بررسی عوامل مؤثر بر انتشار به هنگام گزارش حسابرسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار حسابداری، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.

2 دانشجوی دکتری حسابداری و عضو باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد بندرعباس، دانشگاه آزاد اسلامی، بندرعباس، ایران

چکیده

با توجه به اهمیت صورت‌های مالی و نقش و ارزش اطلاعات برای تصمیم‌گیرندگان و سرمایه‌گذاران، لازم است گزارش حسابرسی شرکت‌ها از ویژگی به هنگام بودن برخوردار باشد تا بتوان به اطلاعات ارائه شده اتکا نمود. هدف این پژوهش، بررسی عوامل مؤثر بر انتشار به هنگام گزارش حسابرسی است. در این زمینه، تأثیر سه دسته عوامل مرتبط با حسابرس مستقل، راهبری شرکتی و کمیتۀ حسابرسی بر تأخیر در گزارش حسابرسی مورد آزمون تجربی قرار گرفت. همچنین، پژوهش حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و رویکرد آن پس‌رویدادی است. دورة زمانی مطالعه نیز شامل سال‌های 1390 تا 1394 و نمونة برگزیده متشکل از 115 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. فرضیه‌های پژوهش در قالب رگرسیون چندمتغیره در نرم‌افزار Eviews نسخة 9 مورد آزمون قرار گرفت. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که بین ویژگی‌های اندازۀ مؤسسۀ حسابرسی، نوع اظهارنظر حسابرس، ریسک گزارش‌دهی، تعداد بندهای گزارش حسابرسی و اندازۀ هیئت‌مدیره با تأخیر در گزارش حسابرسی، رابطۀ مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین، بین تمرکز مالکیت و تخصص اعضای کمیتۀ حسابرسی با تأخیر در گزارش حسابرسی، رابطۀ منفی و معناداری برقرار است. با توجه به یافته‌های پژوهش پیشنهاد می‌شود در راستای افزایش ویژگی‌های کیفی اطلاعات، توجه بیشتری به عوامل مؤثر بر تأخیر گزارش حسابرسی شود.

