطفی. (1389). بررسی تأثیر ساختار مالکیت و ترکیب هیئت مدیره بر سیاست تقسیم سود شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. دانش حسابداری، 1، 51- 29.
سرلک، نرگس؛ میرزائی، فاطمه. (1395). رابطه رقابت در بازار و سیاست‌های تقسیم سود. مدیریت دارایی و تأمین مالی، 15، 60-45.
شاهمرادی، سمیه؛ فاتحی‌زاده، مریم‌السادات؛ احمدی، احمد. (1390). پیش بینی تعارض زناشویی از طریق ویژگی‌های شخصیتی، روانی و جمعیت‌شناختی زوج‌ها. دانش و پژوهش در روانشناسیکاربردی، 1، 44-33.
شجاعی، مهسا. (1397). بررسی رابطه بین ویژگی‌های شخصیّتی کارکنان و فرهنگ سازمانی با عملکرد شغلی کارکنان در شرکت های خصوصی کشورمان.  مطالعات کاربردی در علوم مدیریت و توسعه، 3(11)، 72-55.
غلامرضایی، محسن؛ حسنی، محمد. (1398). تأثیر اختلالات شخصیت بر تردید حرفه‌ای حسابرسان مستقل. دانش حسابداری، 10(37)، 76-43.
کرمی، غلامرضا؛ مهرانی، ساسان؛ اسکندر، هدی. (1389). بررسی تئوری نمایندگی و تئوری علامت‌دهی در سیاست تقسیم سود: نقش سرمایه‌گذاران نهادی. مجله پیشرفت‌های حسابداری، 2(2)، 132-109.
نمازی، محمد. (برگرداننده) (1389). پژوهش‌های تجربی در حسابداری: دیدگاه روش‌شناختی، چاپ دوم، شیراز: انتشارات دانشگاه شیراز.
References
Ahmadi, M.S. (2012). The relationship between the five-factor Personality traits and the Emotional intelligence of male and female university students. Journal of Knowledge and Research in Applied Psychology, 48, 53-43 [In Persian].
Almlund, M., Duckworth, A.L., Heckman, J., Kautz, T. (2011). Personality psychology and economics. NBER Working Paper No. w16822. Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=1801080.
Andon, P., Chong, K.M., Roebuck, P. (2010). Personality preferences of accounting and non-accounting graduates seeking to enter the accounting profession. Critical Perspectives on Accounting, 21, 253–265.
Arasti, Z., Fathi, F., Gholipoor, A. (2012). Personality traits that affect social entrepreneurial intent in economic entrepreneurs. Journal of Modern Economics and Business, 27-28, 173-153 [In Persian].
Arif, A., Abrar, A., Aziz Khan, M., Kayani, F., Ali Shah, S.Z. (2011). Dividend policy and earnings management: An empirical study of Pakistani listed companies. Information Management and Business Review, 3(2), 68-77.
Baghoomian, R., Rajabdorri, H., Khoramian, M. (2017). Studying the relationship of personality factors and learning in accounting students. Empirical Studies in Financial Accounting Quarterly, 14(55), 125-143 [In Persian].
Barrick, M.R. (2005). Yes, personality matters: Moving on to more important matters, Human performance, 18, 359–372.
Barrick, M.R., Mount, M.K., Judge, T.A. (2001). Personality and performance at the beginning of the new millennium: What do we know and where do we go next? International Journal of Selection and Assessment, 9, 9–30.
Barrick, M.R., Stewart, G.L., Piotrowski, M. (2002). Personality and job performance: Test of the mediating effects of motivation among sales representatives. Journal of Applied Psychology, 87, 43–51.
Barzegar, Gh., Ghavvasi Kenari, M. (2016). Disclosure level of social responsibility and dividend policy in companies listed in Tehran Stock Exchange. Journal of Accounting Knowledge, 7(24), 155-180 [In Persian].
Bass, B.M., Stogdill, R.M. (1990). Handbook of Leadership. Free Press, New York.
Bertrand, M., Schoar, A. (2003). Managing with style: The effect of managers on firm policies. The Quarterly Journal of Economics, 118(4), 1169-1208.
