کاهش سوگیری‌های قضاوتی حسابرسان در هنگام ارزیابی انگیزه‌های رفتاری مثلث تقلب براساس استاندارد حسابرسی 240 ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه حسابداری، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

2 کارشناس ارشد گروه حسابداری، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

10.22103/jak.2020.14287.3016

چکیده

هدف:طبق استاندارد حسابرسی شماره 240، حسابرس اولاً وظیفۀ تشخیص، ارزیابی، کسب شواهد و برخورد مناسب با خطر تقلب، ثانیاً برنامه ریزی و قضاوت متفاوت در دو سطح احتمال ریسک پایین و بالای تقلب، ثالثاً استفاده از انگیزه­های رفتاری، شامل انگیزه­های رفتاری مثلث تقلب و رابعاً تفکیک ریسک تقلب از ریسک اشتباه را برعهده دارد. براین اساس، هدف این پژوهش، تعیین تأثیر تفکیک سازی مذکور در کاهش اشتباه قضاوت حسابرسان و در هنگام ارزیابی انگیزه­های رفتاری تقلب، در دو سطح ریسک پایین و بالای ریسک تقلب هست.
روش:پژوهش حاضر از نوع علّی- مقایسه‌ای و به صورت طرح عاملی 3*2 برنامه‌ریزی و اجرا گردید. جامعة آماری این مطالعه، حسابرسان ارشد و شاغل در موسسات حسابرسیبوده که از بین آنان، تعداد 77 حسابرس با استفاده از دو سناریو به ارزیابی ریسک تقلب پرداختند. بدین نحو که به صورت تصادفی 42 نفر از آنان به سناریوی ریسک بالا و 35 نفر به سناریوی ریسک پایین تخصیص یافته و براساس سه روش ارزیابی غیرمنفک، منفک و گروه‌بندی به ارزیابی ریسک تقلب پرداخته‌اند.
یافتهها:نتایج پژوهش حاکی از افزایش حساسیت حسابرس به ریسک کلی تقلب و ناشی از به کارگیری منفک سازی است. علی رغم این، استفاده از روش منفک سازی، منجر به افزایش حساسیت حسابرسان به ریسک های فرصت و انگیزه نشده است.
نتیجه‎گیری: استفاده از روش منفک می تواند موجب افزایش توجه حسابرس به سطوح بالای ریسک تقلب گردد. اما، روش منفک و غیرمنفک و بدون ملاحظه سطح ریسک، بر ارزیابی ریسک کلی تقلب تأثیری ندارد.

