رتبه‌بندی روش‌های اندازه‌گیری شفافیت گزارشگری مالی: کاربرد تجزیه و تحلیل سلسله‌مراتبی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حسابداری، واحد دماوند، دانشگاه آزاد اسلامی، دماوند، ایران.

2 استادیار حسابداری، واحد دماوند، دانشگاه آزاد اسلامی، دماوند، ایران.

چکیده

هدف: در این پژوهش با مرور مبانی نظری و تحقیقات پیشین، به دنبال این هستیم که ابتدا روش‌های مختلف اندازه‌گیری شفافیت گزارشگری مالی را شناسایی و سپس با استفاده از روش تجزیه و تحلیل سلسله‌مراتبی (AHP)، این روش‌ها و نیز ویژگی‌های کیفی مرتبط با آنها را رتبه‌بندی کنیم.
روش: روش‌های اندازه‌گیری شفافیت گزارشگری مالی که در این تحقیق مورد بررسی و رتبه‌بندی قرار گرفته، شامل شاخص شفافیت بورس تهران، چارچوب بوشمن و همکاران (2004)، معیار S&P و کیفیت سود است. بدین منظور ابتدا یک نمونة 20 نفری از مدیران مالی و کارشناسان به عنوان خبرگان انتخاب گردید و پرسشنامه در اختیار آنها قرار گرفت.
یافته‌ها: یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که که از میان ویژگی‌های کیفی مرتبط با اندازه‌گیری شفافیت گزارشگری، قابلیت اتکا، بالاترین رتبه و به موقع بودن و مربوط بودن در رده‌های بعدی قرار دارند. همچنین تجزیه و تحلیل نهایی نشان می‌دهد گزینة شاخص شفافیت بورس تهران رتبۀ اول، چارچوب بوشمن و همکاران (2004) رتبۀ دوم، معیار S&P رتبۀ سوم و کیفیت سود رتبۀ چهارم را کسب کرده است.
نتیجه‌گیری: با توجه به یافته‌های تحقیق می‌توان بیان کرد که از نظر خبرگان، بهترین روش برای اندازه‌گیری شفافیت گزارشگری مالی، استفاده از شاخص شفافیت بورس تهران و روش‌های چارچوب بوشمن و همکاران (2004)، معیار S&P است. از دلایل این امر را می‌توان سادگی و سهولت در دسترس بودن این معیار دانست، چرا که سایر روش‌ها دارای شاخص‌ها و تجزیه و تحلیل‌های بیشتری است.