کلیدواژه‌ها


بدری، احمد؛ علی‌خانی، حسین. (1385). عوامل مؤثر در تأخیر انتشار گزارش‌های حسابرسی با تجزیه فرایند به CCT به FCT، پیام مدیریت، شماره 21 و 22، صص. 118-83.
بنی‌مهد، بهمن؛ بهاری، امیر. (1393). رابطه بین تعداد بندهای حسابرسی و مدت تصدی مدیر عامل با ارائه به موقع صورت‌های مالی، دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 3(12)، صص. 62-53.
پورحیدری، امید؛ برهانی‌نژاد، سعیده؛ محمدرضاخانی، وحید. (1394). بررسی تأثیر کیفیت حسابرسی بر به موقع بودن گزارش حسابرسی در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، دانش حسابرسی، 14(58)، صص. 104-85.
حاجیها، زهره؛ رفیعی؛ آزاده. (1393). تأثیر کیفیت عملکرد حسابرسی داخلی بر به هنگام بودن گزارش حسابرسی مستقل. پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی (پژوهشنامه حسابداری مالی و حسابرسی)، 6(24)، صص. 137-121.
حاجیها، زهره؛ رجب‌دُری، حسین. (1396). بررسی تأثیر ویژگی‌های کمیتۀ حسابرسی بر سطح نگهداری وجه نقد. دانش حسابداری، 8(2)، صص. 83-63.
خواجوی شکراله؛ ممتازیان، علیرضا. (1393). بررسی تأثیرکیفیت افشای اطلاعات مالی بر بازدۀ جاری و آتی سهام. دانش حسابداری مالی، 1(1)، صص. 27-9.
درورده، محبوبه؛ محمدی، مرتضی؛ قاسمی، قاسم. (1395). رابطه بین ویژگی‌های کمیتۀ حسابرسی و تأخیر گزارش حسابرس. چهارمین کنفرانس بین‌المللی پژوهش‌های کاربردی در مدیریت و حسابداری، تهران، دانشگاه شهید بهشتی.
راسخی، محمد؛ آراد، حامد. (1396). بررسی رابطه میان حق‌الزحمۀ حسابرس با تأخیر ارائۀ گزارش حسابرسی در بورس اوراق بهادار تهران. پژوهش‌های جدید در مدیریت و حسابداری، 3(20)، صص. 185-169.
رضایی دولت آبادی، حسین؛ امیری عقدایی، سید فتح‌الله؛ رفعت، بتول؛ ایزدی، فاطمه. (1393 ب). تأثیرپذیری رابطه ساختار سرمایه و عملکرد مالی شرکت‌ها از رقابت بازار محصول و نوع استراتژی کسب‌وکار شرکت‌ها. راهبرد مدیریت مالی، 2(1)، صص. 58-39.
رضایی دولت آبادی، حسین؛ حیدری، حسن؛ و حمیدرضا؛ بوستانی، کریمی، صادق. (1393 الف). بررسی عوامل تأثیرگذار بر تأخیر انتشار صورت‌های مالی سالانه حسابرسی شده شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. حسابداری مالی، 6(21)، صص. 82-51.
سجادی، سیدحسین؛ حاجی‌زاده، سعید؛ قربانی، رامین. (1391). تأثیر سازوکارهای حاکمیت شرکتی بر تأخیر در زمان ارائۀ گزارش حسابرسی. فصلنامۀ نظریه‌های نوین حسابداری، 4(4)، صص. 28-5.
صالحی، مهدی؛ اورادی،جواد؛ و سالاری‌فورگ، زینب. (1395). تأثیر وجود کمیتۀ حسابرسی و ویژگی‌های آن بر تأخیر گزارش حسابرسی. دانش حسابداری، 7(26)، صص. 83-59.
محمدیان، مهدیه. (1392). شناسایی و رتبه‌بندی عوامل مؤثر بر تأخیر گزارش حسابرسی. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد.
منشور کمیتۀ حسابرسی. (1391). سازمان بورس اوراق بهادار تهران.
مهدوی، غلامحسین؛ حسینی‌نیا، سمیه. (1394). بررسی اثربخشی کیفیت حسابرسی بر کاهش تأخیر در ارائۀ گزارش حسابرسی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. دانش حسابداری، 6(21)، صص. 30-7.
واعظ، سیدعلی؛ احمدی، وریا. (1393) تأثیر حق‌الزحمه غیرعادی حسابرسی و تعداد بند اظهارنظر حسابرسی بر تأخیر در ارائۀ گزارش حسابرسی. حسابرسی نظریه و عمل، 1(۲)، صص. 21-۱.
Afify, H. (2009). Determinants of audit report lag: Does implementing corporate governance have any impact? Empirical evidence from Egypt. Journal of Applied Accounting Research, 10(1), 56-86.
Alkhatib, K., Marji, Q. (2012). Audit reports timeliness: Empirical evidence from Jordan. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 62, 1342-1349.
Arcay, M., Vazquez, M. (2005). Corporate characteristics, governance rules and the extent of voluntary disclosure in Spain. Advances in Accounting, 21, 299-331.
Badri, A., Ali-Khani, H. (2006). Effective factors in delaying the publication of audit reports by decomposing the process into the CCT to the FCT. Message of Management, 21(22), 83-118 [In Persian].
Bamber, E.M., Bamber, L.S., Schoderbek, M.P. (1993). Audit structure and other determinants of audit reporting: An empirical analysis. Journal of Practice and Theory, 12(1), 1-23.
Banimahd, B., Bahari, A. (2014). Relationship between number of audit paragraphs and CEO tenure with financial statements timeliness. Management Accounting and Audit Knowledge, 3(12), 53-62 [In Persian].
Blue Ribbon Committee (BRC) (1999). Report and recommendation of the blue ribbon commission on improving the effectiveness of corporate audit committees. NY: New York stock exchange and national association of securities dealers.
Carslaw, C.A., Kaplan, S.E. (1991). An examination of audit delay: Further evidence from New Zealand. Accounting and Business Research, 22, 21-32.
Charter of the Audit Committee of Public joint stock companies. (2012). Tehran Stock Exchange [In Persian].
Chen, J., Dhiensiri, N. (2009). Determinants of dividend policy: The evidence New Zealand. International Research Journal of Finance and Economic, 34, 18-28.
Pham, T., Dao, M. (2014). Audit tenure, auditor specialization and audit report lag. Managerial Auditing Journal, 29(6), 490-512.
Doverdeh, M., Mohammadi, M., Ghasemi, Gh. (2016). Relationship between audit committee characteristics and auditor report delay. Fourth International Conference on Applied Research in Management and Accounting, Tehran, Shahid Beheshti University [In Persian].
Ettredge, M.L., Li, C., Sun, L. (2006). The impact of SOX Section 404 internal control quality assessment on audit delay in the SOX era. Journal of Practice and Theory, 25(1), 1-23.
Fama, E., Jensen, M.C. (1983). Separation of ownership and control. Journal of Law and Economics, 26, 301-325.
Frost, C.A., Pownall, G. (1994). Accounting disclosure practice in the United State and the United Kingdom. Journal of Accounting Research, 32(1), 75-85.
