دسته‌بندی چارچوب‌های خودانتظامی جهت توسعه اقدام‌های کارکردی در حرفه حسابرسی

رجب لو, آزاده; حسینی, سید حسین; همتی, بهرام

doi:10.22103/jak.2024.22791.4007

دسته‌بندی چارچوب‌های خودانتظامی جهت توسعه اقدام‌های کارکردی در حرفه حسابرسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه حسابداری، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.

10.22103/jak.2024.22791.4007

چکیده

هدف: افزایش نظارت‌ها بر حرفه حسابرسی، امروزه به شکل خود انتظامی تعریف شده تا از طریق فرآیندهای کنترلی، مشروعیت حرفه حسابرسی را گسترش دهد. این مطالعه به دنبال دسته‌بندی چارچوب‌های خودانتظامی جهت توسعه اقدام‌های کارکردی در حرفه حسابرسی است.
روش: ماهیت این مطالعه به لحاظ روش‌شناسی اکتشافی و ترکیبی است که طی فرآیند مصاحبه در بخش کیفی، به دنبال شناسایی مضامین گزاره‌ای مرتبط با پدیده مورد بررسی است. سپس با الگو قراردادن رویکرد کلایزی (1978)، به دنبال نوع شناسی چارچوب‌های خودانتظامی به عنوان هدف بخش کمی است. در این مطالعه ابتدا با 13 نفر از خبرگان حسابداری مصاحبه شد تا محورهای خود انتظامی مشخص شوند، سپس از طریق یکپارچه‌کردن گزاره‌های شناسایی شده، از طریق مشارکت 22 نفر از حسابرسان باتجربه، نسبت به پیاده سازی ماتریس مرجع چارچوب‌های خودانتظامی اقدام شود.
یافته‌ها: نتایج در بخش کیفی از ظهور 24 مضمون گزاره‌ای برای دسته‌بندی چارچوب‌های نوع‌شناسی خود انتظامی بود که مورد تأیید قرار گرفت. نتایج در بخش کمی نیز وجود 4 طبقه شناختی را نشان می‌دهد می‌تواند فرایند پیاده‌سازی کارکردهای خود انتظامی را توسعه بخشد.
نتیجه‌گیری: این نوع شناسی شامل 4 مقوله کارکردهای نهادی؛ کارآمدی فردی؛ ارزش‌ها و ساختار شغلی است. مطالعه حاضر به لحاظ دانش افزایی نشان می‌دهد دستیابی به سطحی از شناخت تفکیک شده در بستر حرفه حسابرسی را دنبال می‌نماید.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

حسابرسی

مراجع

انصاری، علی، عیسائی‌تفرشی، محمد، حسینی، سیدمیلاد (1391). تحلیل حقوقی- اقتصادی نهادهای خود انتظام و نقش مراجع غیردولتی ناظر بر این نهادها در بازار سرمایه ایران و آمریکا. بورس اوراق بهادار، 5(20)، 117-136. https://journal.seo.ir/article_10986.html.

انصاری، علی، عیسائی‌تفرشی، محمد، حسینی، سیدمیلاد (1392). تحلیل ساختار حقوقی نهادهای خودانتظام در بازار سرمایه ایران با مطالعه تطبیقی در نظام حقوقی آمریکا. تحقیقات مالی، 15(2)، 149-160. https://jfr.ut.ac.ir/article_51074.html.

آیین‌نامه اجرایی هیئت‌های انتظامی (1391). موضوع ماده (41) اساسنامه اصلاحی. جامعه حسابداران رسمی ایران. https://qavanin.ir/Law/TreeTex-t/?IDS=1872267268087133443.

باباجانی، جعفر (1399). الگویی برای تدوین مبانی قانونی نظام نظارت و حسابرسی مستقل در بخش عمومی ایران. دانش حسابرسی، ۲۰(۷۹)، ۳۰-۵. https://danesh.dmk.ir/article-1-2532-fa.html.

بهبهانی‌نیا، پریسا سادات؛ ولی‌زاده لاریجانی، اعظم و ولی‌زاده لاریجانی، عطیه (1400). نظارت نهادهای ناظر بر حسابرسان مستقل، کیفیت حسابرسی و کیفیت گزارشگری مالی. بورس اوراق بهادار، 14(53)، 41-62. https://journal.seo.ir/article_11210.html.

دفتر تحقیقات و سیاست‌های پولی و بازرگانی وزارت امور اقتصادی و دارایی (1395). بررسی ساختار مقررات‌گذاری و نظارت بر بازارهای مالی و ارائه پیشنهادات برای ایران. اسفندماه. https://econo.mefa.ir/fa-IR/econo.mefa/11382.