Bono, J.E., Judge, T.A. (2004). Personality and transformational and transactional leadership: A meta-analysis. Journal of Applied Psychology, 89, 901–910.
Borghans, L., Golsteyn, B., Heckman, J., Meijers, H. (2009). Gender differences in risk aversion and ambiguity aversion. Journal of the European Economic Association, 7(2–3), 649–658.
Boudreau, J.W., Boswell, W.R., Judge, T.A. (2001). Effects of personality on executive career success in the United States and Europe. Journal of Vocational Behavior, 58, 53–81.
Breuer, W., Rieger, M.O., Soypak, C. (2014). The behavioral foundations of corporate dividend policy a cross-country empirical analysis. Journal of Banking & Finance, 42, 247-265.
Borghans, L., Duckworth, A.L., Heckman, J.J., Weel, B.T. (2008). The economics and psychology of personality traits. Journal of Human Resources, 43(4), 972-1059.
Borghans, L., Golsteyn, B., Heckman, J., Meijers, H. (2009). Gender differences in risk aversion and ambiguity aversion. Journal of the European Economic Association, 7(2–3), 649–658.
Brown, S., Taylor, K. (2014). Household finances and the ‘big five’ personality traits. Journal of Economic Psychology, 45, 197–212.
Caspi, A.B., Roberts, W., Shiner, R.L. (2005). Personality development: Stability and change. Annual Review of Psychology, 56, 453-484.
Chan, S.W.Y., Goodwin, M.G., Harmer, J.C. (2007). Highly neurotic never depressed students have negative biases in information processing, Psychological Medicine, 37, 1281-1291.
Costa, P.T., McCrae, R. (1988). Personality in adulthood: A six-year longitudinal study of self-reports and spouse ratings on the NEO Personality Inventory. Journal of Personality and Social Psychology, 54, 853–863.
Costa, P.T., McCrae, R. (1992). Revised NEO Personality Inventory (NEO-PI-R) and NEO Five-Factor Inventory (NEO-FFI) professional manual. Odessa, FL: Psychological assessment resources
Duckworth, A.L., Weir, D. (2010). Personality, lifetime earnings, and retirement wealth. University of Michigan Retirement Research Center. WP 2010-235. http://www.mrrc.isr.umich.edu/publications/papers /pdf/wp235.pdf.
Easterbrook, J.A. (1959). The effect of emotion on cue utilization and the organization of behavior. Psychological Review, 66, 183–201.
Ensari, N., Riggio, R.E., Christian, J., Carslaw, G. (2011). Who emerges as a leader? Meta-analyses of individual differences as predictors of leadership emergence. Personality and Individual Differences, 51, 532–536.
Floyd, S.W., Wooldridge, B. (1997). Middle management’s strategic influence and organizational performance. Journal of Management Studies, 34, 465–485.
Gellatly, I.R. (1996). Conscientiousness and task performance: Test of cognitive process model. Journal of Applied Psychology, 81, 474–482.
Gholamrezaee, M., Hassani, M. (2019). Effects of personality disorder on auditors professional skepticism. Journal of Accounting Knowledge, 10(37), 43-76 [In Persian].
Goldberg, L.R. (1990). An alternative “description of personality”: The big-five factor structure. Journal of Personality and Social Psychology, 59, 1216–1229.
Gow, I.D., Kaplan, S.N., Larcker, D.F., Zakolyukina, A. (2016). CEO Personality and Firm Policies. Working Paper, University of Chicago, Booth School of Business, https:// papers.ssrn.com/sol3.
Grant, A.M., Gino, F., Hofmann, D.A. (2011). Reversing the extraverted leadership advantage: The role of employee proactivity. Academy of Management Journal, 54, 528–550.
Graziano, W.G., Jensen-Campbell, L.A., Hair, E.C. (1996). Perceiving interpersonal conflict and reacting to it: The case for agreeableness. Journal of Personality and Social Psychology, 70, 820–835.
Hirsh, J.B., Inzlicht, M. (2008). The devil you know: Neuroticism predicts neural response to uncertainty, Psychological Science, 19, 962–967.