کلیدواژه‌ها


پورحیدری، امید؛ بذرافشان، سعید. (1391). اثر ویژگی فردی حسابرسان در تعیین اهمیت بسترهای خطر تقلب. دانش حسابداری مالی، 3، 52-28.
کمیته تدوین استانداردهای حسابرسی. (1385). استانداردهای حسابرسی. تهران: سازمان حسابرسی. چاپ ششم.
کمیته تدوین استانداردهای حسابرسی. (1394). استانداردهای حسابرسی. تهران: سازمان حسابرسی. چاپ ششم.
مسیح‌آبادی، ابوالقاسم؛ سرپرچمی، محمد (1395) توانایی رویکردهای فازی در کشف تقلب در گزارشگری مالی و مقایسه کارایی آنها. دانش حسابداری، 31(4)، 161-190.
وحیدی الیزایی، ابراهیم؛ حدادیان، حامد. (1388). برداشت حسابرسان ایران از کارایی علایم خطر در کشف گزارشگری مالی متقلبانه. تحقیقات حسابداری، 3(1)، 197-164.
References
Albrecht, W.S., Conan, C.A., Chad, O.A. (2004). Fraud and corporate executives: Agency, stewardship and broken trust. Journal of Forensic Accounting 5(1), 109-130.
Auditing Organization Committee. (2006). Auditing standards. Tehran [In Persian].
Auditing Organization Committee. (2015). Auditing standards. tehran, Six edition [In Persian].
Bell, T.B., Carcello, J.V. (2000). A decision aid for assessing the likelihood of fraudulent financial reporting. Auditing: A Journal of Practice & Theory, 19(1), 169-184.
Boritz, J.E., Kozloski, N.K. (2015). Are fraud pecialists relatively more effective than auditors at modifying audit programs in the presence of fraud risk? The Accounting Review, 90(3), 881-915.
Daniel, S.J. (1988). Some empirical evidence about the assessment of audit risk in practice. Auditing: A Journal of Practice & Theory, 7, 174-181.
Eining, M.M., Jones, D.R., Loebbecke, J.K. (1997). Reliance on decision aids: an examination of auditors' assessment of management fraud. Auditing: A Journal of Practice And Theory, 16, 1-19.
Gullkvist, B., Jokipii, A. (2013). Perceived importance of red flags across fraud types. Critical Perspectives on Accounting, 24(1), 44-61.
Hammersley, J.S., Johnstone, M.K., Kadou, K. (2011). How do audit seniors respond to heightened fraud risk? Auditing: A Journal of Practice & Theory, 30, 81–101.
Heiman-Hoffman, V.B., Morgan, K.P., Patton, J.M. (1996). The warning signs of fraudulent financial reporting. Journal of Accountancy October, 75-77.
Jiambalvo, J., Waller, W. (1984). Decomposition and assessments of audit risk. Auditing: A Journal of Practice & Theory, 3, 80-88.
Jonas, G. (2001). Remarks given at the american accounting association national meeting. August 14, 2001. Atlanta, GA
Kinney Jr, Uecker, W.C. (1982). Mitigating the consequences of anchoring in auditor judgments. Accounting Review, 57(1), 55-69.‏
Knapp, C.A., Knapp, M.C. (2001). The effects of experience and explicit fraud risk assessment in detecting fraud with analytical procedures. Accounting, Organizations and Society, 26, 25-37.
Libby, R., Libby, P.A. (1989). Expert measurement and mechanical combination in control reliance decisions. The Accounting Review, 64, 729-747.
Loebbecke, J.K., Eining, M.M., Willingham, J.J. (1989). Auditors experience with material irregularities-frequency, nature, and detectability. Auditing-A Journal of Practice & Theory, 9(1), 1-28.
Massihabadi, A., Sarchami, M. (2017). Fuzzy approaches ability and their performance comparison to fraud detection in financial reporting. Journal of Accounting Knowledge, 8(4), 161-190 [In Persian].
Nisbett, R.E., Zukier, H., Lemley, R.E. (1981). The dilution effect: nondiagnostic information weakens the implications of diagnostic information. Cognitive Psychology, 13, 248-277.
Norman, C.S., Rose, A.M., Rose, J.M. (2010). Internal audit reporting lines, fraud risk decomposition, and assessments of fraud risk. Accounting, Organizations and Society, 35, 546-557.
Pourheydari, O., Bazrafshan, O. (2012). The effect of auditor's individual characteristics in nomination the importance of fraud risk substrates. A Quarterly Journal Of Empirical Reasearch Of Financial Accounting, 3, 28-52 [In Persian].
Raiffa, H. (1968). Decision analysis: Introductory lectures on choices under uncertainty. Boston, MA: Addison-Wesley.
Rezaee, Z. (2005). Causes, consequences, and deterence of financial statement fraud. Critical Perspectives on Accounting 16, 277-298.
Simon, C., Smith, J.L., Zimbelman, M.F. (2018). The influence of judgment decomposition on auditors’ fraud risk assessments: Some tradeoffs. The Accounting Review, 93(5), 273-291.
Thorndike, E.L. (1920). Intelligence and Its Uses. Harper's Magazine.
Vahidi E., Hamedian, H. (2009). The belief of Iranian auditors from efficiency of signals to defect of frdiant financial reporting. Iranian ccounting research, 35, 1-35 [In Persian].
Webber, S.A., Sinason, D., Apostolou, B., Hassell, J.M. (2006). An investigation of auditor assessment of fraud risk. Journal of Forensic Accounting 7, 411-438.
Wild, J.J., Biggs, S.F. (1990). Strategic considerations for unaudited account values in analytical review. Accounting Review, 65(1), 227-241.
Wilks, T.J., Zimbelman, M.F. (2004). Decomposition of fraud risk assessments and auditors' sensitivity to fraud cues. Contemporary Accounting Research, 21, 719-745.
Wright, W.F. (2001). Task experience as a predictor of superior loan loss judgments. Auditing: A Journal of Practice & Theory, 20, 147-155.
Ybarra, O., Stephan. W.G. (1999). Attributional orientations and the prediction of behavior: The attribution-prediction bias. Journal of Personality and Social Psychology (5): 718-727.
Zimbelman, M.F. (1997). The effects of SAS No. 82 on auditors' attention to fraud risk factors and audit planning decisions. Journal of Accounting Research, 35, 75-97.
Zimbelman, M.F., Waller, W.S. (1999). An experimental investigation of auditor-auditee interaction under ambiguity. Journal of Accounting Research, 37, 135-155.