کلیدواژه‌ها


منابع
ابراهیمی‌نژاد، مهدی؛ عباسی، عباس؛ خلیفه، مجتبی. (1388). بررسی روش‌های افزایش شفافیت اطلاعاتی بازار سرمایۀ ایران و انتخاب روشی بهینه با استفاده از فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی، مورد: بورس اوراق بهادار تهران. پیشرفت‌های حسابداری، دورۀ اول، شمارۀ اول، پیاپی 57(3) ، 27-1.
ایزدی‌نیا، ناصر؛ فدوی، محمدحسن؛ امینی‌نیا، میثم. (1393). بررسی تأثیر پیچیدگی حسابداری و شفافیت گزارشگری مالی شرکت بر تأخیر در ارائۀ گزارش حسابرس. دانش حسابرسی، 54، 110-87.
آذر، عادل؛ معماریانی، عزیزالله. (1373،1374). AHP تکنیکی برای تصمیم‌گیری گروهی. دانش مدیریت، 27 و 28، 33-32.
آقایی، محمدعلی؛ انواری رستمی، علی‌اصغر؛ احمدیان، وحید؛ منظری توکلی، قاسم. (1392). رتبه‌بندی ویژگی‌های کیفی اطلاعات حسابداری بر اساس دیدگاه تهیه‌کنندگان، حسابرسان و استفاده‌کنندگان صورت‌های مالی: کاربرد فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی (AHP). مطالعات تجربی حسابداری مالی، 11(38)، 27-1.
بنی‌مهد، بهمن؛ پیشگاهی، معصومه. (1395). اثر مالکیت سهامدار عمده بر کیفیت سود. تحقیقات جدید در علوم انسانی، 2(2)، 20-1.
بولو، قاسم؛ رحمانی مهر، مسعود. (1392). هزینۀ حقوق صاحبان سهام و شفافیت سود. پژوهش‌های تجربی حسابداری، 2(8)، 80-59.
پارسایی، پرگل. (1393). بررسی تأثیر محافظه‌کاری حسابداری بر کاهش ریسک سقوط قیمت سهام با در نظر گرفتن شفافیت گزارشگری مالی. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت.
حسینی خوراسگانی، شیرین؛ دستگیر، محسن. (1395). تجدید ارائۀ صورت‌های مالی و عوامل نظام راهبری مؤثر بر آن. دانش حسابداری، 7(25)، 121-101.
خالقی‌مقدم، حمید؛ خالق، علیرضا. (1388). شفافیت شرکتی در ایران و عوامل مؤثر بر آن. مطالعات حسابداری، 6(21)، 60-31.
رستمی استادکلایه، زینب. (1392). تأثیر بهبود نظام راهبری شرکت‌ها بر عملکرد و شفافیت گزارشگری مالی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، مؤسسۀ آموزش عالی رجاء.
رشیدی، سعید. (1396). مطالعۀ تأثیر پیچیدگی حسابداری و شفافیت گزارشگری مالی بر ساختار سرمایه. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه.
سازمان بورس و اوراق بهادار تهران (1387). اطلاعیه رتبه‌بندی شرکت‌ها از نظر کیفیت افشا و اطلاع رسانی مناسب، تاریخ 10/12/87، پیوست 27685/60.
عباس‌زاده، محمدرضا؛ فدایی، مرتضی؛ مفتونیان، محسن؛ بابایی کلاریجانی، مائده. (1395). بررسی ارتباط شفافیت مالی و اجتناب مالیاتی با توجه به مالکیت نهادی شرکت‌ها (مطالعه موردی شرکت‌های بورس اوراق بهادار تهران). اقتصاد مالی، 10(35)، 74-45.
عظیمی، مجید؛ گنجی ارجنکی، سمیه. (1394). تأثیر مسئولیت پذیری اجتماعی شرکت بر کیفیت گزارشگری مالی. مطالعات حسابداری و حسابرسی، 5(17)، 22-1.
قدسی‌پور، سیدحسن. (1381). مباحثی در تصمیم‌گیری چند معیاره. انتشارات دانشگاه امیرکبیر، چاپ سوم.
کمیتۀ تدوین استانداردهای حسابداری. (1386). مبانی نظری حسابداری و گزارشگری مالی در ایران. سازمان حسابرسی، تهران، مرکز تحقیقات تخصصی حسابداری و حسابرسی سازمان حسابرسی.
مشیری، اسماعیل. (1380). الگو تعدیل شده AHP برای نظرسنجی و تصمیم‌های گروهی. دانش مدیریت، 14(52)، 92-63.
موسوی شیری، محمود؛ سلیمانی، حمید؛ مؤمنی، یوسف؛ سلیمانی، حجت. (1394). رابطۀ بین کیفیت افشای اطلاعات حسابداری و نوسان پذیری بازدۀ سهام. پژوهش‌های تجربی حسابداری، 5(18)، 144-131.
مهرگان، محمدرضا. (1383). پژوهش عملیاتی پیشرفته. انتشارات کتاب دانشگاهی، چاپ اول.
یوسفی اصل، فرزانه؛ ملانظری، مهناز؛ سلیمانی امیر، غلامرضا. (1393). تبیین الگو شفافیت گزارشگری مالی. پژوهش‌های تجربی حسابداری، 4(14)، 38-1.
یوسفی اصل، فرزانه؛ ملانظری، مهناز؛ سلیمانی امیر، غلامرضا. (1395). ارزیابی الگوی شفافیت گزارشگری مالی پیشنهادی بر مبنای نقدشوندگی سهام. دانش حسابداری، 7(24)، 136-113.
References
Abbaszade, M., Fadaee, M., Maftonian, M., Babaee Kelarijani, M. (2016). Investigation relationship between financial transparency and tax avoidance according to institutional ownership. European Coatings Journal, 10(35), 45-74 [In Persian].
Accounting Standards Committee (2008). Theoretical basics of accounting and financial reporting in iran. Audit organization, Tehran, Audit organization's specialized accounting and audit research center [In Persian].
Aghaei, M., Asghar anvari rostami, A., Ahmadian, V., Montazeri, G. (2013). Prioritizing the accounting information qualitative characteristics based on producers, auditors and users of financial reports: application of analytical hierarchy process (AHP). Journal of Empirical Studies in Financial Accounting Quarterly, 10(38), 1-27 [In Persian].
Azar, A., Meemariani, A. (1995,1996). AHP technical for group decisions, Journal of Management Knowledge, 27-28, 22-32 [In Persian].
Azimi, M., Ganji Arjanki, S. (2015). effective of company social responsibility to financial reporting quality. Auditing and Accounting Studies Journal, 5(17), 1-22 [In Persian].
Banimahd, B., Pishgahi, M. (2017). Effect of major shareholder ownership on the quality of profit. Journal of Human Sciences Research, 2(2), 1-20 [In Persian].
Barth, E.M., Konchitchki, Y., Landsman, W.R. (2013). Cost of capital and earnings transparency. Journal of Accounting and Economics, 55(2-3), 206-224.
Barth, E.M., Landsman, W.R., Lang, M. (2008) International a (ccounting standards and accounting quality. Journal of Accounting Research, 46(3), 467-498.
Bolu, Gh., Rahmani mehr, M. (2013). Cost of equity and earnings transparency. Journal of Empirical Research in Accounting, 2(8), 59-80 [In Persian].