رخشی، مریم؛ آذین‌فر، کاوه و نبوی‌چاشمی، سیدعلی (1400). فشارها و معضلات اخلاقی موجود در تضاد بها-کیفیت حسابرسی. پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، 13(50)، 173-206. https://sanad.iau.ir/journal/faar/Article/683616?jid=683616.

رستمی‌نیا، رضا؛حجازی، رضوان؛ برادران حسن‌زاده، رسول و طالب‌نیا، قدرت‌الله (1401).الگوی رفتار ناکارآمد حسابرسی. مجله دانش حسابداری، 13(4)، 115-91. DOI: 10.22103/jak.2022.18344.3595

رنجبر، احمد و مرشدی‌زاده، علی (1394). حسابرسی و نظارت مالی در بخش عمومی و نقش پارلمان‌ها. نشریه مجلس، 20(3)، 1-18. https://www.sid.ir/ FileServer/PF/majles/7554.pdf.

ستوده، مسعود؛ پورحیدری، امید و خدامی‌پور، احمد (1402). بررسی تأثیر فشار شغلی حسابرسی بر قضاوت و هنجارهای ذهنی حسابرسان با در نظر گرفتن نقش میانجی گری هوش هیجانی و هوش اخلاقی. مجله دانش حسابداری، 14(1)، 50-25. DOI: 10.22103/jak.2022.19414.3701.

سلامی، غلامرضا و نظری، رضا (1401). سیاست‌ها و چشم‌اندازهای «حسابدار رسمی». مجله حسابدار رسمی، 24، 20-21. https://www.iacpa.ir/news/ID/9253.

شاه‌حسینی، محمدعلی؛ نارنجی‌ثانی، فاطمه و فلاح‌کریمی، صفورا (1394). شناسایی و دسته‌بندی موانع و چالش‌های پیاده‌سازی برنامه راهبردی منابع انسانی در شرکت برق منطقه‌ای خراسان به روش کیو. مدیریت دولتی، 7(1)، 89-109. https://jipa.ut.ac.ir/article_52514.html.

شاهعلی‌زاده، رامین؛ حیدرپور، فرزانه؛ نیکومرام، هاشم و رهنمای رودپشتی، فریدون (1401). نقش میانجی هوش هیجانی در رابطه با رهبری اخلاقی با قصد هشدار دهی خطاکاری در مؤسسات حسابرسی. مجله دانش حسابداری، 13(1)، 31-58. DOI: 10.22103/jak.2021.17962.3538.

شهبازی، رحیم؛ فهیم‌نیا، فاطمه و حکیم‌زاده، رضوان (1395). تحلیل عاملی اکتشافی پرسشنامة تدوین مدل شایستگی آموزش علم اطلاعات و دانش شناسی مبتنی بر فناوری اطلاعات براساس تحلیل سرفصل‌ها و نیازهای بازار کار. پردازش و مدیریت دانش اطلاعات، 2(4)، 483-511. https://jipm.irandoc.ac.ir/ article_699349.html.

صادقیان، رحمت‌اله (1395). سیاست‌ها و چشم‌اندازهای «حسابدار رسمی». مجله حسابدار رسمی، 1(3)، 1-4. http://www.iacpa.ir/portals/0/pdf/ amozesh/nashrie/960428/35.pdf.

علوی، سید محمد (1395). ضرورت خود انتظامی در حرفه حسابرسی. اخبار حسابداری ایران،http://iranaccnews.com/1395/12/18 .

References

Agana, J.A., Alon, A., & Zamore, S. (2023). Self-regulation versus government oversight: Audit fees research. Journal of Accounting Literature, 45(2), 340-363. https://doi.org/10.1108/JAL-12-2021-0017.

Alavi, S.M. (2015). The necessity of self-discipline in the auditing profession. Iran Accounting News, http://iranaccnews.com/1395/12/18 [In Persian].

Ansari, A., Isayi Tafreshi M., & Hosseini, S.M. (2011). Legal-economic analysis of self-regulating institutions and the role of non-governmental authorities overseeing these institutions in the capital market of Iran and America. Journal of Securities Exchange, 5(20), 117-136. https://journal.seo.ir/ article_10986.html?lang=en [In Persian].

Ansari, A., Isayi Tafreshi, M., & Hossaini, S. M. (2013). Analysis of legal framework of self-regulatory organizations in Iran’capital market with comparative study in the US legal system. Financial Research Journal, 15(2), 149-160 https://jfr.ut.ac.ir/ article_51074.html?lang=en [In Persian].

