باز طراحی مدل ارزیابی کیفیت افشای ریسک شرکت‌ها بر مبنای مدل زنجیره مارکوف پنهان

درخشان, مژده; صفرزاده, محمدحسین; اسدی, غلامحسین; راد, عباس

doi:10.22103/jak.2024.23666.4071

باز طراحی مدل ارزیابی کیفیت افشای ریسک شرکت‌ها بر مبنای مدل زنجیره مارکوف پنهان

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری، گروه حسابداری، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

² استادیار گروه حسابداری، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

³ دانشیار گروه حسابداری، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

⁴ استادیار گروه مدیریت صنعتی و فناوری اطلاعات، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

10.22103/jak.2024.23666.4071

چکیده

هدف: هدف پژوهش، طراحی مدلی برای ارزیابی کیفیت افشای ریسک بر اساس احتمال همراستایی بین افشای ریسک و وضعیت واقعی ریسک شرکت است.

روش: بر مبنای مدل زنجیره مارکوف پنهان و الگوریتم زنجیره مارکوف مونت‌کارلو به تحلیل و پیش‌بینی الگوهای افشای ریسک و وضعیت ریسک شرکت بر اساس شاخص‌های ریسک شرکت پرداخته شده‌است. از داده‌های 150 شرکت‌ پذیرفته شده و فعال در بورس اوراق بهادار تهران در بازه زمانی 1392 تا 1398 برای پرورش و تخمین مدل و از داده‎های بازه زمانی 1399 تا 1401 به منظور بررسی دقت پیش‌بینی مدل استفاده شده است.

یافته‌ها: شاخص‌های ریسک بتا، نوسان بازدهی سهام، نسبت درآمد صادراتی و نوسان جریان نقد عملیاتی عوامل موثر بر احتمال همراستایی افشای ریسک با وضعیت ریسک شرکت‌ها هستند. نقدینگی، اهرم عملیاتی، اهرم مالی و اندازه شرکت، کیفیت افشای ریسک تحت وضعیت ریسک خاص را کاهش می‌دهد. مدل ارزیابی کیفیت افشای ریسک برای شرکت‌های نمونه، به طور میانگین احتمال 43% همراستایی سطح افشای ریسک با وضعیت ریسک شرکت‌ها را پیش‌بینی می‌نماید. همچنین آزمون خطای پیش‌بینی حاکی از دقت بالای پیش‌بینی مدل دارد.

نتیجه‌گیری: مدل پژوهش نتایج مفیدی درباره تحلیل و پیش‌بینی کیفیت افشای ریسک، با استفاده از اطلاعات کمی صورت‌های مالی ارائه می‌دهد. این مدل، بر خلاف رویکردهای قبلی ارزیابی کیفیت افشای ریسک، محدود به شمارش افشای تفسیری نبوده و کاربرد ذهنیت را در فرآیند ارزیابی کاهش می‌دهد.

کلیدواژه‌ها