Habib, A., Bhuiyan, M.B. (2011). Audit firm industry specialization and the audit report lag. Journal of International Accounting, Auditing and Taxation, 20, 32- 44.
Hajiha, Z., Rafiee, A. (2014). Effect of quality of internal audit performance on the presence of independent audit report. Financial Accounting and Audit Research, 6(24), 121-137 [In Persian].
Hajiha, Z., Rajabdorri, H. (2017). The investigation of effect of audit committee quality on level of cash holdings. Journal of Accounting Knowledge, 8(2), 63-83 [In Persian].
Hidalgo, R., García-Meca, E.,  Martínez, I. (2010). Corporate governance and intellectual capital disclosure. Journal of Business Ethics, DOI 10.1007/s10551-010-0692-x. (1 December 2010), 1-13.
Jaggi, B., Tsui, J. (1999). Determinants of audit report lag: Further evidence from Hong Kong. Accounting and Business Research, 30(1), 17-28.
Khajavi, Sh., Momtazian, A. (2013). Investigating the effect of disclosure of financial information on stock and future stock returns. Financial Journal of Accounting Knowledge, 1(1), 9-27 [In Persian].
Leventis, S., Weetman, P., Caramanis, C. (2005). Determinants of audit report lag: Some evidence from the Athens stock exchange. International Journal of Auditing, 9(1), 45-58.
Mahdavi, Gh., Hosseininia, S. (2015). Investigating the effectiveness of audit quality on delay in submitting audit report of companies accepted in Tehran Stock Exchange. Journal of Accounting Knowledge, 6(21), 7-30 [In Persian].
Mande, V., Son, M. (2011). Do audit delays affect client retention? Managerial Auditing Journal, 26(1), 32-50.
McMullen, D., Raghunandan, K. (1996). Enhancing audit committee effectiveness. Journal of Accountancy, 182(2), 7-81.
Mohammadian, M. (2012). Identification and ranking of effective factors on the audit report lag, Master's Thesis, Islamic Azad University, Yazd branch [In Persian].
Mohamad-Nor, N., Shafie, R., Wan-Hussin, W. (2010). Corporate governance and audit report lag in Malaysia. Asian Academy of Management Journal of Accounting and Finance, 6(2), 57-84.
Owusu-Ansah, S., Leventis, S. (2006). Timeliness of corporate annual financial reporting in Greece. European Accounting Review, 15(2), 273-287.
Pourheidari, O., Borhani nejad, S., MohammadReza Khani, V. (2015). Investigating the effect of audit quality on the timeliness of the audit report in the companies accepted in Tehran Stock Exchange. Audit Knowledge, 14(58), 85-104 [In Persian].
Raffournier, B. (1995). The determinants of voluntary financial disclosure by Swiss listed companies. European Accounting Review, 4(2), 261-280.
Rasekhi, M., Arad, H. (2017). Investigating the relationship between auditor's fee and delay in submitting audit report in Tehran Stock Exchange. New Research in Management and Accounting, 20, 169-185 [In Persian].
Rezai-Dolet-Abadi, H., Heidari, H., Bustani, H., Karimi, S. (2014 a). Investigating the factors affecting the delay of the annual financial statements audited by companies accepted in Tehran Stock Exchange. Financial Accounting, 6(21), 51-82 [In Persian].
Rezaie-Dolet Abadi, H., Amiri, F., Rafat, B., Izadi, F. (2014 b). Influencing the relationship between capital structure and corporate financial performance on product market competitiveness and the type of business strategy of companies, Financial Management Strategy, 2(1), 39-58 [In Persian].
Rohana, O., Farhana, I., Siti Maznah, M., Nooraslinda, A. (2014). Influence of audit committee characteristics on voluntary ethics disclosure. Social and Behavioral Sciences, 145, 330-342.
Sajjadi, H., Hajizadeh, S., Ghorbani, R. (2012). Effect of corporate governance mechanisms on delay at the time of presentation of the audit report. Quarterly Journal of New Accounting Theory, 4(4), 5-28 [In Persian].
Salehi, M., Oradi, J., Salariforg, Z. (2016). The impact of the audit committee and its features on the delay of audit report. Journal of Accounting Knowledge, 7(26), 59-83 [In Persian].
Samaha, K., Dahawy, K. (2011). An empirical analysis of corporate governance structures and voluntary corporate disclosure in volatile capital markets: The Egyptian experience. International Journal of Accounting, Auditing and Performance Evaluation, 7(1), 61-93.
Samaha, K., Khlif, H. (2017). Audit-related attributes, regulatory reforms and timely disclosure: Further evidence from an emerging market. Journal of Financial Reporting and Accounting, 151(2), 1-32.
Soltana, N., Harjinder, S., Vander, Z. (2014). Audit committee characteristics and audit report lag. Intarnational Journal of Auditing, 19, 57-130.
Soltani, B. (2002). Timeliness of corporate and audit reporting: Some empirical evidence in the French context. The International Journal of Accounting, 3, 215-246.
Spathis, C.T. (2003). Audit qualification, firm litigation, and financial information: an empirical analysis in Greece. International Journal of Auditing, 7(1), 1-15.
Vaez, A., Ahmadi, V. (2014). The effect of unusual audit fees and the number of audit opinion comments on delays in the presentation of audit reports. Audit Theory and Practice, 1(2), 1-21 [In Persian].
Wermert, J.G., Dodd, J.L., Doucet, T.A. (1997). An empirical examination of audit reporting lag using client and cycle firm cycle times.