Hogan, J., Ones, D.S. (1997). Conscientiousness and integrity at work, in Robert Hogan, John A. Johnson, and Stephen R. Briggs, eds. Handbook of Personality Psychology, 849–870, (Academic Press, San Diego).
Holland, J.L., Johnston, J.A., Asama, F., Polys, S.M. (1993). Validating and using the career beliefs inventory. Journal of Career Development, 19, 233–244.
Izadinia, N., Soltani, A., Alinaghian, N. (2010). Assess the factors affecting the dividend policy in listed companies in Tehran Stock Exchange. Journal of Accounting Research, 26, 139-155 [In Persian].
Jahankhani, A., Ghorbani, S. (2005). Factors determining the dividend policy of the companies listed on the Tehran Stock Exchange. Financial Research Journal, 7(2), 27-48 [In Persian].
Johnson, J.L., Lee, R., Saini, A., Grohmann, B. (2003) Market-focused strategic flexibility: Conceptual advances and an integrative model. Journal of the Academy of Marketing Science, 31, 74–89.
Judge, T.A., Bono, J.E. (2000). Five-factor model of personality and transformational leadership, Journal of Applied Psychology, 85, 751–765.
Judge, T.A., Cable, D.M. (1997). Applicant personality, organizational culture, and organization attraction. Personnel Psychology, 50, 359–394.
Judge, T.A., Cable, D.M., Boudreau, J.W., Bretz, R.D. (1995). An empirical investigation of the predictors of executive career success. Personnel Psychology, 48, 485–519.
Judge, T.A., Carl, J.T., Vladimir, P., Welbourne, T.M. (1999). Managerial coping with organizational change: A dispositional perspective. Journal of Applied Psychology, 84, 107–122.
Judge, T.A., Heller, D., Mount, M.K. (2002). Five-factor model of personality and job satisfaction: A meta-analysis. The Journal of Applied Psychology, 87(3), 530–541.
Kaplan, S.N., Klebanov, M., Sorensen, M. (2012). Which CEO characteristics and abilities matter? Journal of Finance, 67, 973–1007.
Karami, G., Mehrani, S., Eskandar, H. (2010). An Investigation of Agency Theory and Signaling Theory in Dividend Policies: The Role of Institutional Investors, journal of accounting advances, 2(2), 109-132. [In Persian].
Khaif Elahi, A., Mottaqi, P., Hassanzadeh, H., Habibi Tabar, Z. (2011). Offering the model of influencing employees' personality traits on their organizational commitment regarding the role of leadership styles. Management Research, 4(11), 88-71 [In Persian].
Koonce, L., Mercer, M. (2005). Using psychology theories in archival financial accounting research. Journal of Accounting Literature,24, 175-214.
Krishnan, G.V., Raman, K.K., Yang, K., Yu, W. (2011). CFO/ CEO-board social ties, sarbanes-oxley, and earnings management. Accounting Horizons, 25(3), 537-557.
Le, H., Oh, I., Robbins, S.B., Ilies, R., Holland, E., Westrick, P. (2011). Too much of a good thing: Curvilinear relationships between personality traits and job performance. Journal of Applied Psychology, 96, 113–133.
LePine, J.A., Van.Dyne, L. (2001). Voice and cooperative behavior as contrasting forms of contextual performance: Evidence of differential relationships with big five personality characteristics and cognitive ability. Journal of Applied Psychology, 86, 326–336.
Li, C., Tseng Y., Chen, T. (2016). Top management team expertise and corporate real earnings management activities. Advances in Accounting, Incorporating Advances in International Accounting, 34, 117–132.
McCrae, R., Costa, P.T. (1987). Validation of the five-factor model of personality across instruments and observers. Journal of Personality and Social Psychology, 2, 81–90.
McCrae, R., Costa, P.T. (1997). Personality trait structure as a human universal. American Psychologist, 52, 509–516.
McCrae, R.,  Costa, P.T. (2004). A contemplated revision of the NEO five-factor inventory. Personality and Individual Differences, 36(3), 587–596.
Mosca, M., McCrory, C. (2016). Personality and wealth accumulation among older couples: Do dispositional characteristics pay dividends? Journal of Economic Psychology, 56, 1-19.