Botosan, C.A. (1997). Disclosure level and the cost of equity capital. Accounting Review 72(3), 323-349.
Brown, S., Hillegeist S.A., Lo, K. (2009). The effect of earnings surprises on information asymmetry. Journal of Accounting and Economics, 55, 208-225.
Bushman, R.M., Piotroski, J., Smith, A.J. (2004) What determines corporate transparency. Journal of Accounting Research, 42(2), 1-53.
Bushman, R.M., Smith, A.J. (2003) Transparency, financial accounting information, and corporate governance. Federal Reserve Bank of New York Economic Policy Review, 9(1), 65-87.
DeBoskey, D.G., Gillett, P.R. (2013). The impact of multi-dimensional corporate transparency on us firms’ credit ratings and cost of capital. Review of Quantitative Finance and Accounting, 40(1), 101-134.
DiPiazza Jr, S.A., Eccles, R.G. (2002). Building public trust: The future of corporate reporting. John Wiley & Sons.
Ebrahiminejad, M., Abbasi, A., Khalife, M. (2009). Investigation increasing information transparency exchange market methods and choice of efficiency method using of AHP. Journal of Accounting Advances, 1(1), 57/3 [In Persian].
Fu, H.J. (2006). Effects of Financial information Transparency on investor behavior in Taiwan Stock Market. ProQuest.
Fung, B. (2014). The demand and need for transparency and disclosure in corporate governance. Universal Journal of Management, 2(2), 72-80.
Ghodsipour, H. (2002). Discussion of Multi Criteria Decisions, Amirkabir Publication, Third pub. [In Persian].
Hoseini Khorasgani, S., Dastgir, M. (2016). Restatement of financial reporting and factors affecting corporate governance. Journal of Accounting Knowledge, 7(25), 101-121 [In Persian].
Izadinia, N., Fadavi, M., Amininia, M. (2014). Investigating affected complexity of accounting and financial reporting transparency on deferment at audit report. Journal of Audit Knowledge, 54, 87-110 [In Persian].
Kenedy. D.T., Joseph Ugras, Y., Leauby, A.B., Tavana, M. (1995). An investigation of the relative importance attached to the qualitative characteristics in the SFAC 2 hierarchy. Accounting Enquiries, 4.
Khaleghi Moghadam, H., Khalegh, A. (2009). Corporate transparency in Iran and effective factors  on them. UCT Journal, 6(21), 31-60 [In Persian].
Lang, M., Lins, K.V., Maffett, M. (2012). Transparency, liquidity, and valuation: International evidence on when transparency matters most. Journal of Accounting Research, 50(3), 729-774.
Lee, H.L., Lee, H. (2015). Effect of information disclosure and transparency ranking system on mispricing of accruals of Taiwanese firms. Review of Quantitative Finance and Accounting, 44(3), 445-471.
Lin, Y., Huang, S.Y., Chang, Y., Tseng, C. (2007). The relationship between information transparency and the informativeness of accounting earnings. Journal of Applied Business Research, 23(3), 23.
Mehregan, M. (2004). Advanced Operational Research, University Book publication, first pub [In Persian].
Moosavi shiri, M., Soleymani, H., Momeni, Y., soleymani, H. (2015). The relation between the quality of accounting information disclosure and stock return volatility. Journal of Empirical Research in Accounting, 5(2), 131-144 [In Persian].
Moshiri, E. (2001). Adjusted AHP model for group decisions. Management Knowledge Journal, 14(52), 63-92 [In Persian].
Parsaei, P. (2011). Investigating the effect of accounting conservatism on reducing the risk of falling Stock prices considering the transparency of financial reporting. M.A. Thesis, Islamic Azad university, Marvdasht branch. [In Persian].
Rashidi, S. (2017). Study of affecting complexity of financial reporting on capital strcture, M.A. Thesis, Islamic Azad University, Kermanshah branch, [In Persian].
Rostami ostad kelaye, Z. (2013), Effect of corporate governance on performance and corporate transparency, M.A. Thesis, Raja University [In Persian].
Salewski, M., Zulch, H. (2012). The impact of corporate social responsibility (CSR) on financial reporting quality-Evidence from European blue chips. Working Paper,HHL–Leipzig Graduate School of Management, Saxony.
Standard and Poor’s. (2002). Transparency and Disclosure: overview of methodology and study results-united states.
Tehran Stock Exchange (2008). Notification of ranking companies from quality disclosure and proper notice, 60/27685 [In Persian].
Vishwanath, T., Kaufmann, D. (2001). Toward transparency: New approaches and their application to financial markets. The World Bank Research Observer, 16(1), 41-57.
Young, B. (2003). Corporate governance and firm performance: Is there a relationship? Ivy Business Journal Online, Sep/Oct 1, 1-4
Yousefiasl, F., Molanazari, M., Soleimany amiri, Gh. (2014). Explaining financial reporting transparency model. Journal of Empirical Research in Accounting, 4(14), 1-38 [In Persian].
Yousefiasl, F., Molanazari, M., Soleimany amiri, Gh. (2016). Evaluating proposed financial transparency model based on liquidity risk of stock. Journal of Accounting Knowledge,7(24), 113-136 [In Persian].