Babajani, J. (2020). A model for legal bases of independent audit and oversight in public sector of Iran. Audit Knowledge, 20(79), 5-30. http://danesh.dmk.ir/article-1-2532-fa.html [In Persian].

Beck, C.T. (2019). Introduction to phenomenology: Focus on methodology. Sage publications .https://www.amazon.com/Introduction-Phenomenology-Cheryl-Tatano-Beck/dp/154431955X.

Behbahaninia, P.S., Valizadeh Larijani, A., & Valizadeh Larijani, A. (2021). Supervisory institutions, oversight on external auditors, audit quality and financial reporting quality. Financial Research Journal, 14(53), 41-62 https://journal.seo.ir/article_11210.html?lang=en [In Persian].

Canning, M., & O'Dwyer, B. (2016). Institutional work and regulatory change in the accounting profession. Accounting, Organizations and Society, 54(2), 1-21. https://doi.org/10.1016/j.aos.2016.08.001.

Chang, S.S., Chang, C.C., Chien, Y.L., & Chang, J.H. (2014). Having champagne without celebration? The impact of self-regulatory focus on moderate incongruity effect. European Journal of Marketing, 48(11/12), 1939-1961. https://doi.org/10.1108/EJM-07-2012-0388.

Chiang, C. (2016). Conceptualising the linkage between professional scepticism and auditor independence. Pacific Accounting Review, 28(2), 180-200. https://doi.org/10.1108/PAR-08-2015-0034.

Colaizzi, P.F. (1978) Psychological research as a phenomenologist views it. In: Valle, R.S. and King, M., Eds., Existential-Phenomenological Alternatives for Psychology, Oxford University Press, New York, 48-71. https://www.scirp.org/reference/ReferencesPapers?ReferenceID=573953.

Edwards, B.P. (2018). The dark side of self-regulation. Williams. Boyd school of law, Scholarly Works, 1117 https://scholars.law.unlv.edu/facpub/1117.

Executive Regulations of Police Boards (2011). Subject of article (41) of the amended statute. Society of official accountants of Iran. https://qavanin.ir/Law/TreeText/?IDS=1872267268087133443 [In Persian].

Fan, L., Zhou, X., Ren, J., Ma, J., Yang, Y., & Shao, W. (2022). A self-regulatory perspective on the link between customer mistreatment and employees’ displaced workplace deviance: The buffering role of mindfulness. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 34(7), 2704-2725. https://doi.org/10.1108/-IJCHM-07-2021-0875.

Gennad'evna, K.N. (2018). Perspectives for self-regulation of audit activity in Russia. Auditor Journal, 4(2), 28-45. DOI: 10.12737/article_5a8d60b388db05.91791739.

Gilbertson, D., & Herron, T. (2014). Including audit regulation in the accounting curriculum. Research in Accounting Regulation, 26(1), 113-118. https://doi.org/10.1016/j.racreg.2014.02.013.

Hanlon, M., & Shroff, N. (2022). Insights into auditor public oversight boards: Whether, how, and why they “work”. Journal of Accounting and Economics, 74(1), 27-41. https://doi.org/10.1016/j.jacceco.2022. 101497.

Henwood, K.L., & Pigeon, N.R. (1992). Qualitative research and psychological theorizing. British Journal of Psychology, 83(1), 97-112. https://doi.org/10.1111/j.2044-8295.1992.tb02426.x.

Hirose, Y., & Goto, A. (2016). Effects of self-regulation on audit quality: Public goods experiments. In Proceedings of the 28th Asian-Pacific Conference on International Accounting Issues, November 6-9, 2016, Maui, HI, USA, 533-553. http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2712057.

Hurley, P.J., Karjalainen, J., Sofia, A.S. & Zerni, M. (2021). Do audit partners with greater self-control perform higher-quality audits and achieve greater career success? Leibniz Information Centre for Economics, 2(1), 15-67. https://doi.org/10.2139/ssrn.3324121.

Ismail, H., & Theng, U.C. (2015). Auditing the auditors: has the establishment of the audit oversight board affected audit quality? International Journal of Economics and Financial Issues, 5(1), 360–365. https://www.econjournals.com/index.php/ijefi/article/view/1506.

Kura, K.M. (2016). Re-examining the relationship between perceived workgroup norms, self-regulatory efficacy and deviant workplace behavior. African Journal of Economic and Management Studies, 7(3), 379-396. https://doi.org/10.1108/AJEMS-08-2014-0055.

Löhlein, L. (2016). From peer review to PCAOB inspections: Regulating for audit quality in the U.S. Journal of Accounting Literature, 36(4), 28-47. https://doi.org/10.1016/j.acclit.2016.05.002.