Nadkarni, S., Herrmann, P. (2010). CEO personality, strategic flexibility, and firm performance: The case of the Indian business process outsourcing industry. Academy of Management Journal, 53, 1050–1073.
Nadkarni, S., Narayanan, V.K. (2007). Strategic schemas, strategic flexibility, and firm performance: The moderating role of industry clock speed. Strategic Management Journal, 28,243–270.
Namazi, M. (Translator) (2010). Experimental Research in Accounting: Methodological Perspective, Second Edition, Shiraz: Shiraz University Press [In Persian].
Nicolosi, G. (2013). Demographics of dividends, Journal of Corporate Finance, 23, 54–70.
Nyhus, E.K., Pons, E. (2005). The effects of personality on earnings. Journal of Economic Psychology, 26(3), 363–384.
Nyhus, E.K., Webley, P. (2001). The role of personality in household saving and borrowing behaviour. European Journal of Personality, 15, 85–103.
O’Reilly, C.A., Caldwell, D.F., Chatman, J.A., Doerr, B. (2014). The promise and problems of organizational culture CEO personality, culture, and firm performance. Group & Organization Management, 39, 595–625.
Oh, I., Berry, C.M. (2009). The five-factor model of personality and managerial performance: Validity gains through the use of 360 degree performance ratings. Journal of Applied Psychology, 94, 1498–1513.
Peterson, R.S., Smith, D.B., Martorana, P.V., Owens, P.D. (2003). The impact of chief executive officer personality on top management team dynamics: One mechanism by which leadership affects organizational performance. Journal of Applied Psychology, 88, 795–808.
Qu, C.T. (2018). Board Members with Style: The Effect of Audit Committee Members and Their Personal Styles on Financial Reporting Choices. Journal of Accounting, Auditing & Finance, 35(3), 530-557.
Saghafi, A., Asghari, I., Mohtadi, A. (2019). Investigation of dividend smoothing in Tehran Stock Exchange. Journal of Accounting Knowledge, 10(2), 1-20 [In Persian].
Salgado, J.F. (1997). The five factor model of personality and job performance in the European community. Journal of Applied Psychology, 82, 30–43.
Sarlak, N., Mirzaei, F. (2016). The relation between market competition and dividend policies. Journal of Asset Management and Financing, 15, 45-60 [In Persian].
Setayeah, M.H., Kazemnejad, M. (2010). The effects of ownership structure and board composition on the dividend policy of the listed firms in Tehran Stock Exchange. Journal of Accounting Knowledge, 1, 29-51 [In Persian].
Setayeah, M.H., Shamsedini, K. (2016). An Investigation of the relationship between investor sentiment and price stocks in Tehran Stock Exchange.Journal of Accounting Advances, 8(70), 103-125 [In Persian].
Shahmoradi, S., Fatehizadeh, M., Ahmadi, A. (2011). Prediction of marital conflict through the personality, psychological and demographic characteristics of spouses. Journal of Knowledge and Research in Applied Psychology, 1, 33-44 [In Persian].
Sheridan, J.E., (1992). Organizational culture and employee retention. Academy of Management Journal, 35, 1036–1056.
Shimizu, K., Hitt, M.A. (2004). Strategic flexibility: Organizational preparedness to reverse ineffective strategic decisions. The Academy of Management Executive, 18, 44–59.
Shojaei, M. (2018). Investigating the relationship between employees' personality traits and organizational culture on employees' job performance in Iranian private companies. Applied Studies in Management and Development Sciences, 3 (11), 72-55[In Persian].
Spreitzer, G.M., McCall, M.W., Mahoney, J.D. (1997). Early identification of international executive potential. Journal of Applied Psychology, 82, 6–29.
Tett, R.P., Jackson, D.N., Rothstein, M. (1991). Personality measures as predictors of job performance: A meta-analytic review. Personnel Psychology, 44, 703–742.
Wang, S. Chen, X. (2020) Recognizing CEO personality and its impact on business performance: Mining linguistic cues from social media. Information & Management, 57(5).
Wiggins, J.S. (1996). The five-factor model of personality: Theoretical perspectives. Guilford Press, New York.