Office of Research and Monetary and Commercial Policies of the Ministry of Economic Affairs and Finance (2015). Examining the structure of regulation and supervision of financial markets and providing suggestions for Iran, March https://econo.mefa.ir/fa-IR/econo.mefa/11382 [In Persian].

Onulaka, P. (2017). Self-regulatory policy of accounting and auditing profession and its effect on audit expectation gap in Nigeria. International Journal of Accounting and Financial Reporting, 5(2), 37-51. https://doi.org/10.5296/-ijafr.v5i2.8220.

Rakhshi, M., Azinfar, K., & Naboi Chashmi, S.A. (1400). Pressures and moral dilemmas in the audit price-quality conflict. Financial Accounting and Audit Research, 13(50), 173-206. https://sanad.iau.ir/journal/faar/Article/-683616?jid=683616 [In Persian].

Ranjbar, A., & Morshidizadeh, A. (2014). Financial audit and supervision in the public sector and the role of parliaments. Journal of Majlis, 20(3), 1-18. https://www.sid.ir/FileServer/PF/majles/7554.pdf [In Persian].

Rostaminia, R., Hejazi, R., Baradaran Hassanzadeh, R., & Talebnia, G. (2022). A model of dysfunctional audit behavior. Journal of Accounting Knowledge, 13(4), 91-115. DOI: 10.22103/jak.2022.18344.3595 [In Persian].

Sadeghian, R. (2015). "Certified Accountant" policies and perspectives. Certified Public Accountant Journal, 1(3), 1-4. http://www.iacpa.ir/portals/0/pdf/amozesh/nashrie/960428/35.pdf [In Persian].

Salami, Gh. & Nazari, R. (2022). "Certified Accountant" policies and perspectives. Chartered Accountant Journal, 24, 20-21. https://www.iacpa.ir/news/ID/9253 [In Persian].

Sarsioy, O. (2021). The transition from self-regulation to public oversight in the independent audit: an investigation of developments by accounting sub-culture. In: Çalıyurt, K.T. (eds) Ethics and Sustainability in Accounting and Finance, Volume III. Accounting, Finance, Sustainability, Governance & Fraud: Theory and Application. Springer, Singapore https://doi.org/10.1007/978-981-33-6636-7_3.

Shahalizadeh, R., Heidarpoor, F., Nikoomaram, H., & Rahnamay Roodposhti, F. (2022). The role of mediator emotional intelligence in relation to ethical leadership with whistle blowing intention about misconduct in auditing firms. Journal of Accounting Knowledge, 13(1), 31-58. DOI: 10.22103/jak.2021. 17962.3538 [In Persian].

Shahbazi, R., Fahimnia, F., & Hakimzadeh, R. (2016). Confirmatory factor analysis of it-based competency questionnaire in information science & knowledge studies, based on job market analysis. Iranian Journal of Information Processing and Management, 31(2), 483-511. https://jipm.irandoc.ac.ir/article_699349. html?lang=en [In Persian].

Shahhoseini, M.A., Narenji Sani, F., & Fallah Karimi, S. (2015). Recognizing and categorizing challenges for implementing human resources strategy in Khorasan regional electric company. Journal of Public Administration, 7(1), 89-109. https://jipa.ut.ac.ir/article_52514.html?lang=en [In Persian].

Shahsavari, M., Salehi, M., & Bagherpour Valashani, M. (2023). Comprehensive framework for expectation gap using meta-synthesis approach. Interdisciplinary Journal of Management Studies, https://doi.org/10.22059/-ijms.2023.349938.675459.

Silvola, H., & Vinnari, E. (2021). The limits of institutional work: a field study on auditors' efforts to promote sustainability assurance in a trust society. Accounting, Auditing & Accountability Journal, 34(1), 1-30. https://doi.org/10.1108/AAAJ-02-2019-3890.

Sotoudeh, M., Pourheidari, O., & Khodamipour, A. (2023). The effect of audit job pressure on auditors' judgment and mental norms by considering the mediating role of emotional intelligence and moral intelligence. Journal of Accounting Knowledge, 14(1), 25-50. DOI: 10.22103/jak.2022.19414.3701 [In Persian].

Tee, C.M. (2019). Institutional investors’ investment preference and monitoring: Evidence from Malaysia. Managerial Finance, 45(9), 1327-1346. https://doi.org/10.1108/MF-07-2018-0314.

Vieira, V.A., Faia, V.D.S., Boles, J., Marioti, B.R., & Pereira, R.C. (2019). The role of self-regulatory mode on acquisition–retention ambidexterity. Journal of Business & Industrial Marketing, 34(8), 1813-1826. https://doi.org/10.1108/JBIM-03-2018-0114.